Με αφορμή το 2ο χρόνο επιτυχίας της παράστασης «Σελίδες», το σκηνοθετικό δίδυμο «Βούλγαρη – Μακρυνόρη» απαντά με τη δική του οπτική για το έργο και τη προσφορά του στο κοινωνικό σύνολο.

Κάθε «σελίδα» είναι μία αυτόνομη ιστορία ή υπάρχει μία αφηγηματική γραμμή που τις συνδέει; Πόσο σημαντικό ήταν για εσάς να υπάρχει συνοχή ανάμεσα στα μονόπρακτα (θεματικά ή αισθητικά)

Γιώργος: Σκέψου το σαν επεισόδια στο Netflix: μπορείς να δεις ένα μόνο και να καταλάβεις, αλλά αν τα δεις όλα μαζί, η εμπειρία είναι πιο χορταστική.
Η συνοχή ήταν για εμάς σημαντική, αλλά όχι σε στυλ στρατιωτικού βηματισμού∙ πιο πολύ μοιάζει με μεζέδες σε τραπέζι: ο καθένας έχει τη δική του γεύση, αλλά όλοι μαζί φτιάχνουν το τέλειο τσιμπούσι. Έτσι, και το κοινό απολαμβάνει την ποικιλία, και στο τέλος νιώθει ότι έφαγε από το ίδιο… καζάνι συναισθημάτων!

Γιάννης: Αν και ανεξάρτητες ιστορίες, έχουν έναν κοινό παρονομαστή: τις ανθρώπινες σχέσεις με την αγάπη και τον εγωισμό που εκδηλώνονται μέσα από αυτές, είτε με χιουμοριστικό είτε με πιο δραματικό υπόβαθρο. Έτσι, υπάρχει συνοχή ακόμα κι αν δεν μοιάζουν να είναι αυστηρά συνδεδεμένες οι ιστορίες μεταξύ τους και αυτό «δένει το γλυκό».

Πώς αποφασίσατε τη σειρά των μονόπρακτων; Η σειρά έχει επίδραση στο συναίσθημα που θέλετε να καλλιεργηθεί στο κοινό; Έχει κάποια κλιμάκωση;

Γιώργος: Η σειρά των μονόπρακτων δεν μπήκε τυχαία∙ δεν τα πετάξαμε σε ένα καπέλο και τραβήξαμε χαρτάκια σαν σε λαχειοφόρο! Αντίθετα, σκεφτήκαμε τη ροή σαν ένα μουσικό κομμάτι: με εισαγωγή που ανοίγει την καρδιά, μέση που δυναμώνει την ένταση και φινάλε που αφήνει την αίσθηση πως “κάτι άγγιξα και με άγγιξε”.
Θέλουμε το κοινό να γελάσει, να συγκινηθεί, να σκεφτεί και τελικά να φύγει με την αίσθηση ότι πέρασε από μια μικρή συναισθηματική διαδρομή.

Γιάννης: Η σειρά έχει μια μορφή «τρενάκι λούνα παρκ». Περνά τον θεατή από διάφορα συναισθηματικά στάδια ώστε να φύγει στο τέλος χορτάτος από ερεθίσματα και εικόνες. Κλιμάκωση πάντως υπάρχει και είναι, αν μη τι άλλο, πληθωρική.

Ποιό είναι το “άνοιγμα” του έργου προς το κοινό; εννοώ δηλαδή θέλετε να προκαλέσετε συμμετοχή, συμπάθεια, αντιπαράθεση; Υπάρχει κάτι που θέλετε να επιτύχετε πέρα από το συναίσθημα (π.χ. να αλλάξει η αντίληψή του θεατή για κάτι που είχε πριν δει το έργο;)

Γιώργος: Δεν θέλουμε το κοινό να μείνει απλός θεατής, σαν να βλέπει από την κλειδαρότρυπα. Θέλουμε να νιώσει ότι είναι καλεσμένος μέσα στην ιστορία. Με λίγα λόγια, αν καταφέρουμε ο θεατής να γυρίσει σπίτι και να πει: “Καλά, δεν το είχα σκεφτεί ποτέ έτσι…”, τότε έχουμε πετύχει τον στόχο μας. Αν πάλι γυρίσει και πει: “Πέρασα καλά, γέλασα και συγκινήθηκα”, τότε κι αυτό μια χαρά επιτυχία είναι. Το θέατρο είναι σαν τον καλό καφέ: αν σε ξυπνήσει, τέλεια∙ αν σε ζεστάνει, ακόμα καλύτερα!»

