Εκπαιδευτική ένταξη παιδιών με κινητική αναπηρία

Ο ορισμός της ενταξιακής εκπαίδευσης εμπεριέχει τη βασική αρχή ότι όλοι οι μαθητές θα πρέπει να μαθαίνουν μαζί, ανεξάρτητα από τις δυσκολίες ή τις διαφορές τους. Κάθε παιδί έχει τη δική του ιστορία, τα μοναδικά του χαρακτηριστικά, τις δικές του δυσκολίες και δυνατότητες. Σημασία έχει να συνειδητοποιήσουμε ότι:

• «η αναπηρία δεν είναι ένα πρόβλημα μιας μειοψηφούσας ομάδας εντός της κοινότητας, αλλά μια κατάσταση που ο καθένας μπορεί να ζήσει στη διάρκεια της ζωής του» και
• κάθε παιδί έχει το δικαίωμα να βρει την απαραίτητη υποστήριξη στις δικές του ανάγκες, ανεξάρτητα από τη φυσική, ψυχολογική και κοινωνική του κατάσταση.

Σύμφωνα με το Εγχειρίδιο κατάρτισης για την εγκεφαλική παράλυση (2012), ένα καλά σχεδιασμένο και προετοιμασμένο σχολικό περιβάλλον είναι ζωτικής σημασίας για την τελική επιτυχία όχι μόνο της εκπαίδευσης αλλά και της θεραπείας που δέχεται ένα παιδί με κινητική αναπηρία. Η ενταξιακή προοπτική θα πρέπει να είναι ένα από τα βασικά σημεία του σχεδίου εκπαίδευσης και να αναγνωρίζεται ως μια αξία που δίνει ποιότητα στον εκπαιδευτικό σχεδιασμό.

Δεν είναι αρκετό για τα σχολεία να είναι σε θέση να ανταποκρίνονται στις ανάγκες του ατόμου μόνο από την άποψη της διάθεσης υλικών πόρων, δηλαδή τεχνικών μέσων και εξειδικευμένου προσωπικού. Είναι επίσης σημαντικό οι εκπαιδευτικοί να είναι σε θέση να αμφισβητούν έννοιες όπως, φυσιολογικό, σχολική επιτυχία, αξιολόγηση επιδόσεων, κ.α., οι οποίες συμβάλλουν στην ετικετοποίηση και περιθωριοποίηση των παιδιών με αναπηρία. Η αναπηρία δεν μπορεί να ερμηνεύεται ως μια παρεμβολή, εξαίρεση ή «χάρη» του συστήματος, αλλά ως σταθερή και διαδεδομένη μεταβλητή των διαδικασιών της κοινωνίας και επομένως και του σχολείου. Σύμφωνα με το ως άνω Εγχειρίδιο, τα χαρακτηριστικά ενός περιβάλλοντος και ειδικότερα ενός σχολείου για όλους, ικανό να συμπεριλάβει μαθητές με κινητικές αναπηρίες, είναι:

• Εκπαιδευμένο και καταρτισμένο εκπαιδευτικό και ειδικό εκπαιδευτικό προσωπικό,
• Προγράμματα συνεχούς εκπαίδευσης για το εκπαιδευτικό προσωπικό,
• Ενίσχυση της οικογένειας, σύμφωνα με την αρχή της επικουρικότητας (οι οικογένειες, ως το πρώτο υποκείμενο εκπαίδευσης ενδυναμώνονται και καλούνται να συμμετάσχουν και να συνεργαστούν με το σχολείο στις εκπαιδευτικές δραστηριότητες),
• Συνεργασία μεταξύ όλων των ατόμων που εργάζονται για τη σχολική και την κοινωνική ένταξη του παιδιού,
• Ενεργός συμμετοχή της σχολικής ηγεσίας στα προγράμματα ένταξης,
• Ενίσχυση της συλλογικότητας μεταξύ των εκπαιδευτικών,
• Διεπιστημονική και συντονισμένη εργασία, βάσει σχεδίου,
• Υποδοχή και αποδοχή συμμαθητών χωρίς συμπεριφορές απόρριψης και αποκλεισμού,
• Μεθοδολογικές προσεγγίσεις που ευνοούν τη συμπερίληψη του παιδιού με κινητική αναπηρία, με βιωματικές δραστηριότητες, σε ατομικό ή μικροομαδικό και ομαδικό επίπεδο,
• Εξάλειψη των δομικών αρχιτεκτονικών εμποδίων στο σχολείο,
• Χρήση εκπαιδευτικού λογισμικού και τεχνολογικών βοηθημάτων.

Κατερίνα Συμφέρη
Εκπαιδευτικός & Προπτυχιακή Ιταλικής Φιλολογίας ΑΠΘ