Μπήκα στο σπίτι του Γιάννη Ρίτσου
Λίγα σχετικά χιλιόμετρα μακριά από το κέντρο της Αθήνας, βρίσκεται ένας μικρός παράδεισος!
Η Μονεμβασιά ιδρύθηκε τον 6ο αιώνα, από την μετεγκατάσταση σε αυτή των κατοίκων της Αρχαίας Σπάρτης, η οποία τότε ήταν γνωστή ως Λακεδαίμονα.Το όνομα Μονεμβάσια, Μονεμβασία ή Μονεμβασιά οφείλεται στο γεγονός ότι ο μόνος τρόπος για να την επισκεφτεί κανείς είναι μέσα από το βράχο, που είναι η μοναδική είσοδος, η ”μόνη έμβαση”.και οι Φράγκοι την αποκαλούσαν Μαλβαζία. Με το ίδιο όνομα βάφτισαν και μια τοπική ποικιλία κρασιού που παραγόταν στην ανατολική Λακωνία από τον 12ο αιώνα μ.Χ. και για τρεις περίπου αιώνες. Αυτό το κρασί συγκεντρωνόταν στη Μονεμβασιά και ξεκίναγε το μεγάλο ταξίδι προς τη δύση με το λατινογενές όνομα Malvasia. …
Με ιστορία που ξεκινάει από τη νεολιθική περίοδο, η περιοχή της σημερινής Μονεμβάσιας συνδέεται με το λαμπρό Μινωικό πολιτισμό και αναφέρεται από τον Παυσανία ως “Μινώα Άκρα”.Ένας τρομακτικός σεισμός μετέτρεψε τη Μινώα Άκρα σε νησί και η περιοχή πήρε τη σημερινής της μορφή. Η πόλη της Μονεμβάσιας κτίστηκε όταν οι Άβαροι κατήλθαν στην Πελοπόννησο και οι κάτοικοι κατέφυγαν στο βράχο, η δυσπρόσιτη θέση του οποίου τους παρείχε τη δυνατότητα να οχυρωθούν και στο σημείο εκείνο ,έχτισαν την πόλη που ονόμασαν Μονεμβασια.
Άλλοι προσδιορίζουν την περίοδο κατοίκησης της Μονεμβάσιας νωρίτερα με την εισβολή των Βησιγότθων και την κυρίευση της Σπάρτης από τον Αλάριχο.Η ολοκλήρωση και τελειοποίηση των οχυρωματικών έργων κατέστησε το φρούριο δυσπόρθητο. Αμφιθεατρικά χτισμένη και περιτειχισμένη από τα τείχη του κάστρου της, έγινε στόχος επίδοξων κατακτητών.
Όταν οι σταυροφόροι κατέλαβαν την Κωνσταντινούπολη, καταλύοντας το βυζαντινό κράτος, η Μονεμβάσια παρέμεινε το ελεύθερο προπύργιο της Πελοποννήσου για πάνω από 40 χρόνια. Τελικά, έπειτα από πολιορκία τριών ολόκληρων χρόνων, η Μονεμβάσια περιήλθε στην κατοχή των Φράγκων. Στη συνέχεια, ο Μιχαήλ Η’ Παλαιολόγος, αναστηλωτής της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας αντάλλαξε τον αιχμάλωτο Γουλιέλμο Βιλλεαρδουίνο με τα κάστρα του Μυστρά,της Μάνης και της Μονεμβάσιας κι έκτοτε η Μονεμβάσια αποτέλεσε σημαντική στρατιωτική και ναυτική βάση του Βυζαντίου.Το 1464 τέθηκε υπό την εξουσία των Ενετών οι οποίοι διαρρύθμισαν τα τείχη της Κάτω Πόλης και κατασκεύασαν τη Γέφυρα που ένωσε το νησί της Μονεμβάσιας με την ξηρά. Το 1540 η Μονεμβάσια περνάει στην κατοχή των Τούρκων. Στις 21 Ιουλίου 1821 η Μονεμβάσια παραδόθηκε στους Έλληνες και αποτελεί την πρώτη οχυρωμένη πόλη που απελευθερώθηκε.
Η βυζαντινή καστροπολιτεία της Μονεμβασιάς, το «πέτρινο καράβι» του Ρίτσου, στέκει καρτερικά στο νοτιοανατολικό άκρο της Λακωνικής γης. Κάστρα και τείχη, παλιά αρχοντικά, στενά λιθόστρωτα δρομάκια, εκκλησίες, παλιές χαμηλές καμάρες, αψίδες, οικόσημα, μαρμάρινοι αυτοκρατορικοί θρόνοι, βυζαντινές εικόνες δίνουν την εντύπωση μιας πόλης φανταστικής, που δεν την άγγιξε το πέρασμα του χρόνου.Ένα μικρό νησί που ενώνεται με την ενδοχώρα από μια στενή λωρίδα γης, μια γέφυρα που συνυπάρχει με το θαλασσινό στοιχείο.
Μπαίνοντας στο βράχο από τη μοναδική είσοδο ,«μόνη έμβαση» απ’ όπου και το όνομα της πόλης Μονεμβασιά αρχίζει το ταξίδι στο παρελθόν, από τον 6ο αιώνα που κατοικήθηκε μέχρι και σήμερα.Μπαίνοντας στην πόλη αριστερά βρίσκεται το σπίτι του Μονεμβασίτη ποιητή της Ρωμιοσύνης Γιάννη Ρίτσου. Στη συνέχεια, ο κεντρικός δρόμος με το βυζαντινό καλντερίμι, ο δρόμος της αγορά που οδηγεί στη Κεντρική Πλατεία με το παλαιό κανόνι και την Εκκλησία του Ελκομένου Χριστού. Απέναντι το ιστορικό διατηρητέο κτίριο του 16ου αιώνα (τζαμί) όπου στεγάζεται η Αρχαιολογική Συλλογή Μονεμβασίας. Από εδώ διακλαδίζονται οι δρόμοι προς όλες τις γωνίες του Κάστρου.Μετά από μία ανηφορική διαδρομή 15 λεπτών, ο επισκέπτης φτάνει στην επάνω πόλη,«Γούλα» όπως λέγεται, αλλά η θέα σίγουρα τον ξεκουράζει. Στα πόδια του η κάτω πόλη, τα τείχη και η θάλασσα, να παίζει το αιώνιο παιχνίδι της με το Κάστρο, ενώ λίγο πιο πάνω δεσπόζει η εκκλησία της Αγίας Σοφίας χτισμένη στην άκρη του απόκρημνου βράχου.Στο Κάστρο υπάρχουν 40 εκκλησίες, μεταξύ των οποίων της Παναγίας της Χρυσαφίτισσας, της Παναγίας Μυρτιδιώτισσας, της Παναγίας της Κρητικιάς, του Αγίου Νικολάου, του Αγίου Στεφάνου, του Αγίου Παύλου, της Αγίας Άννας, καθώς και το εργαστήριο και μουσείο αργυροχρυσοχοΐας.
Γραφει και Φωτογραφιζει η ΑνναΜαρια Συνιορακη