Μέτσοβο

Το Μέτσοβο είναι μια ορεινή κωμόπολη του νομού Ιωαννίνων. Παραδοσιακός οικισμός, βρίσκεται στο ανατολικό άκρο του νομού, κοντά στα όρια με το νομό Τρικάλων, στις βόρειες πλαγιές, ανάμεσα στα βουνά της μεγαλύτερης οροσειράς της Ελλάδος, της Πίνδου. Οι κάτοικοι του είναι Βλάχικης καταγωγής και ασχολούνται λιγότερο με τη γεωργία και περισσότερο με την κτηνοτροφία.

Δείτε µια από τις πιο σπάνιες συλλογές πινάκων, γλυπτών και χαρακτικών του 19ου και 20ου αιώνα, που αποτυπώνουν το όραμα του ιδρυτή της Ε. Αβέρωφ-Τοσίτσα στην Πινακοθήκη Αβέρωφ. Η Πινακοθήκη Ε. Αβέρωφ που λειτουργεί στο Μέτσοβο είναι μουσείο νεοελληνικής τέχνης που χτίστηκε το 1985 και εγκαινιάστηκε το 1988. Το 1994 το κτίριο επεκτάθηκε ώστε να συμπεριλάβει μια καινούργια πτέρυγα προκειμένου να στεγάσει και νέους πίνακες πέραν της αρχικής της συλλογής που αποτελούνταν από 200 έργα σημαντικών Ελλήνων ζωγράφων του 19ου και 20ού αιώνα. Το σύγχρονο τριώροφο κτίριο στο οποίο στεγάζεται δορίθηκαν από τον Ευάγγελο Αβέρωφ. Τα περισσότερα από τα έργα της έκθεσης της Πινακοθήκης προέρχονται από την προσωπική συλλογή του Ευάγγελου Αβέρωφ. Πολιτικός, συγγραφέας και εμψυχωτής του σημερινού «θαύματος του Μετσόβου», ο Ευάγγελος Αβέρωφ-Τοσίτσας από καιρό οραματιζόταν την ίδρυση Πινακοθήκης  υψηλής καλλιτεχνικής στάθμης στην ιδιαίτερη πατρίδα του, το Μέτσοβο. Προς τον σκοπό αυτό, συγκέντρωσε τα έργα της συλλογής, που θεωρείται μια από τις πληρέστερες αυτής της περιόδου, έκτισε το κτίριο της Πινακοθήκης, και το 1988 ίδρυσε κοινωφελές Ίδρυμα που φέρει το όνομά του, στο οποίο δώρισε τόσο τα έργα όσο και το κτίριο της Πινακοθήκης. Η Πινακοθήκη Ε. Αβέρωφ εγκαινιάστηκε στις 27 Αυγούστου του 1988.Το 1994 έγινε επέκταση των κτιριακών εγκαταστάσεων και λειτούργησε η Νέα Πτέρυγα της Πινακοθήκης. Δημιουργήθηκαν νέοι εκθεσιακοί χώροι και η συλλογή εμπλουτίστηκε σημαντικά. Το κτίριο εκσυγχρονίστηκε και απέκτησε πρόσθετους βοηθητικούς χώρους. Δημιουργήθηκε η βιβλιοθήκη, η αίθουσα προβολών, το υπαίθριο καφενείο, και το μαγαζί με τις εκδόσεις της Πινακοθήκης και τα άλλα είδη δώρων. Διαμορφώθηκε ο ειδικός χώρος του παιδικού εργαστηρίου και το αίθριο για τις καλοκαιρινές εκδηλώσεις και εκθέσεις.

