Με αφορμή το 2ο χρόνο επιτυχίας της παράστασης «Play it Again, Sam», του Woody Allen, o Σκηνοθέτης της Παράστασης, Γιώργος Ζαχαράκης, μοιράζεται στον Cityvibes και τον Γιώργο Μαλέκα, τις σκέψεις του για το έργο!

1) Ποια ήταν η προσέγγισή σας στη σκηνοθεσία του “Play it Again, Sam” και πώς επιδιώξατε να αναδείξετε το μοναδικό χιούμορ και τη νευρωτική προσωπικότητα του Woody Allen στη σκηνή;

Όσον αφορά στη σκηνοθεσία, τρεις λέξεις έβγαιναν από το στόμα μου καθημερινά στις πρόβες. Ρεαλισμός, ρυθμός και timing. Για πολλούς η κωμωδία ισούται με υπερβολή και ίσως σε κάποια άλλα κείμενα μια τέτοια προσέγγιση να λειτουργεί. Βασιζόμενος όμως στις ταινίες του Woody Allen, αν παρομοιάσω την παράστασή μας με πίνακα, τα βασικά «χρώματα» της σκηνοθεσίας είναι ο ρεαλισμός με κάποιες λίγες «πινελιές» υπερβολής. Έπειτα, ο γρήγορος ρυθμός του έργου τον οποίο ένιωσα από την πρώτη ανάγνωση του κειμένου. Η αγωνία μου να μην πλατειάσει το ελληνικό κείμενο και να διατηρηθεί το έξυπνο χιούμορ του Woody Allen, με έκανε να ασχοληθώ ο ίδιος με τη μετάφραση έτσι ώστε να μπορώ να κάνω αλλαγές κατά τη διάρκεια των προβών σε περίπτωση που κάποιο αστείο δεν λειτουργούσε στα ελληνικά. Επίσης, με τη Μαρία Παπαγιάννη που έκανε την επιμέλεια της μετάφρασης, μας απασχόλησαν πολύ τα «punch lines» που είχε το κείμενο καθώς ο Woody Allen στα πρώτα του έργα είχε ένα στυλ γραφής που θύμιζε τα stand up με τα οποία ασχολούταν για πολλά χρόνια. Όπως στο stand up έτσι και στο Play it Again Sam η κωμική ατάκα πρέπει να αποδοθεί στο σωστό timing, συνήθως στο τέλος της πρότασης αλλά όχι μόνο, αλλιώς δεν λειτουργεί το αστείο.

Τέλος, φυσικά η νευρωτική προσωπικότητα του Άλλαν Φέλιξ, του πρωταγωνιστή της ιστορίας μας, ο οποίος ερμηνεύτηκε στο Broadway από τον Woody Allen, ζωντανεύει μέσα από την εκπληκτική ερμηνεία του Αρμάν Εδουάρδου Μενετιάν με τον οποίο προσθέσαμε επιπλέον στοιχεία αδεξιότητας και αυθορμητισμού στον ρόλο δίνοντας του όμως συγχρόνως μια ρεαλιστική απόχρωση ανασφάλειας που διακατέχει κάθε άνθρωπο. Με μια φράση ο Αρμάν καταφέρνει να είναι έντονα κωμικός χωρίς να είναι καρτούν.

2) Το έργο περιλαμβάνει φανταστικές συνομιλίες του πρωταγωνιστή με τον Χάμφρεϊ Μπόγκαρτ. Ποιες προκλήσεις αντιμετωπίσατε στην απόδοση αυτών των σκηνών και πώς επιδιώξατε να διατηρήσετε την ισορροπία μεταξύ φαντασίας και πραγματικότητας στην παράσταση;

