Διατροφή και Ευερέθιστο Έντερο: Τι Πρέπει να Προσέχουμε;

Το σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου (ΣΕΕ) είναι μια χρόνια λειτουργική διαταραχή του πεπτικού συστήματος που επηρεάζει το παχύ έντερο. Χαρακτηρίζεται από διάφορα ενοχλητικά συμπτώματα. Οι αιτίες που προκαλούν την πάθηση, δεν είναι πλήρως κατανοητές, αλλά παράγοντες όπως το άγχος, η διατροφή και η μικροβιακή ισορροπία του εντέρου μπορεί να παίξουν ρόλο. Η διαχείρισή του περιλαμβάνει συνήθως αλλαγές στη διατροφή, μείωση του στρες και σε ορισμένες περιπτώσεις, φαρμακευτική αγωγή για την ανακούφιση των συμπτωμάτων.

Στο Cityvibes.gr μίλησε η Διατροφολόγος – Διαιτολόγος, Ξενια Βασλαματζή. Η ίδια είναι απόφοιτος του queen Margaret University of Scotland. Έχει παρακολουθήσει την εκπαίδευση Master Practitioner in Eating Disordes (ΚΕΑΔΔ). Από τον Φεβρουάριο του 2023, ξεκίνησε τη συνεργασία της με την αλυσίδα γυμναστηρίων Alterlife, όπου βρίσκεται σε 2 καταστήματα της Θεσσαλονίκης (Γρηγορίου Λαμπράκης & 25ης Μαρτίου).

Ποιοι είναι οι πιο συχνοί διατροφικοί παράγοντες που προκαλούν ή επιδεινώνουν τα συμπτώματα του ευερέθιστου εντέρου;

«Γενικότερα, τα αίτια εμφάνισης ευερέθιστου εντέρου (IBS) δεν είναι πλήρως
κατανοητά. Άτομα με ευερέθιστο έντερο έχουν διαταράξει την μικροχλωρίδα του
εντέρου τους, η οποία είναι το σύνολο των μικροοργανισμών που συμβιώνουν στο
γαστρεντερικό μας σύστημα. Όσον αφορά, τους διατροφικούς παράγοντες που
διαταράσσουν το εντερικό μικροβίωμα και κατ΄ επέκταση την εμφάνιση ευερέθιστου
εντέρου, σημαντικό ρόλο διαδραματίζει η παχυσαρκία, η υπέρταση και ο σακχαρώδης
διαβήτης. Συγκεκριμένες τροφές που να οδηγούν στην εμφάνιση ευερέθιστου εντέρου
δεν υπάρχουν. Συγκεκριμένα, μεγαλύτερη ευθύνη για την επιδείνωση των
συμπτωμάτων αλλά και την διατάραξη της μικροβιακής χλωρίδας, φαίνεται να έχουν τα
επεξεργασμένα τρόφιμα. Για παράδειγμα, τα junk food, τα συσκευασμένα τρόφιμα
(σάλτσες, κονσέρβες, σως κτλ), τα τρόφιμα που έχουν υποστεί μεγάλη επεξεργασία
(προϊόντα με 0% λιπαρά, αναψυκτικά, έτοιμα κατεψυγμένα τρόφιμα (πίτσες,πιτοειδή),
τα τεχνητά γλυκαντικά (ασπαρτάμη, στέβια, σουκραζόλη) και το αλκοόλ.»

Ποιοι είναι οι πιο αποτελεσματικοί διατροφικοί τρόποι αντιμετώπισης του ευερέθιστου εντέρου;

«Τα συμπτώματα ΣΕΕ, φαίνεται να ποικίλουν, οπότε η θεραπεία και η διατροφική
αντιμετώπιση είναι διαφορετική από άτομο σε άτομο. Οι διατροφικές αλλαγές,
βοηθούν το άτομο να ανακουφιστεί από τα συμπτώματα και να έχει ένα πιο εύκολο
τρόπο ζωής.
Αρχικά, πολύ χρήσιμο εργαλείο είναι η καταγραφή τροφίμων σε καθημερινή βάση,
ώστε να καταλάβουμε εάν και ποια τροφή μπορεί να ενοχλεί τον ασθενή.
Ένας αρκετά χρησιμοποιούμενος τύπος δίαιτας, που φαίνεται να έχει ευεργετικά
αποτελέσματα στα συμπτώματα, είναι η δίαιτα χαμηλή σε FODMAP. Ακόμη, η μείωση
κατανάλωσης αλκοόλ, καφεΐνης, πικάντικων και λιπαρών τροφίμων θα βοηθήσουν στην
εμφάνιση συμπτωμάτων.»

