Νομός Ευρυτανίας .. Πρωτεύουσα?

#

Η λέξη Καρπενήσι προέρχεται από την αρωμουνική λέξη kárpinu,δηλαδη οστρυα-γαυρος. είναι πρωτεύουσα του Νομού Ευρυτανίας και του Δήμου Καρπενησίου.
Στην περιοχή υπήρχαν από τα αρχαία χρόνια διάφοροι οικισμοί στα περίχωρα της σημερινής πόλης. Σε έναν από αυτούς, στους βόρειους πρόποδες του «Παλιόκαστρου» ,βρέθηκε ο περίφημος «Θησαυρός του Καρπενησίου», μία συλλογή από 35 αριστουργήματα της ελληνιστικής χρυσοχοΐας.

Στην περιοχή υπήρχαν από τα αρχαία χρόνια διάφοροι οικισμοί στα περίχωρα της σημερινής πόλης. Σε έναν από αυτούς, στους βόρειους πρόποδες του «Παλιόκαστρου» ,βρέθηκε ο περίφημος «Θησαυρός του Καρπενησίου», μία συλλογή από 35 αριστουργήματα της ελληνιστικής χρυσοχοΐας.
Την εποχή της Τουρκοκρατίας κατέχει δεσπόζουσα θέση στην περιοχή από πλευράς γεωργοκτηνοτροφικής ανάπτυξης. Κάτοικοι της περιοχής, πήραν μέρος στην εξέγερση του 1600 και του 1611, από τον Μητροπολίτη Τρικάλων και Λαρίσης Διονύσιο τον Φιλόσοφο. Το 1645,ο Διδάσκαλος του Γένους Ευγένιος Γιαννούλης, ίδρυσε Σχολή όπου δίδαξε και ο ίδιος κατά διαστήματα. Την περίοδο 1684 – 1699, στην περιοχή του Καρπενησίου, ο αρματολός Λιβίνης επαναστάτησε κατά των Τούρκων. Κατάφερε μία σημαντική νίκη κοντά στο χωριό Γόλιανη, το 1684 (ο λόφος στον οποίο έγινε η μάχη πήρε το όνομά του), ενώ έναν χρόνο μετά σκοτώθηκε σε μάχη στο χωριό Αράχωβα. Αργότερα στην περιοχή εγκαταστάθηκαν Σκλαβούνοι που λιποτάκτησαν, από την Πελοπόννησο. Οι Ενετοί, για την καλύτερη οργάνωση των επαναστατημένων αρματολών εγκατέστησαν στην πόλη κεντρικό στρατόπεδο με διοικητές τους Μποσίνα και Λουμποζόβιτς. Στην πόλη εγκαταστάθηκε και ο Λιμπεράκης Γερακάρης, όταν αποφάσισε να εκστρατεύσει κατά της Στερεάς Ελλάδας. Για να γίνει αρεστός στους κατοίκους της περιοχής, άρχισε να χτίζει διάφορες εκκλησίες. Ανάμεσα σε αυτές, και της Αγίας Τριάδας στο Καρπενήσι. Όταν αποφάσισε να επιτεθεί εκ νέου στην Πελοπόννησο, οι Ενετοί επιτέθηκαν στο Καρπενήσι και το λεηλάτησαν. Μετά τη Συνθήκη του Κάρλοβιτς, το Καρπενήσι πέρασε ξανά στα χέρια των Οθωμανών.Το Καρπενήσι έλαβε μέρος στην επανάσταση του 1821. Την Επανάσταση κήρυξαν στο Καρπενήσι οι τοπικοί οπλαρχηγοί Γιολδασαίοι και Βράσκας αλλά υπέρτερες τούρκικες δυνάμεις από τη Λαμία εξουδετέρωσαν τους πολιορκητές. Σύντομα όμως οι επαναστάτες ανασυντάχθηκαν και έδιωξαν τους Τούρκους από την πόλη. Κοντά στο Καρπενήσι, στη θέση Κεφαλόβρυσο, σκοτώθηκε σε μάχη με τους Τούρκους, ο Σουλιώτης αγωνιστής Μάρκος Μπότσαρης, στις 9 Αυγούστου 1823.Το Καρπενήσι και άλλα εκατό χωριά της Νότιας Ευρυτανίας, πυρπολήθηκαν από τρία γερμανικά τάγματα στις 10 Αυγούστου 1944 και μέχρι της 17 Αυγούστου του ίδιου χρόνου.Το Καρπενήσι, όπως και όλος ο νομός, βρίσκεται σε ορεινή περιοχή σημαντικού φυσικού κάλλους, πλούσια σε βλάστηση.
Το Μεγάλο Χωριό είναι χτισμένο αμφιθεατρικά στους πρόποδες του όρους Καλιακούδα . Από την πλατεία του χωριού βλέπει κανείς τις κορυφές του όρους Χελιδώνα,την κοιλάδα του Καρπενησιώτη ποταμού και τα χωριά γύρω από αυτή.Το Μεγάλο Χωριό είναι γνωστό από τα χρόνια της επανάστασης (1821). Ήταν τόπος συνάντησης και έδρα διοίκησης των δυνάμεων απελευθέρωσης. Στην Καλιακούδα, στη θέση Λακκώματα, έγινε μια μεγάλη μάχη μεταξύ των οπλαρχηγών Τζαβέλα, Γιολδάση, Σιαδήμα, Λόντο, Ροδόπουλο και Κοντογιάννη κατά του Μουσταή πασά όταν οι πρώτοι έφραξαν το δρόμο του πασά προς το Μεσολόγγι. Αναφέρεται επίσης ως στρατόπεδο των ελληνικών απελευθερωτικών δυνάμεων τον Νοέμβριο του 1828, λίγο πριν την απελευθέρωση του Καρπενησίου.Το Μεγάλο Χωριό υπήρξε επίσης η γενέτειρα του Αγίου Γεράσιμου του Μεγαλοχωρίτη κατά κόσμον Γεώργιου Σταθόπουλου, που μαρτύρησε με αποκεφαλισμό στην Πόλη στις 3 Ιουλίου του 1812.