Η πρόκληση ήταν κυρίως στο μυαλό μου γιατί αρχικά φανταζόμουν ειδικές κατασκευές στο σκηνικό οι οποίες όχι μόνο θα κόστιζαν αρκετά αλλά δεν θα ήταν εφικτό να ξεστήνονται κάθε Κυριακή αφού Δευτέρα με Πέμπτη πραγματοποιούνται στο FAUST άλλες παραστάσεις. Έψαχνα λοιπόν μια τεχνολογική λύση έτσι ώστε να δίνει την εντύπωση πως το «κάδρο» του Χαμφρει Μπογκαρτ ζωντανεύει πραγματικά και ο ήρωας «ξεκολλάει» μέσα από το πόστερ του και περπατάει επί σκηνής. Νομίζω πως με τη χρήση βίντεο και εικόνας μέσω μιας οθόνης πολύ όμορφα ενσωματωμένης στο σκηνικό μας, το πετύχαμε. Όσον αφορά στην ισορροπία μεταξύ φαντασίας και πραγματικότητας, νομίζω πως το ίδιο το κείμενο είχε μια τέλεια ισορροπία και νιώθω ότι και αυτός ήταν ένας από τους βασικούς στόχους του Woody Allen όταν έγραφε αυτό το έργο.

3) Στο “Play It Again, Sam”, ο Άλλαν Φέλιξ αναζητά καθοδήγηση από τον φανταστικό Χάμφρεϊ Μπόγκαρτ, αντικατοπτρίζοντας την πάλη μεταξύ προσωπικής ταυτότητας και ιδανικών προτύπων. Πώς προσεγγίσατε σκηνοθετικά την απεικόνιση αυτής της εσωτερικής σύγκρουσης και ποια μέσα χρησιμοποιήσατε για να αναδείξετε την επιρροή των πολιτισμικών ειδώλων στη διαμόρφωση της ατομικής συμπεριφοράς;

Αυτή η εσωτερική σύγκρουση όπως πολύ ωραία την αναφέρετε είναι και η βασική θεματολογία ολόκληρου του έργου. Ο Άλλαν Φέλιξ καταπιέζει την προσωπική του ταυτότητα καθώς θεωρεί ότι το «σωστό» αρσενικό είναι αυτό που παρουσιάζεται στον κινηματογράφο και συγκεκριμένα μέσα από τους ρόλους του Χάμφρεϊ Μπόγκαρτ. Στο τέλος συνειδητοποιεί ότι καλώς ή κακώς δεν μπορούμε παρά να είμαστε ο εαυτός μας. Και μάλλον καλώς. Για να αναδείξουμε την εξουθενωτική επιρροή των πολιτισμικών ειδώλων με τον ηθοποιό Χρήστο Ντόβα που υποδύεται τον Χάμφρεϊ Μπόγκαρτ παρουσιάζουμε μια πιο «τσαλακωμένη» εκδοχή του άλλοτε σούπερ σταρ. Ο Χάμφρει Μπογκαρτ στο Play it Again Sam του 2024 δεν είναι σε καμία περίπτωση το «τέλειο» αρσενικό αλλά ο αντιήρωας που ίσως κανένας δεν θέλει να έχει για πρότυπο.

Ένα επιπλέον στοιχείο που μάλλον δεν γίνεται αντιληπτό από το κοινό, είναι πως όταν ο Άλλαν είναι πιο κοντά στον πραγματικό του εαυτό, βλέπουμε στο φόντο να προβάλλονται οι αφίσες από τις ταινίες του αληθινού Χάμφρεϊ Μπόγκαρτ. Όταν ο Άλλαν απομακρύνεται από τον αληθινό του εαυτό τότε βλέπουμε να προβάλλονται στο φόντο οι αφίσες με τον ηθοποιό Χρήστο Ντόβα τον αντιήρωα δηλαδή Χάμφρεϊ Μπόγκαρτ που δημιουργήσαμε.