Γιάννης: Μας αρέσει να «μπαίνει» ο θεατής στη δράση και να ταυτίζεται ενδεχομένως με στοιχεία, χαρακτήρες και καταστάσεις. Το έργο στη βάση του παρουσιάζει εικόνες που δεν απέχουν από την πραγματικότητα – με μια θεατρική χροιά, προφανώς. Έτσι, ο οποιοσδήποτε θεατής μπορεί να κρατήσει και κάτι από όσα θα δει, είτε αυτό είναι συμπάθεια ή αντιπαράθεση ή οτιδήποτε θέλει ο καθένας. Το θέατρο δίνει ελευθερία συναισθημάτων και προσωπικών αποκτημάτων.

Ποια είναι η πιο “επώδυνη” ή η πιο “δύσκολη” σελίδα/μονόπρακτο για εσάς προσωπικά εκεί που νιώσατε ότι ρισκάρετε περισσότερο;

Γιώργος: Για μένα η πιο επώδυνη σελίδα ήταν σίγουρα εκείνη με τις δύο γυναίκες που, στην πραγματικότητα, είναι μία∙ κι έχει το θάρρος (ή την τρέλα) να μιλήσει στον κακό εαυτό της. Αυτό ήταν δύσκολο, γιατί στην ουσία βάζεις τον καθρέφτη μπροστά σου και δεν τον αφήνεις να σε κολακέψει∙ τον αφήνεις να σου δείξει και τις ρυτίδες και τις αδυναμίες και τα “σκοτάδια” σου.
Ήταν ρίσκο, γιατί όλοι έχουμε μέσα μας μια φωνή που μας σαμποτάρει, αλλά ποιος θέλει να την ακούσει μεγαλόφωνα στη σκηνή; Είναι σαν να λες: “Κυρίες και κύριοι, να σας συστήσω τον χειρότερο συγκάτοικό μου”. Επώδυνο, αλλά και λυτρωτικό. Γιατί όταν δώσεις φωνή στον κακό εαυτό, καταλαβαίνεις καλύτερα και τον καλό. Και ίσως, τελικά, αυτό να είναι και η μεγαλύτερη αλήθεια του έργου.

Γιάννης: Κι εγώ την ίδια ιστορία θα επέλεγα, συμπληρώνοντας μόνο σε όσα είπε ο Γιώργος ότι ήταν η πιο σύνθετη συναισθηματικά «σελίδα» με πολλές «υποσελίδες».

Πιστεύετε ότι το έργο σας απευθύνεται περισσότερο σε ένα κοινό “αισθησιακά ευαίσθητο” ή προσπαθείτε να φθάσετε και σε όσους δεν είναι συχνοί θεατές του θεάτρου;

Γιώργος: Η συνεργασία με τον Γιάννη έχει ως αφετηρία της την ειλικρίνεια απέναντι στο κοινό. Δεν στήνουμε παραστάσεις για να φανεί ότι είμαστε “ψαγμένοι”. Τις στήνουμε γιατί αγαπάμε να μιλάμε με τον κόσμο, να του λέμε ιστορίες που να τις καταλαβαίνει, να τις νιώθει, να γελάει, να συγκινείται και –κυρίως– να περνάει καλά.
Εμείς κάνουμε θέατρο για τον κόσμο. Να καταλάβει αυτό που βλέπει, να το βιώσει, και ίσως να φύγει λίγο πιο πλούσιος συναισθηματικά. Κι αν στο μεταξύ του χαρίσουμε και μερικές καλές στιγμές, τότε έχουμε πετύχει τον στόχο μας.

Γιάννης: Όλα τα έργα μας απευθύνονται πάντα σε όλους, συχνούς θεατές του θεάτρου και μη. Δεν κάνουμε θέατρο μόνο για τους λίγους. Από εκεί και πέρα, ο καθένας δέχεται και κρατά οτιδήποτε θέλει από αυτό που παρακολουθεί. Και ενώ εμείς μπορεί να είμαστε στοχευμένοι αναφορικά με το τι θέλουμε να δείξουμε επί σκηνής, για τον θεατή όλα είναι ανοιχτά προς ερμηνεία. Εκεί βρίσκεται και η ελευθερία του θεάτρου.