Ένα από τα χαρακτηριστικά του χωριού είναι τα πέτρινα αρχοντικά σπίτια, καλοδιατηρημένα, τα οποία είναι χτισμένα με την παραδοσιακή αρχιτεκτονική της περιοχής, με την πέτρα να κυριαρχεί. Οι πλακόστρωτοι δρόμοι του, τα γραφικά σοκάκια με τα δέντρα και τις πέτρινες βρύσες, οι φιλόξενοι κάτοικοί του και οι ενδιαφέρουσες επιλογές που προσφέρει το χωριό, δικαιολογούν τη φήμη του.την πλατεία του χωριού μπορείτε θα πιείτε τον καφέ σας και θα δοκιμάσετε τα παραδοσιακά εδέσματα από την «Αντιγόνη», ατενίζοντας το ηλιοβασίλεμα στην Χελιδώνα και την καταπράσινη κοιλάδα που απλώνεται μέχρι εκεί που φτάνει το μάτι, ακούγοντας το τρεχούμενο νερό και το θρόισμα των πλατανιών που σκεπάζουν την πλατεία. Θα χαλαρώσετε με βόλτα στα ξύλινα γεφυράκια στο περιοχή Κεφαλόβρυσο του χωριού, πάνω από το ρέμα, ανάμεσα στην πυκνή βλάστηση. Να επισκεφθείτε τις εκκλησίες του Χωριού αλλά κυρίως τα εξωκκλήσια διάσπαρτα στο δάσος γύρω από το χωριό. Αξίζει να βρεθείτε στο χωριό παραμονή των Φώτων για να παρακολουθήσετε ένα από τα πιο παλιά έθιμα της περιοχής, το «Καλήμερα». Το απόγευμα της παραμονής, οι άνδρες του χωριού βγαίνουν και λένε τα κάλαντα.Με τα χρήματα που συγκεντρώνονται κάνουν μεγάλο παραδοσιακό γλέντι με ορχήστρα και ξεφαντώνουν ως το πρωί.
Κόσμημα για την Ευρυτανία αποτελεί η ιστορική Ιερά Μονή Προυσού, όπου μπορείτε να προσκυνήσετε την θαυματουργή εικόνα της Παναγιάς της Προυσιώτισσας, που είναι αφιερωμένη στην Κοίμηση της Θεοτόκου και πανηγυρίζει στις 23 Αυγούστου.Αξέχαστο θα σας μείνει το επιβλητικό φαράγγι Πανταβρέχει με τους εντυπωσιακούς καταρράκτες, ανάμεσα στα βουνά Καλιακούδα και Πλατανάκι.
Ο επισκέπτης μπορεί να δοκιμάσει τοπικές γεύσεις, πληθώρα μαγειρευτών φαγητών, της ώρας, πίτες παραδοσιακές, κατίκι, κοντοσούβλι, κοκορέτσι, κυνήγι και μπορείτε να αγοράσετε προϊόντα από τα μαγαζάκια δίπλα στο δρόμο.
Με φόντο το μαγευτικό αλπικό τοπίο, και ανακαλύπτουμε ακόμα ένα από τα παραμυθένια χωριά που είναι απλά… υπεροχο!Πρόκειται για το Κλαυσί, ένα ορεινό χωριό της Ευρυτανίας χτισμένο σε υψόμετρο 780 μέτρων στους πρόποδες του όρους Κώνισκος και στις ανατολικές όχθες του Καρπενησιώτη ποταμού που το αγκαλιάζει η εύφορη κοιλάδα του. Το χωριό λόγω της τοποθεσίας και του υψόμετρου έχει συγκλονιστική θέα στην κοιλάδα της Ποταμιάς, στον Καρπενησιώτη και το βουνό της Χελιδόνας!Το ιδιαίτερο όνομά του, το χωριό το πήρε σύμφωνα με την παράδοση από τα δάκρυα που έχυσαν οι κάτοικοι που απέμεναν στο χωριό μετά την καταστροφή του,πιθανώς από τους Γαλάτες του ΒΤο Μικρό Χωριό σημαδεύτηκε από την κατολίσθηση της 13ης Ιανουαρίου του 1963 όταν, μετά από 13 μερόνυχτα συνεχούς βροχόπτωσης, ένα μεγάλο κομμάτι από το βουνό «Κρι» αποκολλήθηκε και καταπλάκωσε τα περισσότερα σπίτια. Εκείνο το πρωινό της Κυριακής 13 Μικροχωρίτες έχασαν τη ζωή τους.

