Τα ΤΠΕ δύνανται να εφαρμοστούν στον χώρο της ειδικής αγωγής και εκπαίδευσης, λόγω της ευχρηστίας του και της φιλικότητάς του, ενώ και ίχνη προστιθέμενης αξίας του μπορούν να εντοπισθούν στα χαμόγελα των μικρών μαθητών.
Μέσω της χρήσης του προγράμματος μπορεί να βελτιωθεί και η «επαφή», η γνωριμία και η εξοικείωση με τον υπολογιστή. Το συγκεκριμένο λογισμικό είναι σημαντικό μέσο διδασκαλίας και πηγή διαδραστικών δραστηριοτήτων. Οι εκπαιδευτικοί μπορούν μέσω των ποικίλων εφαρμογών του να διαμορφώσουν κατάλληλες παιδαγωγικές συνθήκες, ώστε οι μαθητές με αναπηρία να οικοδομήσουν και να κατακτήσουν κάποιες γεωμετρικές έννοιες με εύκολο και ευχάριστο τρόπο.
Ακόμα, για παράδειγμα, μπορούν να δημιουργήσουν ένα παραμύθι, μια ιστοριούλα ή και μια απλή ζωγραφιά με διάφορα γεωμετρικά σχήματα.
Τέλος, το πρόγραμμα Cabri Geometry (αλλά και γενικά, κάποιο από τα γνωστά Δυναμικά περιβάλλοντα Γεωμετρίας) αποτελεί ένα εκπαιδευτικό, γνωστικό, διαμεσολαβητικό εργαλείο που «διευκολύνει» τον εκπαιδευτικό στο διδακτικό του έργο και θα ήταν αρκετά χρήσιμο, για τους λόγους που προαναφέρθηκαν, να ενσωματωθεί στο πρόγραμμα διδασκαλίας των μαθητών Ειδικών Σχολείων και να εφαρμόζεται για 30 λεπτά, 1 με 2 φορές την εβδομάδα.
Οι τεχνολογίες έχουν προικοδοτήσει με πολλά ωφελήματα την κοινωνία. Ήδη από τη δεκαετία του 1950 ακόμα, οι ηλεκτρονικοί υπολογιστές είχαν, παράπλευρα αναβαθμιστεί και ως μέσα διδασκαλίας. Κατά τη διάρκεια πολλών ετών, εντούτοις, οι ΤΠΕ δεν χρησιμοποιήθηκαν αποτελεσματικά στα μαθησιακά περιβάλλοντα και δεν καλλιέργησαν τις αναμενόμενες, εκπαιδευτικές προσδοκίες, είτε επειδή οι δάσκαλοι χώλαιναν ως προς την απόκτηση και κατοχή των απαραίτητων δεξιοτήτων είτε επειδή ο εξοπλισμός υπολογιστών, υλικό και λογισμικό, ήταν πάρα πολύ ακριβός.
Από τις αρχές της δεκαετίας του ‘80 όμως, οι ελλειμματικές αυτές συνθήκες, σε επίπεδο κατάρτισης δασκάλων και εξοπλισμού, ανατράπηκαν.
Το 1980, χρονιά που άρχισε από την IBM η πώληση των πρώτων προσωπικών υπολογιστών, η παραγωγή τους και οι κάτοχοί τους και αυξήθηκαν δραματικά και οι ΤΠΕ αποτελούν ένα αξιοσημείωτο διδακτικό και παιδαγωγικό μέσο, το οποίο δημιουργεί προωθητικά περιβάλλοντα, προκαλώντας το ενδιαφέρον και παρέχοντας επαρκή κίνητρα και προκλήσεις σε όλους, ανεξαιρέτως, τους μαθητές.
Μάλιστα, έρευνες για την αποτελεσματικότητα της διδασκαλίας είχαν δείξει, από τότε ακόμα, ότι οι μαθητές δε μετέρχονται όλοι επιτυχώς, τη μαθησιακή διαδικασία, χρησιμοποιώντας μόνο παραδοσιακές τεχνικές, μεθόδους και μέσα διδασκαλίας.
Η αναζήτηση εναλλακτικών τρόπων αποτελεσματικής διδασκαλίας αποτέλεσε εκπαιδευτικό μονόδρομο. Για αυτούς τους μαθητές οι τεχνολογίες μπορούν να διαδραματίσουν έναν ιδιαίτερα σημαντικό ρόλο.
Σήμερα, σχεδόν σε όλα τα Ειδικά Σχολεία, οι μαθητές έχουν υψηλά επίπεδα εκπαιδευτικού και μαθησιακού ενδιαφέροντος, ενθουσιασμού και παρακίνησης, ως απόρροια της ένταξης των ΤΠΕ στην καθημερινή διδακτική πρακτική.
