Το πιο ισχυρό μέσο έκφρασης ενός παιδιού και αναπόσπαστη δραστηριότητα της καθημερινότητάς του είναι το παιχνίδι. Μέσω αυτού μπορεί να εξωτερικεύει τα συναισθήματά του, να μαθαίνει, να πειραματίζεται, να ευχαριστιέται και να ανακαλύπτει σιγά-σιγά τον εαυτό του και τον κόσμο που το περιβάλλει.

Το παιχνίδι ως αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητας των παιδιών προϋπάρχει από την αρχαιότητα, διαφέρει όμως σημαντικά με το παιχνίδι στις μέρες μας. Τα παιδιά στην αρχαιότητα με τα υλικά που μάζευαν από τη φύση (ξύλα, πέτρες, πηλό) έφτιαχναν τα αυτοσχέδια παιχνίδια τους ενώ στην σημερινή εποχή υπάρχει μια τεράστια μαζική παραγωγή παιχνιδιών από αλυσίδες καταστημάτων. 

Σε γενικές γραμμές, θα μπορούσαμε να πούμε ότι το παιχνίδι αποτελεί μια βασική δραστηριότητα στη ζωή του παιδιού, η οποία διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στη σωματική, ψυχοσυναισθηματική, κοινωνική και γνωστική του ανάπτυξη. Μέσα από το παιχνίδι, το παιδί έχει την δυνατότητα να δράσει ελεύθερα, να αναπτύξει τις σωματικές και γλωσσικές του ικανότητες. Επίσης, να οξύνει τη σκέψη του, την κρίση του, τη λογική του, να ερευνήσει τον υλικό κόσμο, να χρησιμοποιήσει τη φαντασία του και το κυριότερο να εκφράσει τα συναισθήματα του. Ακόμη, το παιχνίδι δίνει την ευκαιρία στο παιδί να αποκτήσει εμπιστοσύνη στις ικανότητες του, να μάθει να κοινωνικοποιείται και να συνεργάζεται.

 Η αξία του παιχνιδιού είναι μέγιστη διότι μπορεί:

1. να ενσωματώνει γνωστικά, συναισθηματικά και κοινωνικά ερεθίσματα.
2. Nα διευκολύνει τη μάθηση εκθέτοντας τα παιδιά σε νέες εμπειρίες, δραστηριότητες και ιδέες.
3. Nα επιτρέπει στα παιδιά να δομούν νοήματα από τις εμπειρίες τους.
4. Nα εντάσσει τα παιδιά στο κοινωνικό σύνολο καθώς τα βοηθάει στην αντίληψη της ομαδικότητας με τους κανόνες και τις αξίες της.
5. Nα προσαρμόζει την ψυχοσύνθεση του με την δημιουργία του αυτοελέγχου, του σεβασμού και της ωρίμανσης του.

Η απουσία του παιχνιδιού από τη ζωή του παιδιού θα μπορούσε να συνδεθεί με φτωχές κινητικές δεξιότητες, χαμηλά επίπεδα φυσικής δραστηριότητας, μειωμένες κοινωνικές δεξιότητες. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα, τη δυσκολία διαχείρισης κοινωνικών καταστάσεων, όπως η επίλυση συγκρούσεων, θεμάτων διαφορετικότητας, αυτοεκτίμησης, αποτυχίας. Γεγονός που θα επηρεάσει και τη μετέπειτα ζωής τους.

Επιπλέον, παίζει καθοριστικό ρόλο στη σωματική, την ψυχοσυναισθηματική, την κοινωνική και τη γνωστική του ανάπτυξη ενός παιδιού γιατί εμπεριέχει την έννοια της ελευθερίας, προβάλλει πρότυπα συμπεριφοράς και συνάμα αποτελεί μια εξελικτική διαδικασία. Επίσης, βοηθάει στην εύκολη προσέγγιση της γνώσης με διασκεδαστικό τρόπο.

Επομένως, το παιχνίδι δεν είναι απλώς μια τυχαία παράμετρος της παιδικής ηλικίας αλλά έχει συγκεκριμένες λειτουργίες και σκοπό, όπως την ολόπλευρη ανάπτυξη του παιδιού και τη ψυχική του ισορροπία.

Καταλήγοντας, μην ξεχνάμε και τα ψηφιακά παιχνίδια. Χάρη στη ραγδαία ανάπτυξη της τεχνολογίας, τα περισσότερα παιδιά από μικρή ηλικία ξέρουν να χειρίζονται κινητό, tablet και υπολογιστή. Συνήθως, η πρώτη επαφή γίνεται σε βρεφική ακόμη ηλικία όταν ορισμένοι γονείς για να κοιμίσουν, ταΐσουν ή απασχολήσουν τα παιδιά τους τους δίνουν το κινητό για να ακούσουν παιδικά τραγουδάκια ή για να δουν παιδικά.

Τα παιδιά, έτσι, εξοικειώνονται με την τεχνολογία και μεγαλώνοντας εντάσσουν στην καθημερινότητα τους τα ψηφιακά παιχνίδια. Ορισμένες φορές, όμως, αυτή η εξοικείωση γίνεται εμμονή…

 Αναστασία Κακλαμάνου