Η καταστροφή, που φέρει τη σφραγίδα του… γρουσούζικου αριθμού 13, πείσμωσε τους Μικροχωρίτες. Κι έβαλαν στόχο να ανοικοδομήσουν και πάλι το χωριό τους. Τον Απρίλιο του 1963 ξεκίνησε έρανος για την ανοικοδόμηση του Νέου Μικρού Χωριού, τα θεμέλια του οποίου μπήκαν το Φεβρουάριο του 1964.Η ανοικοδόμηση του Νέου Μικρού Χωριού, που σχεδιάστηκε από το Τεχνικό Γραφείο Δοξιάδη, τελείωσε το 1968.Στην είσοδο του Παλαιού Μικρού Χωριού ο επισκέπτης θα συναντήσει σήμερα το Μνημείο των 13 θυμάτων της κατολίσθησης σε μία ήσυχη τοποθεσία με μεγάλα πλατάνια και δροσερό τρεχούμενο νερό.Ένα από τα πλατάνια, που φύτρωσαν εκεί μετά την κατολίσθηση του χωριού, έχει ένα τραγικό συμβολισμό: από τη ρίζα του έχουν ξεπεταχτεί 13 παρακλάδια, τόσα όσοι και οι Μικροχωρίτες που χάθηκαν την αποφράδα εκείνη μέρα, που έτυχε να είναι η 13η Ιανουαρίου του 1963.Στην πλατεία του Παλιού Μικρού Χωριού βρίσκεται μια από τις παλαιότερες πηγές του χωριού που αποτελείται από έξι αστείρευτες βρύσες με ολόδροσο νερό.Παλιότερα οι βρύσες χρησίμευαν και ως «ψυγείο», γιατί κάτω από τη συνεχή κρυστάλλινη ροή τους έβαζαν αναψυκτικά και φρούτα, για να κρυώνουν.Ως τότε εκεί υπήρχαν τρεις μεγάλες πέτρινες κούπες, απ’ τις οποίες έπαιρναν νερό όλα τα σπίτια του χωριού.Από τα νερά της πηγής τρέφεται, πάνω από δυο αιώνες, ένας θεόρατος πλάτανος, που αγκαλιάζει ολόκληρη την πλατεία.Οπως θυμούνται οι παλιοί, από ένα λοχία αποσπασματάρχη, κάπου στα 1860, παρακολουθεί άγρυπνα επί τόσες γενεές τη ζωή του χωριού. Τον είπαν «άψυχο ληξίαρχο» του χωριού, γιατί κάτω απ’ τη σκιά του ζωντανεύει η δημογραφική πορεία του κάθε Μικροχωρίτη.Η πλατεία του χωριού είναι ο τόπος συνάντησης για τους Μικροχωρίτες.Εδώ συγκεντρώνονταν παλαιότερα οι κάτοικοι προκειμένου ν’ αποφασίσουν πάνω σε σοβαρά κοινοτικά ζητήματα και στον χοντρό κορμό του πλάτανου κολλούσαν όλες τις ανακοινώσεις τους. Εδώ γίνονται τα μεγάλα γλέντια για γάμους, βαφτίσια και άλλες γιορτές.Κάθε χρόνο στις 6 Αυγούστου στήνεται στην όμορφη πλατεία το μεγάλο πανηγύρι στην Μεταμόρφωση του Σωτήρος και βουίζει το κλαρίνο.

