Η Αγγλικανική Εκκλησία

O Ερρίκος ο 8ος (Ερρίκος Η΄ της Αγγλίας / Henry VIII) παντρεύεται την Άννα Μπόλεϊν. Αργότερα, θα την αποκεφαλίσει και θα παντρευτεί άλλη και μετά άλλη, άλλη, άλλη. Αποκτά μία κόρη, την Ελισάβετ, η οποία θα αναδειχθεί στην περίφημη Ελισάβετ Α΄, που θεωρείται η εμβληματική ηγεμόνας της Αγγλίας· αυτή που έθεσε τις βάσεις της μεγάλης Αγγλίας — που επρόκειτο να γίνει η σπουδαιότερη δύναμη του νεότερου κόσμου, αργότερα.

Ο Ερρίκος Η΄, μπαίνοντας στη Μεταρρύθμιση, δημιουργεί μια Εκκλησία που είναι αγγλική. Ονομάζεται “Αγγλικανική Εκκλησία” και υπάρχει μέχρι σήμερα, είναι η πιο διαχυμένη, δηλαδή είναι η Εκκλησία του προτεσταντισμού με τις περισσότερες θέσεις σε όλο τον κόσμο. Και τοποθετεί τον εαυτό του, δηλαδή την πολιτική εξουσία, ως κεφαλή της Αγγλικανικής Εκκλησίας· και ως θρησκευτική κεφαλή της Αγγλικανικής Εκκλησίας τοποθετείται ο Αρχιεπίσκοπος του Καντέρμπουρι (Canterbury). Μέχρι σήμερα έτσι είναι: η Αγγλικανική Εκκλησία έχει κεφαλή της τον/την εκάστοτε βασιλιά/βασίλισσα της Αγγλίας και θρησκευτική κεφαλή τον Αρχιεπίσκοπο του Καντέρμπουρι.

Αμέσως κάνει κινήσεις — χαρακτηριστικές κινήσεις της Μεταρρύθμισης: κλείνει σε όλη την επικράτειά του τα μοναστήρια και παίρνει από τα μοναστήρια ό,τι ήταν τιμαλφές ή άξιο λόγου και μπορούσε να εκποιηθεί, ακόμη και τις οροφές των μοναστηριών άμα ήταν από χαλκό και δημεύει όλη την περιουσία της Εκκλησίας, την οποία και εκποιεί πουλώντας την. Την τεμαχίζει σε διαφόρου μεγέθους γαίες και τις πουλά σε άτομα που μπορούσαν να τις αγοράσουν, είτε ήταν ευγενείς, είτε ήταν έμποροι, είτε ήταν άνθρωποι της μεσαίας τάξεως. Εξ αυτού αποκτά λαϊκή υποστήριξη σε αυτό που κάνει. Βέβαια, υπάρχουν πάντα και καθολικοί οι οποίοι είναι έξαλλοι με τα τεκταινόμενα, και αντιδρούν, και έρχονται σε συγκρούσεις με τους προτεστάντες.

Στην Αγγλία το νερό μπήκε στ’ αυλάκι. Ο Ερρίκος Η΄ συνεχίζει μέχρι τον θάνατό του σ’ αυτή τη γραμμή. Η Αγγλία γίνεται επισήμως τμήμα της Μεταρρύθμισης το 1534 μ.Χ. Η Αγγλικανική Εκκλησία δεν είναι τυπική Εκκλησία της Μεταρρύθμισης, διότι έχει και κάποια στοιχεία από το παλιό της σχήμα, όμως ανήκει στη Μεταρρύθμιση.

Η διάδοχος κατάσταση του Ερρίκου Η΄ δεν ήταν καθόλου σαφής, διότι ανεβαίνει στον θρόνο η κόρη του, Μαρία, από τον γάμο του με την Κατερίνα της Αραγωνίας. Η Μαρία ήταν φανατική καθολική και εξαιρετικά εχθρική απέναντι στους προτεστάντες, διότι αυτοί είχανε βλάψει και τη μάνα της (και είχε ζήσει το δράμα της μητέρας της, η οποία απομονώθηκε σε κάστρο, μακριά από το Λονδίνο, μετά τα όσα συνέβησαν). Αλλά η Μαρία πέθανε σχετικά σύντομα από βαρύτατη ασθένεια και έτσι στον θρόνο της Αγγλίας ανέβηκε η Ελισάβετ, η κόρη την οποία είχε αποκτήσει ο Ερρίκος Η΄ με την Άννα Μπόλεϊν.

Η Ελισάβετ είναι προτεστάντισσα, διότι είναι κόρη δύο προτεσταντών: του Ερρίκου Η΄ και της Άννας Μπόλεϊν. Ήταν μία ικανότατη ηγεμόνας· και αυτή στην ουσία έπαιξε κεντρικό ρόλο για να προχωρήσει η Αγγλία σε όλα τα ζητήματα: πολιτικά, οικονομικά, διπλωματικά, αλλά και θρησκευτικά. Ήταν μία ηγεμόνας η οποία είχε την αίσθηση του μέτρου στα πράγματα· προήγαγε τον προτεσταντισμό μέσα στη χώρα, αλλά δεν ήταν εχθρική, επιθετική, στους καθολικούς. Ήταν, όμως, επιθετική στους καθολικούς όταν αποδεικνύονταν ότι είναι  σε συνεργασία με την Ισπανία. Η καθολική Ισπανία ήταν γνωστό ότι είχε πράκτορες μέσα στην Αγγλία και χρησιμοποιούσε καθολικούς Άγγλους ως πράκτορες, για να υπονομεύσει την Αγγλία, η οποία ήταν ανερχόμενη δύναμη, γι’ αυτό και οι προτεστάντες Άγγλοι κατηγορούσαν τους καθολικούς Άγγλους ότι είναι πράκτορες της Ισπανίας. Αυτό έφερνε βιαιότητες και, όχι λίγοι, καθολικοί καίγονταν στην πυρά. Αλλά, γενικά, η Ελισάβετ προτιμούσε να είναι προσεχτική σε αυτό το ζήτημα, για να μην προκαλεί το αρνητικό αίσθημα, ακόμη περισσότερο, των καθολικών. Αλλά αν κάποιος καθολικός Άγγλος αποδεικνυόταν ότι είναι πράκτορας και συνεργάτης των Ισπανών, εκεί ήταν σύμφωνη στο να είναι σκληρή η τιμωρία του.

Πάντως, η Αγγλία θα κονταρομαχεί με τον καθολικισμό. Σε κανένα κράτος τα πράγματα δεν έγιναν απλά, δηλαδή η μετάβαση στον προτεσταντισμό και οι χώρες που έγιναν προτεσταντικές, με εξαίρεση τις Σκανδιναβικές χώρες —Δανία, Νορβηγία και Σουηδία— που εκεί τα πράγματα ήταν ομαλότερα. Στην Αγγλία, και μετέπειτα, κάποιοι εκ των μετέπειτα ηγεμόνων έδειξαν τάσεις αλλαγής και κλίσης προς τον καθολικισμό, αλλά γενικά η Αγγλία πορεύθηκε στην κατεύθυνση του προτεσταντισμού, κρατήθηκε στην κατεύθυνση του προτεσταντισμού, και όχι μόνο κρατήθηκε σε αυτήν, αλλά έγινε η χώρα η οποία διέδωσε τον προτεσταντισμό σε ολόκληρο τον κόσμο.

Κατερίνα Συμφέρη
Εκπαιδευτικός