Τύμβος Σοφοκλέους, Αττική

Το ταφικό μνημείο του Σοφοκλή, γνωστό ως «Τύμβος του Σοφοκλή» ή αλλιώς «ηρίον» της Καμβέζας, βρίσκεται στους πρόποδες της Πάρνηθας, 150 μέτρα ανατολικά του παλαιού δρόμου Αχαρνές- Δεκέλεια, στη Βαρυμπόμπη, στην Αττική. Το 1888 ανασκάφηκε από τον διευθυντή του βασιλικού κτήματος του Τατοϊου, L. Münter. Αποτελεί ένα πολύ καλά σωζόμενο δείγμα οικογενειακού ταφικού μνημείου της κλασικής εποχής. Πρόκειται για έναν ισοδομικό ταφικό περίβολο μέσα σε τεχνητό τύμβο κλασικών χρόνων με διάμετρο 40 μέτρα και αρχικό ύψος 13 μέτρα, που περικλείει ταφικό περίβολο κτισμένο με μεγάλους ορθογωνισμένους ογκόλιθους σωζόμενο σε ύψος επτά δόμων.

Στο εσωτερικό του αποκαλύφθηκαν τρεις μαρμάρινες σαρκοφάγοι με αετωματικά καλύμματα, στο κέντρο του και μακρύτερα προς τα νότια. Στο εσωτερικό τους βρέθηκαν αρυβαλλοειδείς μελαμβαφείς λήκυθοι, αλάβαστρα, χάλκινος καθρέφτης και δύο στλεγγίδες και έτσι πρόκειται για μία γυναικεία και δύο ανδρικές ταφές. Επιπλέον, εντός του περιβόλου υπάρχουν δύο μαρμάρινες σαρκοφάγοι, σε μία από τις οποίες βρέθηκαν κατάλοιπα ξύλου αποδιδόμενα στην «καμπύλη βακτηρία», ένα ραβδί που αναφέρεται ως επινόηση του Σοφοκλή. Τα ευρήματά τους χρονολογούνται στα τέλη 5^ου και στις αρχές 4^ου αιώνα π.Χ..

Μολαταύτα, η ταύτιση του τύμβου της Βαρυμπόμπης με τον τάφο του Σοφοκλή φαίνεται πιθανή, προπάντων όμως μη επιβεβαιωμένη από τα αρχαιολογικά δεδομένα, μα αφορά κηρυγμένο αρχαιολογικό χώρο ήδη από το 2006. Η ανάδειξη, η χωρική διαμόρφωση και η κατασκευή στεγάστρου πραγματοποιήθηκαν το 2010-2012 με προϋπολογισμό 41.000 ευρώ από την Περιφέρεια Αττικής, Περιφερειακή Ενότητα Ανατολικής Αττικής, υπό την εποπτεία της τότε αρμόδιας Β’ Εφορείας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων. Εργασίες στερέωσης του αρχαίου ταφικού περιβόλου και συντήρησης του στεγάστρου πραγματοποιούνται από την εκάστοτε αρμόδια για την περιοχή Εφορεία Αρχαιοτήτων.

Στην πυρκαγιά που ξέσπασε στην Αττική αρχές του Αυγούστου του 2021 και σύμφωνα με τις ειδησεογραφικές τηλεοπτικές δηλώσεις στις 7 Αυγούστου 2021, είναι από τα μοναδικά αρχαιολογικά μνημεία που διασώζεται σχεδόν ακέραιο και ανέπαφο. Μονάχα το πάνω μέρος του σκέπαστρου λόγω της γύρω φωτιάς και κάπνας μαύρισε.

Τηλ. Επικοινωνίας
210-2322878 (Τμήμα Αρχαιολογίας και Ιστορικής Έρευνας)
210-3213122 (Β΄ ΕΠΚΑ)
210-2466122 (Αρχαιολογική Συλλογή Αχαρνών, Β΄ ΕΠΚΑ).

Αικατερίνη Συμφέρη
Θεολόγος-Εκπαιδευτικός-Προπτυχιακή Ιταλικής Φιλολογίας ΑΠΘ