Νομός Ευρυτανίας .. Πρωτεύουσα?

#

Η λέξη Καρπενήσι προέρχεται από την αρωμουνική λέξη kárpinu,δηλαδη οστρυα-γαυρος. είναι πρωτεύουσα του Νομού Ευρυτανίας και του Δήμου Καρπενησίου.
Στην περιοχή υπήρχαν από τα αρχαία χρόνια διάφοροι οικισμοί στα περίχωρα της σημερινής πόλης. Σε έναν από αυτούς, στους βόρειους πρόποδες του «Παλιόκαστρου» ,βρέθηκε ο περίφημος «Θησαυρός του Καρπενησίου», μία συλλογή από 35 αριστουργήματα της ελληνιστικής χρυσοχοΐας.

Στην περιοχή υπήρχαν από τα αρχαία χρόνια διάφοροι οικισμοί στα περίχωρα της σημερινής πόλης. Σε έναν από αυτούς, στους βόρειους πρόποδες του «Παλιόκαστρου» ,βρέθηκε ο περίφημος «Θησαυρός του Καρπενησίου», μία συλλογή από 35 αριστουργήματα της ελληνιστικής χρυσοχοΐας.
Την εποχή της Τουρκοκρατίας κατέχει δεσπόζουσα θέση στην περιοχή από πλευράς γεωργοκτηνοτροφικής ανάπτυξης. Κάτοικοι της περιοχής, πήραν μέρος στην εξέγερση του 1600 και του 1611, από τον Μητροπολίτη Τρικάλων και Λαρίσης Διονύσιο τον Φιλόσοφο. Το 1645,ο Διδάσκαλος του Γένους Ευγένιος Γιαννούλης, ίδρυσε Σχολή όπου δίδαξε και ο ίδιος κατά διαστήματα. Την περίοδο 1684 – 1699, στην περιοχή του Καρπενησίου, ο αρματολός Λιβίνης επαναστάτησε κατά των Τούρκων. Κατάφερε μία σημαντική νίκη κοντά στο χωριό Γόλιανη, το 1684 (ο λόφος στον οποίο έγινε η μάχη πήρε το όνομά του), ενώ έναν χρόνο μετά σκοτώθηκε σε μάχη στο χωριό Αράχωβα. Αργότερα στην περιοχή εγκαταστάθηκαν Σκλαβούνοι που λιποτάκτησαν, από την Πελοπόννησο. Οι Ενετοί, για την καλύτερη οργάνωση των επαναστατημένων αρματολών εγκατέστησαν στην πόλη κεντρικό στρατόπεδο με διοικητές τους Μποσίνα και Λουμποζόβιτς. Στην πόλη εγκαταστάθηκε και ο Λιμπεράκης Γερακάρης, όταν αποφάσισε να εκστρατεύσει κατά της Στερεάς Ελλάδας. Για να γίνει αρεστός στους κατοίκους της περιοχής, άρχισε να χτίζει διάφορες εκκλησίες. Ανάμεσα σε αυτές, και της Αγίας Τριάδας στο Καρπενήσι. Όταν αποφάσισε να επιτεθεί εκ νέου στην Πελοπόννησο, οι Ενετοί επιτέθηκαν στο Καρπενήσι και το λεηλάτησαν. Μετά τη Συνθήκη του Κάρλοβιτς, το Καρπενήσι πέρασε ξανά στα χέρια των Οθωμανών.Το Καρπενήσι έλαβε μέρος στην επανάσταση του 1821. Την Επανάσταση κήρυξαν στο Καρπενήσι οι τοπικοί οπλαρχηγοί Γιολδασαίοι και Βράσκας αλλά υπέρτερες τούρκικες δυνάμεις από τη Λαμία εξουδετέρωσαν τους πολιορκητές. Σύντομα όμως οι επαναστάτες ανασυντάχθηκαν και έδιωξαν τους Τούρκους από την πόλη. Κοντά στο Καρπενήσι, στη θέση Κεφαλόβρυσο, σκοτώθηκε σε μάχη με τους Τούρκους, ο Σουλιώτης αγωνιστής Μάρκος Μπότσαρης, στις 9 Αυγούστου 1823.Το Καρπενήσι και άλλα εκατό χωριά της Νότιας Ευρυτανίας, πυρπολήθηκαν από τρία γερμανικά τάγματα στις 10 Αυγούστου 1944 και μέχρι της 17 Αυγούστου του ίδιου χρόνου.Το Καρπενήσι, όπως και όλος ο νομός, βρίσκεται σε ορεινή περιοχή σημαντικού φυσικού κάλλους, πλούσια σε βλάστηση.
Το Μεγάλο Χωριό είναι χτισμένο αμφιθεατρικά στους πρόποδες του όρους Καλιακούδα . Από την πλατεία του χωριού βλέπει κανείς τις κορυφές του όρους Χελιδώνα,την κοιλάδα του Καρπενησιώτη ποταμού και τα χωριά γύρω από αυτή.Το Μεγάλο Χωριό είναι γνωστό από τα χρόνια της επανάστασης (1821). Ήταν τόπος συνάντησης και έδρα διοίκησης των δυνάμεων απελευθέρωσης. Στην Καλιακούδα, στη θέση Λακκώματα, έγινε μια μεγάλη μάχη μεταξύ των οπλαρχηγών Τζαβέλα, Γιολδάση, Σιαδήμα, Λόντο, Ροδόπουλο και Κοντογιάννη κατά του Μουσταή πασά όταν οι πρώτοι έφραξαν το δρόμο του πασά προς το Μεσολόγγι. Αναφέρεται επίσης ως στρατόπεδο των ελληνικών απελευθερωτικών δυνάμεων τον Νοέμβριο του 1828, λίγο πριν την απελευθέρωση του Καρπενησίου.Το Μεγάλο Χωριό υπήρξε επίσης η γενέτειρα του Αγίου Γεράσιμου του Μεγαλοχωρίτη κατά κόσμον Γεώργιου Σταθόπουλου, που μαρτύρησε με αποκεφαλισμό στην Πόλη στις 3 Ιουλίου του 1812.