Γραφει-Φωτογραφιζει η ΑνναΜαρια Συνιορακη




‘Ώρα για παιχνίδι στην Παύλιανη

Χτισμένη στις πλαγιές της Οίτης στα 1.040 μέτρα υψόμετρο η Παύλιανη είναι ένα ορεινό χωριό στο  νομό Φθιώτιδα. Βρίσκεται μέσα σε πυκνό ελατοδάσος και σήμερα είναι πολύ αναπτυσσόμενη τουριστικά. Μία θεωρία για την ονομασία του χωριού αναφέρει ότι το όνομά της το οφείλει στους πρώτους της κατοίκους, οι οποίοι ήταν οι πρώτοι που πίστεψαν στα διδάγματα του Αποστόλου Παύλου. Πιο πιθανή εκδοχή όμως είναι να οφείλεται σε Σλαβική ονομασία.

Για να πας να επισκεφθείς την πλατεία του χωριού περνάς από μια γέφυρα ιδιαιτερότητα της γέφυρας είναι όταν την διασχίζεις αρχίζει και παίζει μουσική.

Καθώς ανεβαίνεις το γεμάτα δρομάκια με τα καταπράσινα δεξιά και αριστερά δέντρα παρατηρεί κανείς κάτω έναν μικρό δρόμο ασφάλτου με μικρά παιδικά αυτοκίνητα με διάφορα χρώματα να είναι δίπλα από ποταμάκια γεμάτα νερό ,αλλά και πάνω από τα ποτάμια αιώρες χρώματος ροζ που μπορεί κανείς να ξαπλώσει πάνω τους και να αράξει ακούγοντας τον ήχο των ποταμιών και την ηρεμία που σου παρέχει ένα τέτοιο μέρος.

Αν αναζητάτε σημεία με πανοραμική θέα, τότε στη θέση «Θρόνος του Δία», σε ένα περίπτερο από ξύλο πάνω από την είσοδο του αισθητικού πάρκου της περιοχής που βλέπει έως τον Μαλιακό Κόλπο.Ο σιδερένιος Θρόνος, δημιουργήθηκε μετά την διαταγή που έδωσε ο Αίγκον ο Κατακτητής, στον Δράκο του, Βαλέριον, να λιώσει με την καυτερή του ανάσα χίλια σπαθιά των ηττημένων εχθρών του κατά τη διάρκεια του Πολέμου της Κατάκτησης (War of Conquest). Στον σιδερένιο Θρόνο, κάθεται ο Βασιλιάς των Andals και των πρώτων Ανθρώπων.

Κοντά σας βρίσκεται η εκκλησία του Αγίου Αθανασίου με το πετρόχτιστο καμπαναριό που χρονολογείται από το 1868. Στη διαδρομή μεταξύ Άνω και Κάτω Παύλιανης θα συναντήσετε το μονοπάτι γνωστό και ως «του άγνωστου καλλιτέχνη». Έλατα, βελανιδιές, ιτιές, πλατάνια μικροί καταρράκτες, ξύλινα γεφυράκια, πινακίδες ζωγραφισμένες στο χέρι, αιώρες και γκλίτσες είναι μόνο μερικές από τις εκπλήξεις που σας επιφυλάσσει σε μια πορεία μισής ώρας.

ΓΡΑΦΕΙ ΚΑΙ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΖΕΙ Η ΑΝΝΑΜΑΡΙΑ ΣΥΝΙΟΡΑΚΗ