Οι ηθοποιοί που συνεργάζονται μαζί σας συχνά μιλούν για το πώς τους κάνετε να βγάζουν αλήθεια και ευαισθησία στη σκηνή. Ποια είναι η δική σας “μέθοδος” στο να ξεκλειδώνετε αυτές τις ερμηνείες;

Γιώργος: «Ο τρόπος που δουλεύουμε με τους ηθοποιούς μας, μαζί με τον Γιάννη, είναι –κατά τη γνώμη μας– ο τρόπος που θα έπρεπε να κυριαρχεί στο θέατρο. Κάποτε αυτός ήταν και ο μοναδικός δρόμος: ο σκηνοθέτης δεν ήταν διευθυντής κυκλοφορίας. Ήταν εμπνευστής, συνοδοιπόρος, εκείνος που άναβε τη σπίθα και βοηθούσε τον ηθοποιό να φτάσει σε βαθιά μονοπάτια του ρόλου με απόλυτο σεβασμό και στρατιωτική πειθαρχία.
Δυστυχώς σήμερα αυτό τείνει να γίνεται σπάνιο. Πολλοί σκηνοθέτες λειτουργούν σαν τροχονόμοι: “Εσύ θα πας δεξιά, εσύ αριστερά, εσύ περίμενε στο φανάρι!”. Ο σκηνοθέτης δημιουργεί (δεν είναι απλά ταξιθέτης) και οι ηθοποιοί εκτελούν. Αν δεν εμπνεύσεις τον ηθοποιό, αν δεν τον αγγίξεις, τότε πώς θα βγάλει αλήθεια και ευαισθησία στη σκηνή;

Γιάννης: Αρχικά, θέλουμε πάντα οι ηθοποιοί μας να βγάζουν ειλικρίνεια και αλήθεια πάνω στη σκηνή. Αν προσπαθήσεις να παίξεις απλά καρικατουρίστικα έναν ρόλο, θα είναι σίγουρα ψεύτικο και έξω από εσένα κι αυτό θα φανεί. Βάζοντας λοιπόν πρώτα την αλήθεια του ο ηθοποιός, μετά αρχίζουμε και χτίζουμε πάνω σε αυτήν πλάθοντας τον χαρακτήρα και τον ρόλο. Δεν είμαστε απλά χωροταξικοί, αλλά επεμβατικοί. Ακόμα και στις πιο μικρές λεπτομέρειες. Και πάντα θέλουμε να φτάνουν και να ξεπερνούν τα όρια του εαυτού τους οι ηθοποιοί μας, να κάνουν την υπέρβαση που δίνει το κάτι παραπάνω. Έτσι εξελίσσονται κιόλας θεατρικά. Αυτό βέβαια, απαιτεί κόπο και προσήλωση. Αυτό όμως είναι το θέατρο. Και σίγουρα δεν αντέχουν και δεν κάνουν όλοι για αυτό.

Κάθε σας έργο μοιάζει να έχει μια προσωπική «υπογραφή», ένα στίγμα που σας ξεχωρίζει. Στις Σελίδες, ποιο είναι εκείνο το στοιχείο που θεωρείτε ότι μόνο εσείς μπορούσατε να αποτυπώσετε έτσι;

Γιώργος: Η προσωπική μας “υπογραφή” στις Σελίδες βρίσκεται σε τρία πράγματα: στον τρόπο που γράφτηκαν τα μονόπρακτα, στον τρόπο που συντέθηκαν σε ένα ενιαίο σύνολο και φυσικά, στην κινηματογραφική μας αισθητική. Ο ρυθμός που δίνουμε στο έργο έχει γίνει πλέον σήμα κατατεθέν και μάλιστα αρκετοί τον έχουν αντιγράψει∙ άλλοτε με θαυμαστό τρόπο, άλλοτε με… ε, ας πούμε, λιγότερη χάρη, με φθηνή αισθητική και κακό αποτέλεσμα. Έχουν δει τα μάτια μας…

Γιάννης: Τα στοιχεία που μας χαρακτηρίζουν γενικά, είναι ο συνδυασμός θεατρικής αφήγησης και κινηματογραφικής αισθητικής που κυριαρχεί στις δουλειές μας και ο ρυθμός που θέλουμε να υπάρχει πάντα. Οι Σελίδες φέρουν τα ίδια στοιχεία, συν τον σαρκασμό, το χιούμορ και τον σουρεαλισμό, αν και αυτά θεωρώ ότι λίγο-πολύ τα σερβίρουμε σε ζυγισμένες δόσεις σε όλα μας τα έργα. Τώρα, αν υπάρχει κάτι που ο κόσμος θεωρεί ότι μπορεί να το κάνουμε με μοναδικό τρόπο, προτιμώ να το αφήνω στην προσωπική κρίση του θεατή.

