Το Τείχος των δακρύων

Πριν από την καταστροφή του Ναού, και πριν από τα γεγονότα του Βαρχοχέβα το 135 μ.Χ., οι Εβραίοι είχαν διασπορά, διότι είχαν δραστηριότητες που τους είχαν φέρει να εγκατασταθούν στην αρχαία Ελλάδα. Στη Δήλο υπάρχει εβραϊκή εγκατάσταση, στην αρχαία Κόρινθο, στην αρχαία Αθήνα υπήρχαν Εβραίοι που είχανε εγκατασταθεί στην αρχαιότητα, όπως και στην αρχαία Αίγυπτο. Όμως, τώρα, το 135 μ.Χ., πλέον η διασπορά τους είναι απόλυτη σε μεγάλους αριθμούς και αλλάζει τα δεδομένα. Στη διασπορά τους οι Εβραίοι χάνουν τον Ναό τους και χάνουν και τη δυνατότητα να έχουν τις τελετουργίες που έκαναν.

Έτσι, η λύση την οποία βρίσκουν είναι να δημιουργήσουν χώρους προσευχής, που τους ονόμασαν με ελληνική λέξη, από την ελληνική λέξη «συνάγω», το ονόμασαν «συναγωγή», εκεί που συγκεντρώνεται κάποιος για να προσευχηθεί. Και πλέον δεν έχουν ιερείς, έκτοτε δεν έχουν ιερείς, έχουν όμως ραβίνους (Rabbi), δηλαδή δασκάλους που ξέρουν, τα άτομα, δηλαδή, τα οποία γνωρίζουν σε βάθος την Τορά, το Ταλμούδ, τη Μισνά και μπορούν να καθοδηγούν τους πιστούς στις αναζητήσεις τους τις θρησκευτικές και να τους διδάσκουν την αρχέγονη αυτή θρησκεία των προγόνων τους.

Τώρα, η διασπορά των Εβραίων γίνεται εν πολλοίς μέσα στην ίδια τη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία χωρίς πρόβλημα, διότι η Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία από την ώρα που οι Εβραίοι έχασαν τις εστίες τους και διασπάρθηκαν, δεν ανησυχούν για το γεγονός ότι υπάρχουν μικρές κοινότητες Εβραίων σε διάφορα σημεία της Αυτοκρατορίας. Ανησυχούσαν για τη δράση των Εβραίων, όταν ήταν πολλοί μαζεμένοι στην κοιτίδα τους και επομένως μπορούσαν να είναι επιθετικοί και επικίνδυνοι για τη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία. Τώρα δεν ανησυχούν, τους αφήνουν δηλαδή να πράττουν τα της θρησκείας τους, στις μικρές αυτές κοινότητες που βρίσκονται μέσα στη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία.

Έτσι, στο 200 μ.Χ., έχει πια περισσότερους οπαδούς και στο 300 μ.Χ. οι οπαδοί του είναι πλέον αξιοπρόσεκτοι, και βρίσκονται σπαρμένοι στην Εγγύς και Μέση Ανατολή είναι τι συνέβη με τους Εβραίους στη διασπορά τους. Ο ναός του Σολομώντος καταστράφηκε ολοσχερώς —ως φαίνεται— από τα ρωμαϊκά στρατεύματα, έτσι ώστε να μην έχει μείνει τίποτα άλλο από αυτόν, παρά ο τοίχος υποστήριξής του — αυτός είναι το λεγόμενο «Τείχος των δακρύων» που βλέπουμε στις ειδήσεις, εκεί συγκεντρώνονται οι εβραίοι, αν έχετε δει στις ειδήσεις, και προσεύχονται μπροστά σ’ αυτόν τον τοίχο υποστήριξης του ναού του Σολομώντος. Αυτός ο λόφος που βρισκόταν ο ναός του Σολομώντος, είχε την εξής τύχη: ο ναός του Σολομώντος είχε κτιστεί στα Ιεροσόλυμα, σε έναν λόφο των Ιεροσολύμων, όπου σύμφωνα με τις παραδόσεις των Εβραίων είχε γίνει η θυσία του Αβραάμ. Πάνω λοιπόν σ’ αυτόν τον λόφο και σεβόμενο τη διαμόρφωση του λόφου αυτού, είχε κτισθεί ο ναός του Σολομώντος. Όταν καταστράφηκε ο ναός του Σολομώντος, ο λόφος ξαναέμεινε γυμνός, με πάντοτε τον θρύλο ότι εκεί έγινε η θυσία του Αβραάμ. Κυλούνε οι αιώνες στην περιοχή της Μέσης Ανατολής, σ’ αυτό που σήμερα είναι Σαουδική Αραβία, ένας ντόπιος έμπορος, Άραβας, επικοινωνεί με τον Θεό, ο οποίος του υπαγορεύει μέσω του αγγέλου του —του αρχαγγέλου Γαβριήλ— το Κοράνι, τη θέλησή του δηλαδή, και είναι ιδρυτής νέας θρησκείας. Μιλάμε για τον Μωάμεθ, τον προφήτη Μωάμεθ, που είναι ο ιδρυτής της μουσουλμανικής θρησκείας, στον 7^ο αιώνα μ.Χ.

