Τα ιερά κείμενα του Εβραϊσμού

Οι συλλήψεις του ιουδαϊσμού (του εβραϊσμού) πρέπει να διαμορφώθηκαν στη διάρκεια μακρού χρόνου. Υπολογίζεται ότι οι Εβραίοι —οι Εβραίοι είναι ένας σημιτικός λαός— πρέπει να κινήθηκαν από ανατολικά προς τις περιοχές της ανατολικής Μεσογείου, εδώ της Μέσης Ανατολής, σε αυτό που σήμερα περίπου είναι η γη του Ισραήλ (της Παλαιστίνης).

Υπολογίζεται ότι εκεί γύρω στο 1200 π.Χ. είχαν πλέον εγκατασταθεί σε αυτή την περιοχή. Οι ίδιοι στις ιστορίες του λαού τους που κατέγραψαν, στο ιερό βιβλίο του εβραϊσμού (είναι η Τορά, η Παλαιά Διαθήκη), εκεί, έχουν καταγράψει τις ιστορίες τους όπως είχαν διασωθεί προφορικά και σε αυτές τις ιστορίες τους οι Εβραίοι καταγράφουν το ότι βρίσκονταν για ένα διάστημα στην Αίγυπτο και ότι έφυγαν από την Αίγυπτο με την παρέμβαση του Θεού — ο οποίος τους βοήθησε, ο Μωυσής πέρασε προς την περιοχή του Ισραήλ.

Δεν υπάρχουν μέχρι σήμερα σαφείς αρχαιολογικές ενδείξεις, αποδείξεις, ότι οι Εβραίοι έζησαν στην αρχαία Αίγυπτο, αλλά είναι πιθανό να έζησαν. Πάντως, κάποια στιγμή, γύρω στο 1200 π.Χ. βρέθηκαν στα —περίπου— σημερινά εδάφη του Ισραήλ και εκεί φαίνεται ότι, σε αυτήν τη φάση, βρέθηκαν να λειτουργούν με δέκα κανόνες. Αυτούς τους κανόνες, σύμφωνα με τον θρύλο τους, τους ενεχείρισε ο ίδιος ο Θεός στο όρος Σινά στον Μωυσή, ο οποίος Μωυσής είχε μακρά συνομιλία και επαφή με τον Θεό και όταν επέστρεψε ο Μωυσής από το Σινά κάτω στους πρόποδες του βουνού, όπου βρίσκονταν εγκαταστημένοι ως κατασκηνωτές —γιατί ακόμη ήταν σε περιφορά— οι Εβραίοι, βρήκε τους ομόθρησκούς του να έχουν λιώσει τα διάφορα τιμαλφή τα οποία είχαν και να έχουν κατασκευάσει ένα χρυσό βόδι. Και ο Μωυσής είδε τους Εβραίους να προσκυνούν το χρυσό αυτό βόδι και έγινε έξω φρενών, έσπασε αυτό το χρυσό βόδι και τους έψεξε πώς αυτοί τολμούν να κάνουν τέτοιες θυσίες σε είδωλα, ενώ ο ίδιος ο Θεός τούς έχει μεταφέρει τις αλήθειες του.

Αυτές οι ιστορίες της Παλαιάς Διαθήκης δείχνουν, προφανώς, ότι το παγανιστικό παρελθόν των Εβραίων βρέθηκε σε μάχη με τη μονοθεϊστική σύλληψη και ότι, προφανώς, πέρασε ένα διάστημα που αυτά τα δύο συνυπήρχαν, μέχρι τελικά αυτός ο λαός να γίνει απόλυτα μονοθεϊστικός, όπως φαίνεται στους χρόνους τους ιστορικότερους.

Ο εβραϊκός λαός δεν έχει μόνο δέκα κανόνες —που, σύμφωνα με τις ιστορίες του, τις απέκτησε από τον ίδιο τον Θεό μέσω του Μωυσέως—, αλλά, αν κανείς τρυγήσει από την Τορά (από την Παλαιά Διαθήκη) κανόνες και οδηγίες ήθους και συμπεριφοράς και στάσεων ζωής, καταλήγει σε έναν αριθμό 600 οδηγίες, εκ των οποίων οι περισσότερες διατυπώνονται αρνητικά (ου: να μην κάνεις αυτό), αλλά και άλλες διατυπώνονται θετικά (να κάνεις αυτό). Η εβραϊκή θρησκεία είναι εξαιρετικά κανονιστική και αυστηρή και αυτό σχετίζεται με την αυστηρότητα της σύλληψης: ο Θεός στην εβραϊκή θρησκεία παρακολουθεί, ελέγχει, τιμωρεί και καθοδηγεί με πάρα πολύ συγκεκριμένο τρόπο.