Σε μια εποχή που οι παραστάσεις είναι πάρα πολλές, πώς βλέπετε τον εαυτό σας; Είστε περισσότερο αφηγητές, ερευνητές, ή δημιουργοί νέων θεατρικών κωδίκων;

Γιώργος: Δεν τις καταλαβαίνω αυτές τις ορολογίες… Το μόνο που ξέρουμε είναι το θέατρο. Τόσα χρόνια το υπηρετούμε πάνω από τον εαυτό μας, αφήνοντας στην άκρη οποιαδήποτε προσωπική φιλοδοξία ή ματαιοδοξία. Αν κάποιος θέλει να μας βάλει σε ένα κουτάκι – αφηγητές, πειραματιστές ή καινοτόμοι – ας το κάνει. Εμείς, όμως, το μόνο που θέλουμε είναι να δουλεύουμε με ειλικρίνεια και πάθος, για να φτάσει η ιστορία στον κόσμο όπως πρέπει: ζωντανή, άμεση, και αληθινή.»

Γιάννης: Δεν νομίζω ότι θα μας έδινα κάποιον συγκεκριμένο χαρακτηρισμό. Θα έλεγα απλά ότι φτιάχνουμε ιστορίες και εικόνες που πιστεύουμε ότι έχουν κάτι να πουν, ανεξαρτήτως του είδους με το οποίο καταπιανόμαστε κάθε φορά, είτε πρόκειται για προβληματισμό, είτε για απλή, καθαρή διασκέδαση. Ο κύριος στόχος μας είναι να δώσουμε στο κοινό την αλήθεια μας.

Ευχαριστούμε πολύ Γιώργο και Γιάννη!

«Σελίδες», του δημοφιλούς σκηνοθετικού διδύμου Γιώργου Βούλγαρη & Γιάννη Μακρυνόρη | Επιστρέφει από 11 Οκτωβρίου.

Με αφορμή την επερχόμενη παράσταστη “Ύβρις”, η Ιωάννα Κινινή, στο ρόλο της Αντιγόνης, δίνει τη δική της οπτική για το έργο, αλλά εκφράζει και τις σκέψεις της για την κοινωνική του πλευρά:

Η “Ύβρις” του Νίκου Τουλιάτου μοιάζει να είναι κάτι παραπάνω από μια θεατρική πράξη — είναι ένα τελετουργικό. Πώς βίωσες αυτή τη συνάντηση του σώματος, της φωνής και του ρυθμού; Σε ποιο σημείο ένιωσες ότι η “ύβρις” γίνεται βίωμα και όχι απλώς ρόλος;

«Πράγματι, είναι σαν μια τελετουργική παράσταση. Είναι πολύ δυνατή από όλες τις απόψεις. Η συγκεκριμένη παράσταση είναι ιδιαίτερη, γιατί ο ρυθμός και ο ήχος παίζουν πολύ σημαντικό ρόλο τόσο για την ίδια την παράσταση, όσο και για εμάς που είμαστε μέρος όλου αυτού.

Προσωπικά ένιωσα τεράστια χαρά που βρίσκομαι σε αυτήν την ομάδα, με αυτόν τον σκηνοθέτη, γιατί μου μαθαίνει πράγματα που μέχρι στιγμής ούτε εγώ η ίδια ήξερα ότι θα μπορούσα να καταφέρω. Δεν πίστευα πως θα μπορέσω να προσεγγίσω την «Αντιγόνη» σε τόσο μικρή ηλικία, και ευχαριστώ τον Νίκο Τουλιάτο που με εμπιστεύτηκε και μου έδωσε αυτή την ευκαιρία.

Η παράσταση βασίζεται στον ήχο και τη μουσική· άλλωστε, η ομάδα έχει το όνομα «Ηχοποιοί», οπότε είναι φυσικό όλη η δημιουργία να στηρίζεται πάνω σε αυτό. Δεν μπορώ να κρύψω πως δυσκολεύτηκα πολύ στην αρχή να συνδεθώ με όλη αυτή τη διαδικασία και να αρχίσω να «ακούω» πραγματικά, όχι απλώς να «παίζω», αλλά να αφουγκράζομαι όλους τους ήχους που υπάρχουν εκείνη τη στιγμή.

Χρειάζεται πολλή συγκέντρωση και υπομονή. Πρέπει να είσαι ανοιχτός στο να δοκιμάσεις πράγματα που ίσως να μην είχες σκεφτεί ποτέ ότι μπορείς να κάνεις. Με βοήθησαν όμως πάρα πολύ, τόσο ο σκηνοθέτης όσο και όλοι οι ηθοποιοί, στο να ξεκλειδωθώ και να χαλαρώσω. Έτσι, άρχισα σιγά σιγά να αφήνομαι σε όσα νιώθω, βιώνω, ακούω και βλέπω, με λίγα λόγια, σε όλα όσα συμβαίνουν μέσα στην παράσταση.