Το οινοποιείο Κατώγι Αβέρωφ αποτελεί ένα κτήριο εξαιρετικής αισθητικής. Εξωτερικά είναι εναρμονισμένο με την παραδοσιακή αρχιτεκτονική του Μετσόβου, ενώ οι εσωτερικοί χώροι παραγωγής χάρη στις εικαστικές παρεμβάσεις δημιουργούν ένα μοναδικό θέαμα. Πλάι στο οινοποιείο βρίσκεται και το ομώνυμο ξενοδοχείο προσφέροντας μία ολοκληρωμένη οινοτουριστική εμπειρία. Οι αμπελώνες στο Μέτσοβο βρίσκονται μέσα στο βιότοπο της καφέ αρκούδας. Δεν είναι λίγες οι φορές που βρίσκουμε αποτυπώματα από αρκούδες και αρκουδάκια πλάι στα κλήματα. Στο παρελθόν οι αρκούδες της περιοχής έτρωγαν το ένα τρίτο περίπου της παραγωγής της λευκής ποικιλίας Traminer. Ακόμα και σήμερα οι αρκούδες επισκέπτονται τα αμπέλια μας και επιλέγουν τα σταφύλια της αρεσκείας τους. Παράλληλα κάθε χρόνο στο Μέτσοβο διοργανώνεται ο ορεινός μαραθώνιος αγώνας δρόμου «UrsaTrail – Στα χνάρια της αρκούδας». Ξεκινάει από το χωριό του Μετσόβου, συνεχίζει στα μονοπάτια των βουνών και ακολουθεί τα χνάρια της αρκούδας περνώντας μέσα από τους αμπελώνες.Τα κρασιά του Μετσόβου είναι προικισμένα με το άγγιγμα της αρκούδας.

Το τυροκομείο του ιδρύματος Τοσίτσα λειτουργεί από το 1955, όταν λειτούργησε ουσιαστικά ως πρακτική σχολή τυροκομίας. Νεαροί Μετσοβίτες από οικογένειες κτηνοτρόφων πήγαν, με έξοδα του ιδρύματος, στην Ιταλία για τυροκομικές σπουδές και, επιστρέφοντας, πάντρεψαν τον τρόπο παρασκευής ορισμένων ιταλικών τυριών με τον αντίστοιχο ελληνικό. Έτσι γεννήθηκε το Μετσοβόνε, που εδώ και 60 χρόνια φτιάχνεται με τη μέθοδο πάστα φιλάτα (όπως η μοτσαρέλα) και του ιταλικού Provolone. Στο τυροκομείο του Ιδρύματος παράγονται επίσης, σε περιορισμένο αριθμό κεφαλιών, άλλα απίθανα τυριά όπως η μετσοβέλλα, η γραβιέρα Μετσόβου (που παρασκευάζεται με την ελβετική μέθοδο), το γιδίσιο τυρί, τύπου chèvre, με χοντρό πιπέρι που παράγεται μόνο την άνοιξη κ.α. Με δεδομένο ότι το Ίδρυμα δίνει μεγαλύτερη έμφαση στην εκμάθηση και την τυροκομία, παρά στην επιχειρηματικότητα, έχει δώσει τη δυνατότητα στους τυροκόμους του να πειραματιστούν, χωρίς το άγχος του κόστους των πειραμάτων τους. Έτσι κατάφεραν να παράξουν και καταπληκτική παρμεζάνα (χρειάζονται 500 κιλά γάλα για να τυροκομηθεί ένα κεφάλι παρμεζάνα 25 κιλών!), που ονομάζουν Μετσοβάνα και ωριμάζει δυο χρόνια. Το τυρί αυτό άφησε έκθαμβο τον αείμνηστο Ιταλό Επίτροπο Lorenzo Natali, κατά την επίσκεψή του στο Μέτσοβο τη δεκαετία του ’80.Στις ταβέρνες του Μετσόβου, αλλά και στο κοντινό Ανήλιο, θα απολαύσετε καταπληκτικά κρέατα, εξαιρετικό κρασί, αλλά και τα ντόπια τυριά, χλωρά ή ψητά στα κάρβουνα και, προφανώς, θα φύγετε με γεμάτες σακούλες για το σπίτι.