Ο συμβουλευτικός ρόλος του εκπαιδευτικού γενικής αγωγής

Σήμερα περισσότερο από ποτέ οι εκπαιδευτικοί εκτός από καλοί δάσκαλοι οφείλουν να είναι και καλοί σύμβουλοι και εμψυχωτές. Ο συμβουλευτικός τους ρόλος αποβλέπει στην κάλυψη και ικανοποίηση των αναγκών των μαθητών με απώτερο στόχο της αυτοπραγμάτωσή τους.

Οι διαστάσεις που λαμβάνει αφορούν τη γνωστική, κοινωνική και συναισθηματική ανάπτυξη τους, την καλλιέργεια δεξιοτήτων και ικανοτήτων, την υποστήριξή τους στην επιλογή της επαγγελματικής τους καριέρας μέσω του επαγγελματικού προσανατολισμού, τις διαπροσωπικές σχέσεις και τη δασκαλο-μαθητική και διαμαθητική αλληλεπίδραση.

Ωστόσο, η συμβουλευτική διάσταση του ρόλου του εκπαιδευτικού είναι παραμελημένη και συνήθως ασκείται περιστασιακά στο περιθώριο των άλλων δραστηριοτήτων του. Βέβαια, ο ρόλος αυτός ασκείται σε καθημερινή βάση από τον εκπαιδευτικό με έμμεσο τρόπο, γι’ αυτό και είναι σημαντική η εκπαίδευσή του σε σχετικές δεξιότητες και η κατοχή συγκεκριμένων χαρακτηριστικών, προκειμένου να ανταποκριθεί επαρκώς στις απαιτήσεις του συγκεκριμένου ρόλου. Στην επιστημονική κοινότητα έχουν διατυπωθεί απόψεις υπέρ και κατά της συμβουλευτικής δράσης του εκπαιδευτικού.

Οι εκπαιδευτικοί Γενικής Αγωγής μπορούν να υιοθετήσουν τις αρχές της Συμβουλευτικής σε τρία επίπεδα:

• στο πρώτο επίπεδο αποκτούν συμβουλευτικές δεξιότητες 
• στο δεύτερο επίπεδο δίνεται έμφαση στην ανάπτυξη του σχολείου ως μία «κοινότητα που νοιάζεται»
• στο τρίτο επίπεδο πραγματοποιείται πρώιμη παρέμβαση και διασύνδεση με άλλες πηγές

Ο εκπαιδευτικός αποτελεί το πλέον βασικό πρόσωπο στη σχολική ζωή του μαθητή: η ίδια η θέση του εκπαιδευτικού του παρέχει το πλεονέκτημα να επικοινωνεί καθημερινά με τους μαθητές του. Ο εκπαιδευτικός είναι για τον μαθητή ο «σημαντικός τρίτος». Η καθημερινή εξοικείωση μαζί τους του προσφέρει ευνοϊκές προοπτικές να μπορεί αν ερμηνεύει ακόμα και τους μορφασμούς του προσώπου τους, τις κινήσεις του σώματός τους, αλλά και να αντιλαμβάνεται τα πράγματα ή και τις καταστάσεις που τους προξενούν δυσανασχέτηση. Αν ο εκπαιδευτικός αξιοποιήσει σωστά το πλεονέκτημα αυτό, θα μπορεί ανά πάσα στιγμή να βοηθήσει τους μαθητές του, μέσω μιας γνήσιας παιδαγωγικής-συμβουλευτικής σχέσης.

Σύμφωνα με τον νόμο 1566/85, το σχολείο καλείται να συμβάλλει στην αρμονική και ολόπλευρη ανάπτυξη, εξέλιξη και ολοκλήρωση της προσωπικότητας του ατόμου: οι σκοποί και οι επιδιώξεις της συμβουλευτικής ταυτίζονται με αυτές του σχολείου, εφόσον σκοπός της συμβουλευτικής είναι να βοηθήσει το άτομο να εξασφαλίσει τέτοιο βαθμό αυτογνωσίας και αυτοελέγχου, ώστε να εξελιχθεί σε μια προσωπικότητα, η οποία θα είναι σε θέση να ελέγχει την πορεία της στη ζωή μέσω της δικής της βούλησης, να προγραμματίζει τις ενέργειές της, να αναζητεί και να εξερευνά τις δικές της ανάγκες και τα δικά της συναισθήματα, να εντοπίζει τις αδυναμίες της, να τις αποδέχεται και να τις αντιμετωπίζει αποτελεσματικά.

Κατερίνα Συμφέρη
Εκπαιδευτικός