Νιώθω πολύ ενθουσιασμένη που είμαι μέρος όλου αυτού και ελπίζω να αρέσει και να αγγίξει πραγματικά τους ανθρώπους που θα έρθουν να μας δουν!»

Το έργο αντλεί από μια αρχέγονη έννοια — την ύβρη ως υπέρβαση του μέτρου.
Πιστεύεις πως ο σύγχρονος άνθρωπος διαπράττει σήμερα μια νέα μορφή ύβρεως; Κι αν ναι, πού τη βλέπεις πιο έντονα;

«Φυσικά και υπάρχουν ακόμη πολλοί άνθρωποι που διαπράττουν «Ύβρη». Αυτό που θέλουμε να τονίσουμε με την παράσταση είναι πως τίποτα δεν έχει αλλάξει από τότε μέχρι σήμερα. Υπάρχει ακόμη μια Αντιγόνη, η επανάσταση. Υπάρχει ακόμη και η «Μήδεια», δηλαδή υπάρχουν γυναίκες που σκοτώνουν τα παιδιά τους ή τόσες γυναικοκτονίες που ακούμε καθημερινά όλα αυτά τα χρόνια. Ναι, είναι άνθρωποι που διαπράττουν «Ύβρι».

Αν δεν αλλάξουμε εμείς οι ίδιοι μέσα μας και δεν αποφασίσουμε να σταματήσουμε να καταστρέφουμε την ανθρωπότητα, όλο αυτό δεν θα σταματήσει ποτέ. Με στεναχωρεί και με θυμώνει που, ακόμη και σήμερα, υπάρχουν τόσοι «άνθρωποι» που κάνουν τόσο κακό· που σκοτώνουν επειδή –υποτίθεται– «αγαπούν». Μπορεί να με βγάλει από τα ρούχα μου η φράση «την σκότωσα γιατί την αγαπούσα». Όχι! Δεν την αγαπούσες στ’ αλήθεια· δεν ξέρεις καν τι σημαίνει αγάπη.

Ένας άνθρωπος που σκοτώνει, που βιάζει, που κακοποιεί –έστω και λεκτικά– δεν ξέρει να αγαπάει, δεν ξέρει να φέρεται, δεν ξέρει τίποτα. Συγγνώμη που είμαι τόσο απόλυτη, αλλά στις μέρες που ζούμε, δεν μπορεί το μυαλό μου να χωρέσει όλες αυτές τις φράσεις και τις πράξεις. Μου είναι πολύ δύσκολο να συνειδητοποιήσω πως υπάρχουν άνθρωποι σ’ αυτόν τον κόσμο που θέλουν συνειδητά να κάνουν κακό.

Αν δεν αποφασίσουμε εμείς οι ίδιοι να αλλάξουμε εσωτερικά, δεν θα εξελιχθούμε ποτέ ως άνθρωποι. Μόνο αυτό μπορώ να πω σε αυτή τη φάση: ας κοιτάξουμε λίγο περισσότερο τι κάνουμε εμείς οι ίδιοι και ας αφήσουμε τους άλλους.»

Το να είσαι ηθοποιός δεν σημαίνει απλώς να «παίζεις». Απαιτεί πολλά περισσότερα απ’ όσα νόμιζα, και σιγά σιγά τα ανακαλύπτω, μέσα από τη δουλειά και τις εμπειρίες που αποκτώ.

Ιωάννα Κινινή

Η παράσταση φαίνεται να ισορροπεί ανάμεσα στο λόγο και στον ήχο, σχεδόν σαν μια “συμφωνία” ανθρώπινων συναισθημάτων. Πώς λειτουργεί για σένα αυτή η μουσικότητα στη σκηνή; Σε βοηθά να «μπεις» πιο βαθιά στο συναίσθημα ή απαιτεί μεγαλύτερη πειθαρχία;

«Εντάξει, νιώθω πολλά και έντονα συναισθήματα μέσα μου. Είναι πραγματικά μοναδικό αυτό που ζω αυτή τη φάση της ζωής μου. Νιώθω τυχερή και ευγνώμων που βρίσκομαι σε αυτή τη συγκεκριμένη παράσταση.

Νομίζω πως χρειάζονται και τα δύο: από τη μία η πειθαρχία, κι από την άλλη όλη αυτή η εμπειρία με τον ήχο που με βοηθά να προσεγγίσω με έναν διαφορετικό τρόπο την «Αντιγόνη». Ακούγοντας όλα όσα συμβαίνουν στην παράσταση, νιώθω πως συνδέομαι βαθύτερα με αυτήν. Είναι μια ιδιαίτερη παράσταση, και αυτό με αγγίζει ακόμη περισσότερο και με πεισμώνει ώστε να δώσω τον καλύτερό μου εαυτό.