Ομολογουμένως, τεράστια άλματα έχουν πραγματοποιηθεί ως προς την τεχνολογική βοήθεια των μικρών ανάπηρων παιδιών, με σκοπό την επίτευξη αναπτυξιακών στόχων.
Η συντριπτική πλειονότητα των δάσκαλων στην Ευρώπη μάλιστα, χρησιμοποιούν τις ΤΠΕ για να προετοιμάσουν τα μαθήματά τους. Αδιαμφισβήτητα, η τεχνολογία αναγνωρίζεται ως σημαντικό και αξιόλογο στοιχείο κατά την προετοιμασία των μαθητών στη δια βίου μάθηση και την ένταξή τους, μελλοντικά, στον εργασιακό χώρο. Μια τέτοια θέαση, αναβαθμίζει τον υπολογιστή σε ξεχωριστό γνωστικό, διαμεσολαβητικό εργαλείο για υποστήριξη της διδασκαλίας και κυρίως της μάθησης, σε διαφορετικά και ποικιλόμορφα μαθητικά περιβάλλοντα.
Βασικές αρχές, επισημάνσεις και μορφές στο πεδίο της εξ αποστάσεως σχολικής εκπαίδευσης
|
Η εξ αποστάσεως σχολική εκπαίδευση ως όρος αναφέρεται στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση και παρέχεται από απόσταση σε μαθητές σχολικής ηλικίας, καθώς και σε ενηλίκους.
Επισημάνσεις για τις βασικές αρχές της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης, που προέκυψαν ως αποτέλεσμα συλλογικής επεξεργασίας ιδεών και πρακτικών στο επιστημονικό πεδίο και απαντούν σε προβληματισμούς που δημιουργήθηκαν σε πολλούς εκπαιδευτικούς με τη βίαιη και απότομη εισαγωγή της στα σχολεία είναι οι ακόλουθες.
1. Πρόκειται για μια ολοκληρωμένη μεθοδολογία εκπαίδευσης, που για να είναι ποιοτική και αποτελεσματική, απαιτεί προσεκτικό σχεδιασμό από το πρώτο ως το τελευταίο βήμα. Άλλωστε, πραγματοποιείται με ολοκληρωμένα συστήματα εκπαίδευσης, άρτια οργανωμένα με διοικητικές, υποστηρικτικές και εκπαιδευτικές δομές, που σχεδιάζουν όλο το πλαίσιο και ορίζουν τις προδιαγραφές με λεπτομέρειες.
2. Το κατάλληλα διαμορφωμένο εκπαιδευτικό υλικό αποτελεί βασική προϋπόθεση για την αποτελεσματικότητα. Η δημιουργία νέου ψηφιακού υλικού ακολουθεί συγκεκριμένες παιδαγωγικές προδιαγραφές που απαιτούν μεγάλη προετοιμασία, γνώσεις, εμπειρία και προσήλωση στο αποτέλεσμα. Είναι σχεδιασμένο με τέτοιο τρόπο ώστε να είναι σαφές και επεξηγηματικό, να προσελκύει το ενδιαφέρον, να υποστηρίζει αποτελεσματικά τους εκπαιδευόμενους στη μαθησιακή διαδικασία, ακόμη και όταν μελετούν μόνοι τους, να δίνει ευκαιρίες για ενεργό συμμετοχή και δράση, να ανατροφοδοτεί και να συμβάλει στην αυτοαξιολόγηση.
3. Οι ΤΠΕ αποτελούν μέσα και εργαλεία που αξιοποιούνται για την υποστήριξη της. Η έμφαση θα πρέπει πάντα να δίνεται τόσο εκεί, όσο και στην παιδαγωγική αξιοποίηση των ΤΠΕ με όρους ποιότητας και αποτελεσματικότητας. Για τον λόγο αυτό είναι απαραίτητος ο εκπαιδευτικός σχεδιασμός που αφορά σε σαφείς διδακτικούς και μαθησιακούς στόχους, τη δημιουργία εκπαιδευτικού υλικού, δραστηριότητες αλληλεπίδρασης, δυναμική εμπλοκή των μαθητών και την ελευθερία έκφρασής τους.
Επιπρόσθετα, δίνεται έμφαση στην αλληλεπίδραση, τη συνεργασία και τη συμπληρωματικότητα των σύγχρονων και ασύγχρονων μορφών εκπαίδευσης.