Ένα από τα χαρακτηριστικά του χωριού είναι τα πέτρινα αρχοντικά σπίτια, καλοδιατηρημένα, τα οποία είναι χτισμένα με την παραδοσιακή αρχιτεκτονική της περιοχής, με την πέτρα να κυριαρχεί. Οι πλακόστρωτοι δρόμοι του, τα γραφικά σοκάκια με τα δέντρα και τις πέτρινες βρύσες, οι φιλόξενοι κάτοικοί του και οι ενδιαφέρουσες επιλογές που προσφέρει το χωριό, δικαιολογούν τη φήμη του.την πλατεία του χωριού μπορείτε θα πιείτε τον καφέ σας και θα δοκιμάσετε τα παραδοσιακά εδέσματα από την «Αντιγόνη», ατενίζοντας το ηλιοβασίλεμα στην Χελιδώνα και την καταπράσινη κοιλάδα που απλώνεται μέχρι εκεί που φτάνει το μάτι, ακούγοντας το τρεχούμενο νερό και το θρόισμα των πλατανιών που σκεπάζουν την πλατεία. Θα χαλαρώσετε με βόλτα στα ξύλινα γεφυράκια στο περιοχή Κεφαλόβρυσο του χωριού, πάνω από το ρέμα, ανάμεσα στην πυκνή βλάστηση. Να επισκεφθείτε τις εκκλησίες του Χωριού αλλά κυρίως τα εξωκκλήσια διάσπαρτα στο δάσος γύρω από το χωριό. Αξίζει να βρεθείτε στο χωριό παραμονή των Φώτων για να παρακολουθήσετε ένα από τα πιο παλιά έθιμα της περιοχής, το «Καλήμερα». Το απόγευμα της παραμονής, οι άνδρες του χωριού βγαίνουν και λένε τα κάλαντα.Με τα χρήματα που συγκεντρώνονται κάνουν μεγάλο παραδοσιακό γλέντι με ορχήστρα και ξεφαντώνουν ως το πρωί.
Κόσμημα για την Ευρυτανία αποτελεί η ιστορική Ιερά Μονή Προυσού, όπου μπορείτε να προσκυνήσετε την θαυματουργή εικόνα της Παναγιάς της Προυσιώτισσας, που είναι αφιερωμένη στην Κοίμηση της Θεοτόκου και πανηγυρίζει στις 23 Αυγούστου.Αξέχαστο θα σας μείνει το επιβλητικό φαράγγι Πανταβρέχει με τους εντυπωσιακούς καταρράκτες, ανάμεσα στα βουνά Καλιακούδα και Πλατανάκι.
Ο επισκέπτης μπορεί να δοκιμάσει τοπικές γεύσεις, πληθώρα μαγειρευτών φαγητών, της ώρας, πίτες παραδοσιακές, κατίκι, κοντοσούβλι, κοκορέτσι, κυνήγι και μπορείτε να αγοράσετε προϊόντα από τα μαγαζάκια δίπλα στο δρόμο.
Με φόντο το μαγευτικό αλπικό τοπίο, και ανακαλύπτουμε ακόμα ένα από τα παραμυθένια χωριά που είναι απλά… υπεροχο!Πρόκειται για το Κλαυσί, ένα ορεινό χωριό της Ευρυτανίας χτισμένο σε υψόμετρο 780 μέτρων στους πρόποδες του όρους Κώνισκος και στις ανατολικές όχθες του Καρπενησιώτη ποταμού που το αγκαλιάζει η εύφορη κοιλάδα του. Το χωριό λόγω της τοποθεσίας και του υψόμετρου έχει συγκλονιστική θέα στην κοιλάδα της Ποταμιάς, στον Καρπενησιώτη και το βουνό της Χελιδόνας!Το ιδιαίτερο όνομά του, το χωριό το πήρε σύμφωνα με την παράδοση από τα δάκρυα που έχυσαν οι κάτοικοι που απέμεναν στο χωριό μετά την καταστροφή του,πιθανώς από τους Γαλάτες του ΒΤο Μικρό Χωριό σημαδεύτηκε από την κατολίσθηση της 13ης Ιανουαρίου του 1963 όταν, μετά από 13 μερόνυχτα συνεχούς βροχόπτωσης, ένα μεγάλο κομμάτι από το βουνό «Κρι» αποκολλήθηκε και καταπλάκωσε τα περισσότερα σπίτια. Εκείνο το πρωινό της Κυριακής 13 Μικροχωρίτες έχασαν τη ζωή τους.