Είναι δύσκολο να συμμετέχεις σε μια παράσταση όπου συνδυάζονται ο ήχος και η υποκριτική, αλλά αυτό είναι και το μαγικό σημείο, όταν συμβαίνει πραγματικά και όταν, τελικά, καταφέρνεις να συνδεθείς βαθιά με όσα διαδραματίζονται εκείνη τη στιγμή. Για μένα, αυτό είναι το σημαντικότερο.

Το να είσαι ηθοποιός δεν σημαίνει απλώς να «παίζεις». Απαιτεί πολλά περισσότερα απ’ όσα νόμιζα, και σιγά σιγά τα ανακαλύπτω, μέσα από τη δουλειά και τις εμπειρίες που αποκτώ.»

Αν έπρεπε να ορίσεις την “Ύβρη” με μια φράση που πηγάζει από την προσωπική σου αλήθεια,
ποια θα ήταν; Και τι θα ήθελες να “πάρει μαζί του” ο θεατής φεύγοντας από την αίθουσα;

«Αρχικά, να πω πως είναι πολύ ωραία ερώτηση αυτή. Θα ήθελα, πρώτα απ’ όλα, ο θεατής που θα δει τη συγκεκριμένη παράσταση να «σκεφτεί φεύγοντας» πως, αν εμείς οι ίδιοι δεν αλλάξουμε κάποια στιγμή τον τρόπο σκέψης μας, η λέξη «Ύβρις» θα παραμένει πάντα επίκαιρη.

Αυτό που μου αρέσει πολύ στην παράσταση είναι πως δείχνει την πραγματικότητα «στο πιάτο». Είναι τόσο επίκαιρη και τόσο δυνατή, που σου έρχεται να βάλεις τα κλάματα. Γιατί, πραγματικά, όλα όσα είχαν γραφτεί τότε από τον Ευριπίδη και τους άλλους τραγικούς ποιητές, συμβαίνουν μέχρι και σήμερα — το 2025! Είναι τρομερό αν το σκεφτεί κανείς, ότι δεν έχουμε αλλάξει ουσιαστικά ως κοινωνία.

Θα ήθελα, λοιπόν, ο θεατής να φύγει σκεπτικός· να του δημιουργηθούν σκέψεις και συναισθήματα γύρω από αυτό που είδε. Να μπει σε μια διαδικασία εσωτερικού διαλόγου. Κυρίως αυτό.

Όσον αφορά τώρα το δεύτερο σκέλος της ερώτησης, δεν ξέρω αν θα μπορούσα να βρω μια φράση. Η «Ύβρις» από μόνη της είναι μια τόσο δυνατή λέξη. Σημαίνει όταν κάποιος διαπράττει μια πράξη που δεν θα έπρεπε — «διέπραξες ύβρη». Αν πρέπει να πω ποια εικόνα μου έρχεται πρώτη στο μυαλό όταν ακούω αυτή τη λέξη, είναι η «γυναικοκτονία». Δεν μπορώ να πω κάτι άλλο πέρα από αυτό.

Με στεναχωρεί βαθιά όλα όσα συμβαίνουν· το γεγονός ότι, αντί να προχωράμε και να εξελισσόμαστε ως άνθρωποι με όνειρα και αξίες, πηγαίνουμε ένα βήμα πίσω. Αυτό δεν μπορώ εύκολα να το δεχτώ μέσα μου.»

Κάθε φορά που ανεβαίνεις στη σκηνή, κουβαλάς κι ένα κομμάτι του εαυτού σου.
Τι αφήνεις πίσω σου όταν τελειώνει η παράσταση; Και τι κρατάς μαζί σου στο τέλος κάθε βραδιάς;

«Σίγουρα κουβαλάμε πάντα ένα κομμάτι του εαυτού μας όταν παίζουμε σε μια παράσταση. Κρατάω μέσα μου όλα όσα έχω μάθει, μέσα από όσα έχω βιώσει σε όλη αυτή τη διαδρομή, από την αρχή έως το τέλος. Όταν μπαίνεις στη διαδικασία να μάθεις έναν ρόλο, χρειάζεται να βιώσεις πολλά και έντονα συναισθήματα.

Κάθε ρόλος κάτι μας μαθαίνει· κάτι ανακαλύπτουμε και για τον ίδιο μας τον εαυτό μέσα από όλη αυτή τη διαδικασία. Όλα αυτά θα τα έχω πάντα μέσα μου. Θα αφήσω, βέβαια, πίσω μου τα έντονα συναισθήματα που βίωσα ως «ρόλος» και όχι ως Ιωάννα. Αφήνω πίσω μου, γενικότερα, όσα ένιωσα μέσα από τον ρόλο μου.

