Αντιρατσιστική εκπαίδευση

Είναι πολύ σημαντικό ο διδάσκων να γνωρίζει τις υποκείμενες παιδαγωγικές προσεγγίσεις, προκειμένου να επεξεργαστεί θέματα αντιρατσιστικής εκπαίδευσης στη σχολική τάξη. Έτσι, θα πρέπει να οριοθετηθούν οι αντιρατσιστικές, διαπολιτισμικές, καθώς και πολυπολιτισμικές προσεγγίσεις.

Οι απαρχές του αντιρατσιστικού κινήματος

Αντιρατσιστικά εκπαιδευτικά προγράμματα αναπτύχθηκαν και τέθηκαν σε εφαρμογή για πρώτη φορά στο Ηνωμένο Βασίλειο. Κεντρική ιδέα ήταν η αντιμετώπιση του ρατσισμού στους κοινωνικούς θεσμούς, στους οποίους οι μετανάστες πολίτες βίωναν καθημερινά τον ρατσισμό. Μάλιστα, οι ρατσιστικές διακρίσεις απευθύνονταν ιδιαίτερα στις εθνικές μειονότητες, τα μέλη των οποίων κατείχαν πλήρη δικαιώματα του πολίτη. Στο πλαίσιο αυτό, στις αρχές της δεκαετίας του 1980 τα θύματα ανέπτυξαν μια συγκεκριμένη στρατηγική δράση και αναζήτησαν δυνατότητες παρέμβασης.

Στη Γερμανία η αντιρατσιστική εκπαίδευση ακολούθησε διαφορετικές προσεγγίσεις. Εκεί, κατά τη δεκαετία του 1980, διαπράχθηκαν επιθέσεις και αποτρόπαιες πράξεις βίας κατά μεταναστών και αιτούντων άσυλο από πολλούς νέους που εντάχθηκαν σε δεξιές, εξτρεμιστικές ομάδες. Ως εκ τούτου, στην προκειμένη περίπτωση η προσοχή και η έρευνα επικεντρώθηκαν στις στρατηγικές λύσεις για την αντιμετώπιση του ακροδεξιού εξτρεμισμού. Η πρωτοβουλία αυτή υποστηρίχθηκε, κυρίως, από την εκπαιδευτική κοινότητα και τα μέλη της πλειοψηφούσας κοινωνίας. Σε αντίθεση με το Ηνωμένο Βασίλειο, οι δράσεις προσανατολίστηκαν κυρίως προς τον τομέα ενημέρωσης των νέων και εστίασαν στον καθημερινό ρατσισμό. Το ζήτημα του δομικού ρατσισμού στους κοινωνικούς θεσμούς δεν διαδραμάτισε ιδιαίτερα σημαντικό ρόλο, επειδή ο ρατσισμός θεωρήθηκε ως ένα φαινόμενο που δεν λαμβάνει χώρα στο επίκεντρο της κοινωνίας, αλλά στο περιθώριο αυτής.

Αντιρατσιστικά εκπαιδευτικά προγράμματα

Η αρχική αγγλική πρωτοβουλία της «αντιρατσιστικής διδασκαλίας», «antiracist teaching» (ART) θεωρήθηκε ως «μαύρη απάντηση» στα πολυπολιτισμικά εκπαιδευτικά προγράμματα της κυβέρνησης. Οι συμμετέχοντες επεδίωκαν διαφορετικές προσεγγίσεις, σχετικά με την ανάπτυξη των προγραμμάτων, με τις διαφορετικές, ρατσιστικές συγκρούσεις και διακρίσεις, από αυτές που αποσκοπούσε το κράτος με τα πολυπολιτισμικά εκπαιδευτικά προγράμματα.

Κατερίνα Συμφέρη
Εκπαιδευτικός & Προπτυχιακή Ιταλικής Φιλολογίας ΑΠΘ