Μιθραϊσμός

Μία από τις θεότητες, που βρέθηκαν κοντά ή και μέσα στον ζωροαστρισμό, είναι μια σημαντική θεότητα της Μέσης Ανατολής: ο Μίθρα. Ο Μίθρα ήταν θεότητα ταυτισμένη με ο φως, με τον ήλιο και υπήρξε αυτόνομη θεότητα στη βαθιά αρχαιότητα, αλλά στον ζωροαστρισμό, κάποια στιγμή, βρέθηκε ενσωματωμένη στο σχήμα του, με τον Μίθρα να είναι μέσα στην ακολουθία του Αχούρα Μάζντα, ως βοηθός του Αχούρα Μάζντα στις δράσεις του (του Καλού).

Όμως, σε μία άλλη του εξέλιξη, ο Μίθρα βρέθηκε να ανεξαρτητοποιείται από τον ζωροαστρισμό.

Ο Μίθρα, κάποια στιγμή, αναδύθηκε ξανά και απέκτησε αυτονομία, γενόμενος ξανά ισχυρός ως Θεός του Φωτός. Του φωτός όχι όμως με την παγανιστική έννοια, αλλά με τη δύναμη που έχει το φως, δηλαδή την πνευματικότητα και την εσωτερική δύναμη του φωτός. Γύρω στο 200 π.Χ., είχε ανεξαρτητοποιηθεί, έχοντας πάντα ζωροαστρικές καταβολές, και είχαν δημιουργηθεί μιθραϊστές, δηλαδή οπαδοί του Μίθρα.

Ο Μίθρα δεν ήταν απλά Θεός του Φωτός, αλλά ήταν και Θεός των καλών σημείων του Φωτός — σε αυτό θυμίζει τον Αχούρα Μάζντα, γιατί είπαμε ότι έχει ζωροαστρικές καταβολές. Είναι ο Θεός του Καλού, της εντιμότητας, της αίσθησης ατομικού καθήκοντος και ευθύνης, του σεβασμού, της αφοσίωσης και το χαρακτηριστικό του Μίθρα είναι ότι πολεμά το Κακό — μάλιστα παριστάνεται να το χτυπά το Κακό (ο Μίθρα είναι πολεμικός δηλαδή Θεός).

Ο ζωροαστρισμός είχε βαθιά την έννοια του πολέμου. Στον ζωροαστρισμό γίνεται πόλεμος μεταξύ Καλού και Κακού. Άρα και ο μιθραϊσμός, ο οποίος είναι ζωροαστρογενής, έχει και αυτός την έννοια του πολέμου και ο Μίθρα παρουσιάζεται ως πολεμική θεότητα.

Ο μιθραϊσμός, γύρω στο 200 π.Χ., στο 100 π.Χ., στην περίοδο του Χριστού, στο 100 μ.Χ., στο 200 μ.Χ., έχει διάδοση. Έχει διάδοση στην περιοχή της Μέσης Ανατολής, σε αυτό που σήμερα είναι Περσία, Ιράκ, Συρία, και έχει οπαδούς εκεί. Σε αυτή την περιοχή έρχονται και στρατεύματα ρωμαϊκά, διότι η Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία επεξετάθη και κατέλαβε τα παράλια της ανατολικής Μεσογείου.

Οι Ρωμαίοι στρατιώτες, ερχόμενοι στα στρατόπεδα και ζώντας εδώ στις περιοχές που σήμερα είναι Συρία, Ιορδανία, Αίγυπτος, Μέση Ανατολή, συναντήθηκαν, διασταυρώθηκαν με μιθραϊστές και με ζωροάστρες, και ο μιθραϊσμός άρεσε σε πολλούς στρατιώτες της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας.

Ο μιθραϊσμός έχοντας ζωροαστρικές βάσεις, δηλαδή τη σύλληψη Καλό-Κακό, μετά θάνατο ζωή, Κρίση, Ανάσταση νεκρών έπαιξε ρόλο όταν άρχισε να διαδίδεται ο χριστιανισμός. Διότι, περίπου στη φάση που ο μιθραϊσμός διαδίδεται στη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία σε κάποια στρώματα εξέχοντα της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας που συνδέονταν με τη διοίκηση και τον στρατό, στην Παλαιστίνη, στη γη του Ισραήλ, δρα και διδάσκει ένας μαραγκός, που λέγεται Ιησούς, ο οποίος και είναι και ο δημιουργός μιας νέας θρησκείας: του χριστιανισμού.

Κατερίνα Συμφέρη
Εκπαιδευτικός