«Αντιμετωπίζοντας» τα παιδικά συναισθήματα: Θυμός

Ο θυμός είναι ένα έντονο συναίθημα που προκαλείται συνήθως από κάποια προσβαλή, ταραχή ή και άρνηση. Όπως όλοι οι άνθρωποι θυμώνουν, το ίδιο συμβαίνει και στα παιδιά. Συνηθώς παρουσίαζεται ως άμυνα ενάντια σε βαθύτερα συναισθήματα όπως ο φόβος, η απογοήτευση, η ζήλια και ο πόνος. 

Τα παιδιά μαθαίνουν και έρχονται σε επαφή καθημερινά με ερεθίσματα από το κοντινό τους περιβάλλον, δηλαδή την οικογένεια και τους φίλους. Χάρη σε αυτούς, μπορούν αβίαστα να διδαχθούν μέσω της υπομονής και της απόκτησης συναισθηματικής νοημοσύνης να αναγνωρίζουν και να διαχειρίζονται τα συναισθήματα τους, όπως για παράδειγμα το θυμό.

Για να θεωρήσουμε ορθή την αντιμετώπιση του θυμού από τα παιδιά, σημαίνει πως έχουν καταφέρει:

1. να ελέγχουν μια επιθετική συμπεριφορά,
2. να είναι σε θέση να αναγνωρίσουν τι συναισθήματα κρύβονται πίσω από το θυμό τους και
3. να επιλύουν τα προβλήματα τους με εποικοδομητικό τρόπο.

Όμως, τι πρέπει να κάνουμε όταν το παιδί βιώνει έντονο θυμό; Πώς να το βοηθήσουμε να διαχειριστεί και να κατανοήσει τα έντονα αυτά συναισθήματα; Ας δούμε κάποιες πρακτικές που θα μας βοηθήσουν!

1. Όλα τα συναισθήματα είναι αποδεκτά. Μόνο οι πράξεις πρέπει να περιορίζονται.

2. Προσπαθήστε να βάλετε όρια. Επιτρέποντας το συναίσθημα δεν σημαίνει πως επιτρέπονται και οι καταστροφικές πράξεις, π.χ το να χτυπάει. Υπενθυμίστε στο παιδί ότι η βία δεν είναι λύση.

3. Παραμείνετε κοντά στο παιδί όταν είναι αναστατωμένο, σας χρειάζεται! Είναι εντάξει να ζητάνε βοήθεια διότι όταν κλείνονται στον εαυτό τους πιθανόν δεν μπορούν να αντιμετωπίσουν μόνα τους το πρόβλημα που τους απασχολεί. Γι’ αυτό ενθαρρύνετε τους να σας ζητήσουν υποστήριξη.

4. Προσπαθήσετε να είστε ήρεμοι. Τα παιδιά θα προσπαθήσουν να υιοθετήσουν τη συμπεριφόρα σας καθώς έχουν την τάση να μιμούνται συμπεριφορές κυρίως από το οικογενειακό τους περιβάλλον.

5. Βοηθήστε το παιδί να αναπτύξει συναισθηματική νοημοσύνη, δηλαδή να χειρίζεται το θυμό του πιο εποικοδομητικά. Κάντε το να νιώθει ασφάλεια να εκφράσει το συναίσθημα που το κατακλύει.

Ορισμένες φορές, για να βοηθήσουμε την κατάσταση είναι αναγκαίο το παιχνίδι με σκοπό, βέβαια, τη διαχείρηση του θυμού. Ενδεικτικά:

1. Το «θυμόμετρο»

Αρχικά, αναφερόμαστε στα στάδια του θυμού (ηρεμία-εκνευρισμός-θυμός-οργή). Επιλέγουμε ένα χρώμα για κάθε στάδιο (π.χ. για την οργή το κόκκινο γιατί όταν θυμώνουμε πολύ κοκκινίζει το πρόσωπό μας) ενώ για τις διακυμάνσεις του θυμού στα πλαίσια του ίδιου σταδίου χρησιμοποιούμε τις διαβαθμίσεις του αντίστοιχου χρώματος (π.χ. για την οργή χρησιμοποιούμε το κόκκινο, για το ανώτερο στάδιο από αυτήν προσθέτουμε στο κόκκινο λίγο μαύρο και για το προηγούμενο από αυτήν στάδιο προσθέτουμε στο κόκκινο λευκό). Με αυτόν τον τρόπο για την έντονη οργή έχουμε σκούρο κόκκινο και για την ήπια οργή ανοιχτό κόκκινο. Τέλος, συζητάμε για τα συναισθήματα και τι ήταν αυτό που μας προκάλεσε το συναίσθημα αυτό. Αν το παιδί δυσκολεύεται, μπορεί να εκφραστεί και μέσω της ζωγραφικής.

2. Το κουτί της «Ηρεμίας»

Είναι σημαντικό να φτιάξουμε ένα κουτί στο οποίο θα βάλουμε πράγματα που μας βοηθάνε να ηρεμήσουμε, όπως ένα μουσικό όργανο που ακούγοντάς το ηρεμούμε ή κάποιο αγαπημένο παιχνίδι.

Παρ’ όλα αυτά, κάποια παιδιά αντιμετωπίζουν δυσκολίες στη διαχείρηση θυμού. Σε μια τέτοια περίπτωση, η θεραπευτική παρέμβαση μπορεί να τα βοηθήσει να επεξεργαστούν τα βαθύτερα συναισθήματα που κρύβονται κάτω από το θυμό και να αναπτύξουν την ικανότητα να διαχειρίζονται όλα τους τα συναισθήματα. Προλαμβάνοντας και αντιμετωπίζοντας το συσσωρευμένο θυμό του παιδιού σας μέσω μιας θεραπευτικής παρέμβασης, το βοηθάτε να γίνει ένας πιο ισορροπημένος ενήλικας.

Αναστασία Κακλαμάνου