4) Τι έρευνα χρειάστηκε να κάνετε, ώστε να μεταφέρετε αυτούσια την ατμόσφαιρα εκείνης της εποχής;

Είδα ξανά τις παλιές ταινίες του Woody Allen, διάβασα πολύ για τη βιογραφία του και είδα κι ένα ντοκιμαντέρ για τη ζωή του το οποίο το είχα στο αρχείο μου από το 2012 και δεν το είχα δει. Επίσης το αρχικό κείμενο είχε αρκετά τοπωνύμια, ονόματα καταστημάτων, εστιατορίων και καφέ μπαρ για τα οποία μελέτησα αρκετά πριν τα αντικαταστήσω με κάτι που θα έβγαζε περισσότερο νόημα για το ελληνικό κοινό.

Η ατμόσφαιρα όμως της παράστασης βασίζεται κυρίως στα εξαιρετικά σκηνικά και στα κοστούμια της Χρύσας Δαπόντε η οποία όργωσε πραγματικά ολόκληρη την Αττική για να βρει έπιπλα, αντικείμενα και ρούχα τα οποία ήταν πιστά στην εποχή. Δεν θα ξεχάσω το τηλεφώνημα της όταν ήταν στο εξωτερικό, όπου θεωρητικά βρισκόταν για διακοπές, στις 11 το βράδυ, να μου λέει «βρήκα online ένα εξαιρετικό port manteaux του 1970 το οποίο είναι ακριβώς αυτό που θέλουμε για την παράσταση, παράγγειλε τώρα να μην το χάσουμε». Η Χρύσα έχει πάθος για τη δουλειά της και αυτό φαίνεται στο αποτέλεσμα.

5) Σε ποια σημεία μπορεί να ταυτιστεί το κοινό με τον κεντρικό χαρακτήρα;

Θα τολμήσω να πω σε όλα. Στην ανασφάλεια των πρώτων ραντεβού. Στην αγωνία των «τυφλών ραντεβού» μέσα από τις εφαρμογές. Στην αδέξια προσπάθειά του να «αντιγράψει» το ίνδαλμα του. Στην ικανότητα του να φαντασιώνεται και τα θετικά αλλά και να αρνητικά σενάρια και να τα «παίζει» στο μυαλό του σαν σκηνές από ταινία. Στην αγάπη του για τον καλύτερο του φίλο και ίσως και για τον εαυτό του στο τέλος.

6) Αν οι ήρωες ζούσαν στην Ελλάδα του σήμερα, πώς θεωρείτε ότι θα λειτουργούσαν; Τι θα έκαναν το ίδιο και πού ενδεχομένως θα έπρατταν διαφορετικά;

Η βασική ιστορία θα ήταν η ίδια. Ο Άλλαν Φέλιξ θα προσπαθούσε να μιμηθεί τον αγαπημένο του influencer. Μετά από 6-7 αποτυχημένα ραντεβού μέσω Tinder θα ζητούσε πάλι την βοήθεια των φίλων του Ντικ και Λίντα. Ο Ντικ θα δούλευε σε μια πολυεθνική επενδυτική εταιρία και θα έλειπε για δουλειές στο Dubai ενώ η Λίντα θα περνούσε πολύ χρόνο με τον Άλλαν και θα άρχιζε να νιώθει ερωτικά συναισθήματα για εκείνον. Ο Άλλαν όταν θα φανταζόταν τα θετικά σενάρια θα νόμιζε ότι αυτός και η Λίντα είναι κάτι σαν τη Monica και τον Chandler από τα Friends που έχει δει άπειρες φορές σε μια streaming πλατφόρμα. Στα αρνητικά σενάρια του θα φανταζόταν τη Λίντα ως Daenerys από το Game of Thrones που θα έστελνε τον δράκο για να τον κατασπαράξει. Ο βασικός κορμός της ιστορίας θα ήταν ο ίδιος, απλώς θα άλλαζαν οι αναφορές.

Ευχαριστούμε πολύ!

Επιμέλεια Συνέντευξης: Γιώργος Μαλέκας