Τώρα, η εβραϊκή θρησκεία κάποια στιγμή απέκτησε ναό. Μέσα στους διαδόχους των πραγμάτων είναι ο Σολομών —ο βασιλιάς Σολομών—, ο οποίος, σύμφωνα με τις ιστορίες των Εβραίων, δημιούργησε έναν θρυλικά υπέροχο, μεγάλο ναό, τον ναό του Σολομώντος, στα Ιεροσόλυμα και αυτός ο ναός έγινε η βάση γύρω από την οποία αναπτύχθηκε ολόκληρη η εβραϊκή θρησκεία, διότι μέσα σ’ αυτόν τον ναό γίνονταν οι τελετές και οι θυσίες προς τον έναν και μοναδικό Θεό. Αυτός ο ναός δημιουργήθηκε τον 9ο αιώνα π.Χ. με υλικά που ήρθαν απ’ τον Λίβανο (κέδρος του Λιβάνου) και χρυσό. Ήταν ένας ναός που έχει μείνει στον θρύλο. Καταστράφηκε πολλές φορές, καταστράφηκε απ’ τους Βαβυλωνίους στον 5^ο και 6^ο αιώνα π.Χ., τότε που οι Εβραίοι οδηγήθηκαν στην εξορία της Βαβυλώνας.

Ως φαίνεται, βρισκόμενοι οι Εβραίοι στην εξορία τους, στη Βαβυλώνα, προκειμένου να διασώσουν τον χαρακτήρα και τις παραδόσεις τους, άρχισαν να καταγράφουν τις ιστορίες της φυλής τους (τους θρύλους τους), δηλαδή την Τορά, τα ιερά αυτά βιβλία: τη Γένεση, την Έξοδο, το Δευτερονόμιο, στα οποία, ως φαίνεται, από αιώνες καλλιεργούνταν και καταγράφονταν —τουλάχιστον προφορικά— και στο μυαλό των ανθρώπων. Ενδεχομένως υπήρχαν και πρώτες καταγραφές νωρίτερα, αλλά οι κεντρικές καταγραφές της Παλαιάς Διαθήκης είναι εκεί. Και η Τορά γι’ αυτό συνιστά και το πιο ιερό κείμενο του εβραϊκού λαού, το οποίο και γράφεται από ειδικευμένους τεχνίτες, με ειδική μελάνη, πάνω σε ειδικά επεξεργασμένο δέρμα.

Και φυσικά, η εβραϊκή θρησκεία διαθέτει και άλλα ιερά κείμενα: το ένα είναι το Ταλμούδ, το οποίο είναι στην ουσία επεξεργασία και ερμηνεία από σημαντικούς δασκάλους, ραβί (rabbi θα πει δάσκαλος), ραβίνους του εβραϊσμού, το Ταλμούδ, λοιπόν, και επίσης η Μισνά. Δηλαδή, αυτά τα δύο κείμενα είναι κείμενα επεξήγησης πάνω στην Τορά, που η Τορά θεωρείται ιερό κείμενο. Αλλά και το Ταλμούδ και η Μισνά θεωρούνται πάρα πολύ μεγάλου κύρους και σεβασμού κείμενα και οι θρησκευόμενοι Εβραίοι τα συμβουλεύονται και τα μελετούν, όπως φυσικά την Τορά, που η Τορά δεν έχει παρόμοιό της στην ιερότητα. Μέχρι σήμερα κάθε εβραίος όταν βλέπει την Τορά κάνει αυτήν την κίνηση και στέλνει προς την Τορά από τα μάτια του το φως του. Δηλαδή για τον μέσο εβραίο η Τορά είναι ο οδηγός του, το φως του της κίνησης πάνω σε αυτή τη Γη.

Απόσπασμα από το ελεύθερο διαδικτυακό μάθημα του Mathesis «Παγκόσμια Ιστορία 2: Ο άνθρωπος απέναντι στο Θείο» με διδάσκουσα τη Μαρία Ευθυμίου.
Σύνδεσμος: https://mathesis.cup.gr/courses/course-v1:History+Hist3.2+21D/about

Κατερίνα Συμφέρη
Εκπαιδευτικός