Ο Μωάμεθ στηρίζει τη θρησκεία του πάνω στην Παλαιά Διαθήκη, την οποία τιμά πάρα πολύ. Σχετίζεται με την ιστορία των Εβραίων στο εξής σημείο: ο Μωάμεθ κήρυξε στη Μέκκα, που ήταν η πατρίδα του, εκεί δεν έγινε δεκτός ευμενώς, μετακινήθηκε στη Μεδίνα, το 622 μ.Χ. και απέκτησε πλέον ισχυρό σώμα οπαδών και αυτό ήταν η αρχή της επέκτασης του Ισλάμ. Ο Μωάμεθ διοίκησε τη Μεδίνα και σε κάποια φάση της ζωής του, πριν τον θάνατό του, θέλησε να επισκεφτεί την ιερή πόλη των Ιεροσολύμων, που είναι η πόλη των Εβραίων, των οποίων τη θρησκεία τιμούσε πάρα πολύ ο Μωάμεθ, όπως και τιμά το Ισλάμ εξαιρετικά μέχρι σήμερα. Ο Μωάμεθ επισκέφτηκε τα Ιεροσόλυμα, σύμφωνα με τις ιστορίες του Ισλάμ, και αμέσως πήγε να επισκεφτεί τον λόφο όπου έγινε η θυσία του Αβραάμ. Πήγε, λοιπόν, σ’ αυτόν τον λόφο και προσευχήθηκε με μεγάλο σεβασμό προς τον Θεό.

Αποτέλεσμα ήταν ο Θεός να του κάνει την τιμή να τον φέρει κοντά του, δηλαδή έγινε μια ανάληψη από το σημείο αυτό, προς τα πάνω, άλογα τον μετέφεραν τον Μωάμεθ προς τον Θεό — στο Ισλάμ δηλαδή υπάρχει ανάληψη. Ο Μωάμεθ συνομίλησε με τον Αλλάχ, και επανήλθε όμως σ’ αυτήν την περίπτωση πάλι σε αυτόν τον λόφο. Έτσι, πάνω σ’ αυτόν τον λόφο έγινε ένα απ’ τα μεγάλα θαύματα του Ισλάμ. Στον 7^ο αιώνα μ.Χ., μετά τον θάνατο του Προφήτη, οι αραβικές στρατιές, γύρω στο 740 μ.Χ., κατέλαβαν τα Ιεροσόλυμα, γιατί κατέλαβαν όλη την περιοχή γύρω απ’ την Αραβική Χερσόνησο και εξεδίωξαν τους Βυζαντινούς και τους Πέρσες που ήταν εκεί.

Καταλαμβάνοντας τα Ιεροσόλυμα, ήρθε στα χέρια τους η ιερή πόλη των εβραίων και το ιερό σημείο στο οποίο ο Προφήτης είχε προσευχηθεί και αναληφθεί προς τους ουρανούς. Εξ αυτού, πάνω σε αυτόν τον λόφο, έκτισαν ένα καταπληκτικό τέμενος, του Ομάρ. Γιατί εκεί έγινε η θυσία του Αβραάμ. Αυτό το υπέροχο τέμενος και το τέμενος του Αλ-Άκσα, που είναι πάνω στον λόφο αυτό, τον ιερό λόφο των Ιεροσολύμων, σκεπάζονται οι θόλοι τους με χρυσό. Και γι’ αυτό όταν κανείς προσεγγίζει, έκτοτε, από τον 8^ο αιώνα και μετά, την πόλη των Ιεροσολύμων, από μακριά, εκείνο το οποίο βλέπει να αντανακλάται στον ορίζοντα, είναι ο λόφος αυτός με τα υπέροχα αυτά μνημεία των μουσουλμάνων.

Πρέπει να πούμε στο σημείο αυτό ότι το Αλ-Άκσα και το τέμενος του Ομάρ είναι τα τρίτα πιο ιερά σημεία του Ισλάμ, με πρώτο τη Μέκκα, τη Μεδίνα και τα Ιεροσόλυμα με τα μνημεία αυτά, πάνω στον λόφο της θυσίας του Αβραάμ. Πλέον πάνω σ’ αυτόν τον λόφο, το Ισλάμ έχει κτίσει αυτά τα ιερά του μνημεία και επομένως, οι εβραίοι θρηνούν το γεγονός ότι δεν μπορούν να ξαναχτίσουν τον ναό τους. Μάλιστα, έχοντας αποκτήσει ξανά τη γη του Ισραήλ, και κράτος, μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, μετά το 1947, θα ήθελαν πολύ —προφανώς— να ξαναχτίσουν τον ναό του Σολομώντος, αλλά δεν μπορούν να το κάνουν, διότι πλέον οι μουσουλμάνοι έχουν κτίσει εκεί αυτά τα ιερά κτίσματα.

Απόσπασμα από το ελεύθερο διαδικτυακό μάθημα του Mathesis «Παγκόσμια ιστορία: ο άνθρωπος απέναντι στο θείο» με διδάσκουσα τη Μαρία Ευθυμίου.
Σύνδεσμος: https://mathesis.cup.gr/assets/courseware/65f72d2528e1f3ff6c85ca58b88ea4a8/asset-v1:History+Hist3.2+2017_T2+type@asset+block/WH2_Week2.pdf

Κατερίνα Συμφέρη
Εκπαιδευτικός