Νησάκι κυρά Φροσύνης, Ιωάννινα

Το νησί των Ιωαννίνων είναι ένα πανέμορφο καταπράσινο κατοικημένο νησί  που βρίσκεται μέσα στη λίμνη Παμβώτιδα και είναι το μοναδικό νησί σε λίμνη στην Ευρώπη. Εκεί, κατοικούν περίπου 100 οικογένειες. Έχει μήκος 1000 μέτρα, πλάτος 480 μέτρα, και βρίσκεται 59 μέτρα πάνω από την επιφάνεια της λίμνης. Φέρει παραδοσιακό ηπειρώτικο οικισμό από πέτρα και σχιστόλιθο. Στην ενδοχώρα και στις ακτές του, επτά βυζαντινά και μεταβυζαντινά μοναστήρια σχηματίζουν μια μοναστική πολιτεία αιώνων, που είναι και η 3^η μεγαλύτερη στην Ελλάδα, μετά το Άγιο Όρος και τα Μετέωρα.

Το Nησάκι αποτελεί τα τελευταία χρόνια πόλο έλξης για τους επισκέπτες ως μία από τις γραφικότερες πόλεις της Ελλάδας. Τα καραβάκια ξεκινούν από τον Μόλο και το ταξίδι μέσα στη λίμνη είναι διάρκειας μόλις 10 λεπτών με καθημερινά δρομολόγια ανά μισή ώρα μέχρι και τα μεσάνυχτα.

Δύο ώρες περιήγησης επαρκούν για την ανακάλυψη του νησιού, των παραδοσιακών σπιτιών των κατοίκων με τους όμορφους κήπους, των στενών πλακόστρωτων σοκακιών και τα καταστημάτων με εκθέματα της γιαννιώτικης παραδοσιακής τέχνης και μερικές καφετέριες στην όμορφη πλατεία του οικισμού. Επίσης, το Νησί των Ιωαννίνων φημίζεται για την εκλεκτή κουζίνα, τα πεντανόστιμα γιαννιώτικα γλυκά και τα σημαντικά θρησκευτικά μνημεία.

Οι ιστορικές αναφορές για το νησί ξεκινούν τον 13^ο αιώνα όταν ιδρύθηκαν τα πρώτα μοναστήρια. Το πρώτο μοναστήρι που ιδρύθηκε στο νησί ήταν η Μονή του Αγίου Νικολάου των Φιλανθρωπινών και το καθολικό της κτίστηκε το 1292 όπως αναφέρεται σε επιγραφή στην είσοδο του ναού με κτήτορα τον Μιχαήλ Φιλανθρωπινό που είχε διατελέσει και μητροπολίτης Ιωαννίνων.

Η πιο γνωστή και συγκλονιστική ιστορία είναι αυτή της κυρά Φροσύνης. Η Ευφροσύνη Βασιλείου συνδέθηκε με την ιστορία του Αλή Πασά των Ιωαννίνων και το τραγικό τέλος της στις 11 Ιανουαρίου του 1801 τραγουδήθηκε σε δημοτικά τραγούδια αλλά έγινε και όπερα, μυθιστόρημα και ταινία. Υπήρξε μητέρα δύο παιδιών και σύζυγος του εμπόρου και προκρίτου των Ιωαννίνων Δημητρίου Βασιλείου -επίσης ανιψιά του μητροπολίτη Λάρισας και μετέπειτα Ιωαννίνων Γαβριήλ Γκάγκα. Ο Αλή Πασάς αποφάσισε να την εκτελέσει μαζί με άλλες 17 συντοπίτισσές της δια πνιγμού στη λίμνη των Ιωαννίνων, με την επίσημη αιτιολογία ότι ζούσαν ανήθικα, κάτι για το οποίο έχουν εκφραστεί αντιρρήσεις.

Από το όνομα αυτής της γυναίκας προέκυψε και η ονομασία του νησιού, το οποίο, όμως, είναι συνδεδεμένο και με τη ζωή και το θάνατο του Αλή Πασά. Επιπλέον, υφίσταται μικρό μουσείο με τον οντά τις φορεσιές το τσιμπούκι του το ζωγραφισμένο καριοφίλι του, ενώ στο ισόγειο του νέου κτιρίου υπάρχει ηχητική αναπαράσταση του θανάτου της Κυρά Φροσύνης και στον πάνω όροφο λιθογραφίες της Επαναστατικής περιόδου.

Την εποχή του Αλή Πασά το νησί παρήκμασε λόγω της μεγάλης φορολογίας που επιβλήθηκε. Την περίοδο αυτή τα μοναστήρια σχεδόν εγκαταλείφτηκαν. Το 1820 ο Αλή ήρθε σε ρήξη με τον Σουλτάνο Μαχμούτ Β΄ με αποτέλεσμα να ακολουθήσουν βομβαρδισμοί και καταστροφές. Τον Ιανουάριο του 1822 ο Αλή και ενώ πλέον είχε νικηθεί, κατέφυγε στο νησί, στο μοναστήρι του Αγίου Παντελεήμονα όπου δολοφονήθηκε μερικές μέρες μετά.

Αικατερίνη Συμφέρη
Θεολόγος-Εκπαιδευτικός-Προπτυχιακή Ιταλικής Φιλολογίας ΑΠΘ