Πώς μπορεί η σωστή διατροφή να βοηθήσει στη διαχείριση των συμπτωμάτων του ευερέθιστου εντέρου;

« Η σωστή διατροφή σημαίνει μια ισορροπημένη διατροφή. Πέρα από ένα
διατροφολόγιο πλούσιο σε θρεπτικά συστατικά, βιταμίνες, προβιοτικά και ιχνοστοιχεία
σημαντική είναι η ενυδάτωση και η άσκηση για την καλύτερη λειτουργία του εντέρου.
Αναφέρθηκε πριν η δίαιτα FODMAP η οποία ανακουφίζει από τα συμπτώματα αλλά ας
δούμε για ποιον λόγο έχει αυτή την ιδιότητα.  Τα αρχικά της συγκεκριμένης δίαιτας
σημαίνουν ζυμώσιμοι ολιγοσακχαρίτες, δισακχαρίτες, μονοσακχαρίτες και πολυόλες
και αναπτύχθηκε για να περιγράψει τους υδατάνθρακες βραχείας αλυσίδας οι οποίοι
δεν απορρωφόνται ΄΄σωστά΄΄ από το έντερο και που μπορούν να οδηγήσουν σε
υπερβολική συσσώρευση υγρών και αερίων, με αποτέλεσμα φούσκωμα, μετεωρισμός,
κοιλιακό άλγος και διαταραχές του γαστρεντερικού.»

Ποιος είναι ο ρόλος των προβιοτικών και των πρεβιοτικών στη θεραπεία του ευερέθιστου εντέρου;

«Αρχικά, ας εξηγήσουμε τι είναι τα προβιοτικά και ποια η διαφορά τους με τα
πρεβιοτικά. Με λίγα λόγια, τα προβιοτικά είναι ζωντανοί μικροοργανισμοί που
υπάρχουν στο έντερο μας και μπορούμε να τα λάβουμε και διατροφικά. Ο ρόλος τους
είναι, να προστατεύουν την χλωρίδα του εντέρου, κρατώντας σε ισορροπία και τους
‘’καλούς’’ και τους ‘’κακούς’’ μικροοργανισμούς του εντέρου. Τα προβιοτικά μπορείς να
τα βρεις στο γιαούρτι, κεφίρ, αριάνι, ξινόγαλα, μαλακά τυριά, τουρσί, τραχανάς κτλ. ή
ως συμπλήρωμα. Ο ρόλος τους ενάντια στο ΣΕΕ, είναι ανακουφιστικός και όχι
θεραπευτικός. Έχει φανεί πως η κατανάλωση προβιοτικών, αναστέλλει την ανάπτυξη
βακτηρίων στο έντερο, μειώνει τις κινήσεις του εντέρου, καταπολεμά τις φλεγμονές και
μειώνει την συσσώρευση αερίων.
Από την άλλη, τα πρεβιοτικά, είναι φυτικές ίνες ή σύνθετες πρωτεΐνες που
αντιστέκονται στη διαδικασία της πέψης όταν περνάνε μέσα από το λεπτό έντερο και
ουσιαστικά αποτελούν την τροφή των προβιοτικών, βοηθώντας την ανάπτυξη τους. Τα
βρίσκουμε σε αρκετά φρούτα, λαχανικά, σιτάρι κτλ.
Τα πρεβιοτικά όχι μόνο ρυθμίζουν την καλή λειτουργία της εντερικής μικροχλωρίδας,
αλλά ανακουφίζουν και τον ασθενή από τα συμπτώματα του ΣΕΕ. Βέβαια, ως τρόπος
αντιμετώπισης του ΣΕΕ, αποτελούν ακόμη ένα σπουδαίο πεδίο έρευνας.»

Ποια είναι τα πιο κοινά λάθη που κάνουν οι ασθενείς στη διατροφή τους όταν προσπαθούν να αντιμετωπίσουν το ευερέθιστο έντερο μόνοι τους;

«Οι ασθενείς με ευερέθιστο έντερο, τείνουν να νομίζουν, πως τα συμπτώματα είναι ίδια σε
όλους, οπότε καταλήγουν να ενημερώνονται από οικεία πρόσωπα ή διαδικτυακά για την
αντιμετώπιση τους με αποτέλεσμα να μην είναι λειτουργικό στους ίδιους. Αρχικά, σε
περίπτωση που κάποιο άτομο διαπιστώσει ενόχληση στο έντερο του, η πρώτη κίνηση είναι
η καταγραφή τροφίμων. Συγκεκριμένα, φαίνεται πολύ βοηθητικό και για τον ασθενή αλλά
και για τον επαγγελματία υγείας (διαιτολόγο-γαστρεντερολόγο) η ημερήσια καταγραφή
τροφίμων και ροφημάτων που έχει καταναλώσει το άτομο, ώστε να δούμε άμα υπάρχει
συγκεκριμένη συσχέτιση τροφής και συμπτώματος. Επίσης, ένα συχνό λάθος που φαίνεται
να κάνει ο ασθενής είναι να αποκλείει ολόκληρες ομάδες τροφίμων από την διατροφή του,
μόλις υποθέσει πως κάτι τον ενοχλεί, χάνοντας έτσι πολλά θρεπτικά συστατικά. Η λύση
είναι η ακριβώς αντίθετη. Σε περίπτωση ενόχλησης σε κάποιο τρόφιμο, δεν χρειάζεται να το
αποκλείσουμε, αλλά να το προσθέσουμε σε μικρές ποσότητες και με διαφορετικό τρόπο
μαγειρέματος στην διατροφή μας, ώστε κάποια στιγμή το έντερο μας να το ‘’ανέχεται΄΄.»

Instagram

Μιχάλης Ιωαννίδης