Όταν τελειώνει μια παράσταση, σιγά σιγά βγαίνεις από όλη αυτή τη φάση και επιστρέφεις στην πραγματικότητα. Αφήνεις κι ένα δικό σου κομμάτι πάνω στη σκηνή και προχωράς. Φεύγεις από τον «θεατρικό σου ρόλο», αφήνεις όλα όσα ένιωσες εκεί, και συνεχίζεις με τον εαυτό σου.»

Αν η “Ύβρις” ήταν ένα στάδιο προσωπικής εξέλιξης, ποιο επόμενο βήμα θα ήθελες να ακολουθήσει στη διαδρομή σου ως ηθοποιός ή δημιουργός; Κάτι που να σε πάει ακόμη πιο πέρα;

Χμ… δύσκολη ερώτηση αυτή. Ως ηθοποιός, θα ήθελα να έρθουν πράγματα που αγαπώ και που με εξελίσσουν. Φυσικά, εύχομαι να έρθουν ευκαιρίες που θα με πάνε πιο πέρα, που θα με εξελίξουν όχι μόνο ως ηθοποιό, αλλά και ως άνθρωπο. Δεν έχω κάτι συγκεκριμένο στο μυαλό μου· έχω μάθει να αφήνομαι στη ζωή και να εμπιστεύομαι την κρίση του εαυτού μου.

Πιστεύω πως όλα έρχονται τη στιγμή που είμαστε πραγματικά έτοιμοι να τα δούμε. Μου αρέσει πολύ η φράση: «Όλα θα έρθουν, αρκεί να έχεις τα μάτια σου ανοιχτά για να τα δεις». Αυτή η φράση με αντιπροσωπεύει απόλυτα. Για να έρθουν πράγματα σε εμάς —πέρα από την τύχη— οφείλουμε να είμαστε ανοιχτοί μέσα μας.

Οπότε, δεν μπορώ να απαντήσω με απόλυτη σιγουριά σε αυτή την ερώτηση. Μπορώ, όμως, να πω πως θα ήθελα να έρχονται πράγματα που με εξελίσσουν και με αντιπροσωπεύουν, τουλάχιστον στο καλλιτεχνικό μου κομμάτι. Ως ηθοποιός, θέλω να κάνω πράγματα που αγαπώ πραγματικά.

Σε ευχαριστούμε πολύ Ιωάννα και καλή επιτυχία!

Επιμέλεια Συνέντευξης: Γιώργος Μαλέκας

«ΥΒΡΙΣ» | Μια Παράσταση του Νίκου Τουλιάτου για ένα Ρυθμοποιητικό Θέατρο, με την ομάδα «Ηχοποιοί» | Από 3 Νοεμβρίου στο Θεάτρο «Αλκμήνη»

Το διαζύγιο αποτελεί μία από τις πιο στρεσογόνες και συναισθηματικά φορτισμένες εμπειρίες στη ζωή ενός ανθρώπου. Πέρα από τη νομική και πρακτική του διάσταση, αγγίζει βαθιά την ψυχολογία τόσο των πρώην συντρόφων όσο και των παιδιών ή του ευρύτερου οικογενειακού περιβάλλοντος. Στη σημερινή μας συνέντευξη φιλοξενούμε την ψυχολόγο Ιωάννα Κόπτση, με σκοπό να φωτίσουμε τις ψυχικές προκλήσεις που συνοδεύουν το διαζύγιο, αλλά και να αναζητήσουμε τρόπους αντιμετώπισης του τραύματος που μπορεί να αφήσει πίσω του. Μέσα από την επιστημονική της ματιά θα προσπαθήσουμε να κατανοήσουμε καλύτερα πώς μπορούμε να στηρίξουμε τον εαυτό μας ή τους κοντινούς μας ανθρώπους σε αυτή τη δύσκολη μετάβαση.

Ποιοι είναι οι πιο συχνοί ψυχολογικοί παράγοντες που οδηγούν ένα ζευγάρι
στο διαζύγιο;