4. Στον παιδαγωγικό σχεδιασμό της οφείλουν να συμπεριλαμβάνεται αφενός η ασύγχρονη και αφετέρου η σύγχρονη εκπαίδευση. Η πρώτη συνδέεται άμεσα με το εκπαιδευτικό υλικό, ενώ η τελευταία υποστηρίζει την ασύγχρονη και την επικοινωνία. Βέβαια, απαιτείται και εδώ εκπαιδευτικός σχεδιασμός με ειδικά διαμορφωμένο υλικό που θα αφορά σύντομες μικρές δραστηριότητες που θα υλοποιηθούν από όλη την ομάδα.
5. Επιπλέον, για να είναι αποτελεσματική και ποιοτική, πρέπει να πραγματοποιείται από επιμορφωμένους εκπαιδευτικούς στην εξ αποστάσεως μεθοδολογία. Η επιμόρφωση είναι μια διαδικασία, η οποία πραγματοποιείται σχεδιασμένα και συστηματικά, η εξοικείωση με τη μεθοδολογία της και στη χρήση των ψηφιακών εργαλείων αποτελεί έναν από τους θεμελιώδεις λίθους της επιτυχίας, πάντα με σκοπό την ενίσχυση και τον εμπλουτισμό της.
6. Η προσβασιμότητα αποτελεί έναν ακόμη κρίσιμο παράγοντα, καθώς είναι σημαντικό να δίνεται η ευκαιρία συμμετοχής σε όλους. Με τις ιδιαιτερότητες, ανάγκες σε εξοπλισμό και τις βασικές ψηφιακές δεξιότητες να λαμβάνονται υπόψη στον σχεδιασμό και τη συνολική οργάνωση.
7. Αυτή αναπτύχθηκε προκειμένου να αντιμετωπιστούν οι δυσκολίες και τα κενά που δεν μπορούν να καλυφθούν από τα συμβατικά συστήματα εκπαίδευσης και όχι, για να αντικαταστήσει την κλασική δια ζώσης εκπαίδευση.
8. Ακόμη, αξιοποιεί τη διαθέσιμη τεχνολογία, η οποία εντάσσεται στον παιδαγωγικό σχεδιασμό. Με έμφαση στη φιλικότητα και την ευχρηστία είναι πολύ σημαντικά στοιχεία και βελτιώνουν την αποτελεσματικότητά της.
9. Η επικοινωνία με όλους τους εμπλεκόμενους στην εκπαιδευτική διαδικασία (μαθητές, εκπαιδευτικούς, γονείς, φορείς κτλ.) είναι ένα πολύ σημαντικό στοιχείο της, οπότε πρέπει να δίνεται έμφαση και προσοχή σε όλες τις διαστάσεις.
10. Κάθε τέτοιο σύστημα οφείλει να τολμά να αξιολογείται, να αναλαμβάνει πρωτοβουλίες και δράση με βάση τα αποτελέσματα, να βελτιώνεται διαρκώς, να εξελίσσεται και να ενσωματώνει καινοτομίες όποτε κρίνεται απαραίτητο.
Μορφές Η μελέτη των μορφών εξ αποστάσεως σχολικής εκπαίδευσης δύναται να περιλαμβάνει διάφορες συγγενείς μορφές, όπως η κατά οίκον εκπαίδευση, homeschooling, home education, αλλά και ένα μεγάλο πλήθος ορολογίας –οnline learning, m-learning, e-learning, virtual school– που αναφέρονται σε τεχνολογικά μέσα και αποτελούν υποσύνολα της.
Διακρίνονται τρεις βασικές μορφές της εξ αποστάσεως σχολική εκπαίδευση: α) η αυτοδύναμη, η οποία αφορά σε ολοκληρωμένα προγράμματα εκπαίδευσης, τα οποία είναι αναγνωρισμένα και ταυτόσημα με το παραδοσιακό σύστημα εκπαίδευσης β) η συμπληρωματική, που λειτουργεί παράλληλα και συμπληρωματικά με το παραδοσιακό σύστημα και μπορεί να αφορά μεμονωμένα μαθήματα, σχολικά δίκτυα, καινοτόμα προγράμματα, συνεργασίες σε τοπικό, εθνικό και διεθνές επίπεδο, πάνω σε κάποια κοινή, για παράδειγμα, θεματική ενότητα, που δεν μπορούν να γίνουν στο παραδοσιακό σχολείο γ) η συνδυαστική ή μεικτή, blended learning, που συνδυάζει εξ αποστάσεως εκπαίδευση με δια ζώσης συναντήσεις-επικοινωνία μαθητών με τους εκπαιδευτικούς.