Η καταστροφή, που φέρει τη σφραγίδα του… γρουσούζικου αριθμού 13, πείσμωσε τους Μικροχωρίτες. Κι έβαλαν στόχο να ανοικοδομήσουν και πάλι το χωριό τους. Τον Απρίλιο του 1963 ξεκίνησε έρανος για την ανοικοδόμηση του Νέου Μικρού Χωριού, τα θεμέλια του οποίου μπήκαν το Φεβρουάριο του 1964.Η ανοικοδόμηση του Νέου Μικρού Χωριού, που σχεδιάστηκε από το Τεχνικό Γραφείο Δοξιάδη, τελείωσε το 1968.Στην είσοδο του Παλαιού Μικρού Χωριού ο επισκέπτης θα συναντήσει σήμερα το Μνημείο των 13 θυμάτων της κατολίσθησης σε μία ήσυχη τοποθεσία με μεγάλα πλατάνια και δροσερό τρεχούμενο νερό.Ένα από τα πλατάνια, που φύτρωσαν εκεί μετά την κατολίσθηση του χωριού, έχει ένα τραγικό συμβολισμό: από τη ρίζα του έχουν ξεπεταχτεί 13 παρακλάδια, τόσα όσοι και οι Μικροχωρίτες που χάθηκαν την αποφράδα εκείνη μέρα, που έτυχε να είναι η 13η Ιανουαρίου του 1963.Στην πλατεία του Παλιού Μικρού Χωριού βρίσκεται μια από τις παλαιότερες πηγές του χωριού που αποτελείται από έξι αστείρευτες βρύσες με ολόδροσο νερό.Παλιότερα οι βρύσες χρησίμευαν και ως «ψυγείο», γιατί κάτω από τη συνεχή κρυστάλλινη ροή τους έβαζαν αναψυκτικά και φρούτα, για να κρυώνουν.Ως τότε εκεί υπήρχαν τρεις μεγάλες πέτρινες κούπες, απ’ τις οποίες έπαιρναν νερό όλα τα σπίτια του χωριού.Από τα νερά της πηγής τρέφεται, πάνω από δυο αιώνες, ένας θεόρατος πλάτανος, που αγκαλιάζει ολόκληρη την πλατεία.Οπως θυμούνται οι παλιοί, από ένα λοχία αποσπασματάρχη, κάπου στα 1860, παρακολουθεί άγρυπνα επί τόσες γενεές τη ζωή του χωριού. Τον είπαν «άψυχο ληξίαρχο» του χωριού, γιατί κάτω απ’ τη σκιά του ζωντανεύει η δημογραφική πορεία του κάθε Μικροχωρίτη.Η πλατεία του χωριού είναι ο τόπος συνάντησης για τους Μικροχωρίτες.Εδώ συγκεντρώνονταν παλαιότερα οι κάτοικοι προκειμένου ν’ αποφασίσουν πάνω σε σοβαρά κοινοτικά ζητήματα και στον χοντρό κορμό του πλάτανου κολλούσαν όλες τις ανακοινώσεις τους. Εδώ γίνονται τα μεγάλα γλέντια για γάμους, βαφτίσια και άλλες γιορτές.Κάθε χρόνο στις 6 Αυγούστου στήνεται στην όμορφη πλατεία το μεγάλο πανηγύρι στην Μεταμόρφωση του Σωτήρος και βουίζει το κλαρίνο.

Γραφει-Φωτογραφιζει η ΑνναΜαρια Συνιορακη




Βυτίνα Αρκαδίας

Η Βυτίνα είναι ορεινό χωριό της Πελοποννήσου, στο Νομό Αρκαδίας. Αποτελεί ένα από τα αξιολογότερα ορεινά θέρετρα της Πελοποννήσου και ευρύτερα της Ελλάδας.

Έχει χαρακτηριστεί παραδοσιακός οικισμός. Το όνομά της κατά την επικρατέστερη άποψη προέρχεται από τη λέξη “Βυθός” επειδή αρχικά ήταν κτισμένη σε λεκάνη ανάμεσα σε λόφους. Φέρεται να κτίσθηκε μετά τη διάλυση της αρχαίας πόλης “Μεθύδριο” ,τα ερείπια της οποίας βρίσκονται σε απόσταση 5 χιλιομέτρων.

Στην αρχαιότητα λατρευόταν εδώ η θεά Δήμητρα και ο Ίππιος Ποσειδώνας Στην Ελληνική Επανάσταση του 1821, η Βυτίνα είχε αναγνωριστεί ως βακούφιο θεωρούμενη τόπος ιερός. Υπήρξε κέντρο ανεφοδιασμού, με αποτέλεσμα η πόλη να παίξει καθοριστικό ρόλο στη διάρκεια του πολέμου με συνέπεια να πυρποληθεί επτά φορές από τον Ιμπραήμ. Μετά την απελευθέρωση και μέχρι τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο η Βυτίνα ήταν το μεγάλο εμπορικό κέντρο της περιοχής με σημαντικό παζάρι. Μάλιστα υπήρχε και υποκατάστημα της Τράπεζας Αθηνών καθώς και Δασοκομική Σχολή.

Ο σπουδαιότερος λόγος της ανάπτυξης εκείνης ήταν η έλλειψη συγκοινωνίας με τα γύρω χωριά που όταν ολοκληρώθηκε έπαψε και η Βυτίνα ν΄ αποτελεί το άλλοτε εμπορικό κέντρο. Ένας σημαντικός πόλος έλξης για τη Βυτίνα σήμερα αποτελεί το χιονοδρομικό κέντρο της Οστρακίνας στο Μαίναλο.

Σημαντικότερα αξιοθέατα στη Βυτίνα είναι ο Ι. Ναός του Αγίου Τρύφωνα που δεσπόζει στη πλατεία της κωμόπολης. Επίσης αξίζει να δει κανείς το Δημοτικό Σχολείο Βυτίνας, το οποίο αποτελεί ευεργέτημα του Ανδρέα Συγγρού. Αυτό που χαρίζει στη πόλη την ιδιαίτερη ομορφιά είναι ο δενδροσκέπαστος «δρόμος της αγάπης» που ξεκινά σχεδόν από την πλατεία και καταλήγει στον εθνικό δρόμο Τριπόλεως Βυτίνας.

Ο δρόμος ονομάζεται έτσι από πολύ παλιά, όταν ήταν χώρος περιπάτου και γνωριμιών για τους νέους της εποχής. Κύρια προϊόντα είναι το μέλι από κωνοφόρα δένδρα και κτηνοτροφικά, κρέας, τυρί κ.λπ.

Με βάση τη Βυτίνα και σε κοντινή σχετικά απόσταση μπορεί κάποιος να επισκεφθεί τη Δημητσάνα, το φαράγγι του Λούσιου, τη Στεμνίτσα και τα Λαγκάδια, ενώ ανηφορίζοντας τις πλαγιές του Μαινάλου με καλό ασφαλτόδρομο φθάνει στο οροπέδιο της Οστρακίνας σε υψόμετρο 1600 μ. όπου λειτουργεί μικρό χιονοδρομικό κέντρο.

Αρχοντική και ωραία η Βυτίνα, με τα παλιά πετρόσπιτα της , τα γραφικά στενά της, την ζωντανή πλατεία της με την παλιά εκκλησία, τα δεντροσκέπαστα δρομάκια της για περιπάτους, τα δασάκια και τις εξοχές της, ανταμείβει τον επισκέπτη της με διακοπές αξέχαστες.

Γύρω της σε μικρές αποστάσεις, υπάρχουν χωριά εκπληκτικής ομορφιάς, ποτάμια, πηγές, μνημεία ιστορικά, μοναστήρια, τόποι μαγικοί που αξίζει να εξερευνήσει κανείς.

ΓΡΑΦΕΙ ΚΑΙ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΖΕΙ Η ΑΝΝΑΜΑΡΙΑ ΣΥΝΙΟΡΑΚΗ