Τα αίτια διαζυγίων είναι τόσα όσες κι οι προσωπικές ιστορίες του καθενός. Είναι αντίστοιχα με τους λόγους που επιλέξαμε να δημιουργήσουμε μια σχέση, ευθύς εξ αρχής. Επομένως, τόσο η δημιουργία όσο και η ρήξη μιας σχέσης είναι υποκειμενική υπόθεση, ακριβώς επειδή δεν είναι ούτε τυχαία, ούτε «αθώα» η συγκεκριμένη επιλογή. Ωστόσο, «όσο κι αν κανείς προσέχει, όσο κι αν το κυνηγά», που λέει και το τραγούδι, δεν ελέγχονται ούτε αποφεύγονται έστω και μερικά ρήγματα. Χωρίς βέβαια αυτά απαραίτητα να οδηγούν σε ολική ρήξη. Αντιθέτως, μπορούν να λειτουργήσουν ως ευκαιρίες προσωπικής και κοινής αναβάθμισης κι ωρίμανσης. Είναι επίσης σημαντικό να θυμόμαστε πως η διατήρηση ενός γάμου δεν δηλώνει απαραίτητα επιτυχία, όταν το αλισβερίσι παραμένει σαθρό.
Στην παρούσα φάση, αν συνοψίζαμε και γενικεύαμε μερικούς παράγοντες που οδηγούν στο διαζύγιο, θα παρατηρούσαμε την αδυναμία διαχείρισης των προσωπικών θεμάτων του καθενός και την αποφυγή ανάληψης ευθύνης να οδηγούν σε απομάκρυνση, κακή επικοινωνία, απουσία μοιράσματος σκέψεων και συναισθημάτων, σεξουαλική αποσύνδεση, εξωσυζυγικές σχέσεις, παρεμβατικότητα
τρίτων προσώπων (συγγενείς, φίλοι). Επίσης, σημαντικές αιτίες είναι η αμφίδρομη αδυναμία διαχείρισης των προγενέστερων κι αναπόφευκτων μικρότερων ρήξεων στη σχέση που συχνά προκύπτουν από διαφορετικές προτεραιότητες, στόχους και τρόπο ζωής, από ασυμβατότητα, από παρορμητική επιλογή συντρόφου, από αποξένωση που προέκυψε στην πορεία της σχέσης για παράδειγμα λόγω διαφορετικής προσωπικής εξέλιξης. Οι συγκρούσεις γύρω από το οικονομικό αλισβερίσι, οι διαφωνίες στην οικονομική διαχείριση και η οικονομική πίεση παρατηρούνται ως κοινές αιτίες φθοράς. Συχνός επίσης παράγοντας καθημερινών συγκρούσεων και ρήξεων εμπιστοσύνης είναι οι εθισμοί, οι οποίοι συνυπάρχουν με ανειλικρίνεια και ανευθυνότητα. Σταθερά και πλέον ανοιχτά επικοινωνείται η κακοποίηση σε οποιαδήποτε μορφή της (συναισθηματική, σωματική, σεξουαλική, παραμέληση) που ανέκαθεν οδηγούσε τα ζευγάρια σε αγεφύρωτες ρήξεις. Τα τελευταία χρόνια η
συζήτηση γύρω από την κακοποίηση και το ψυχικό τραύμα έχει ανοίξει τον δρόμο της απεμπλοκής πιο εύκολα.

Πώς μπορεί ένας άνθρωπος να διαχειριστεί τα συναισθήματα θλίψης, θυμού ή
ενοχής μετά από ένα διαζύγιο;

Το διαζύγιο δεν είναι μια στιγμή, δηλαδή η στιγμή της υλοποίησής του. Είναι μια αλληλουχία γεγονότων, συναισθημάτων, σκέψεων, βιωμάτων, προσδοκιών που συμβαίνουν τόσο πριν όσο μετά το γεγονός αυτό καθαυτό. Είναι μια διαδικασία που αλλάζει σταδιακά και ριζικά. Είναι μια απώλεια που είτε μέσα είτε έξω από τον γάμο, αργά ή γρήγορα, βιώνεται ως πένθος. Συνεπώς, τα συναισθήματα θλίψης, θυμού και ενοχής είναι μέρος αυτής της διαδικασίας. Η πραγματική εξέλιξη θα προκαλέσει θλίψη ως απάντηση στα όνειρα και στις προσδοκίες του καθενός και στην ιδέα ενός
«επιτυχημένου» γάμου. Άλλο στάδιο αυτής της διαδικασίας είναι η άρνηση της παραδοχής του τέλους της σχέσης, ο θυμός για αυτά που έχουν συμβεί παρόλες τις πιθανές ευκαιρίες αποκατάστασης και τις διαπραγματεύσεις. Σε αυτό το συναισθηματικό καρδιογράφημα συνυπάρχουν κι η ανακούφιση της αποδέσμευσης με τον ενθουσιασμό για το μέλλον. Όλα τα συναισθηματικά στάδια του πένθους της
απώλειας της σχέσης συνδέονται άρρηκτα με τις προσωπικότητες των εμπλεκόμενων. Διότι, το διαζύγιο θεωρείται ψυχοπιεστικό γεγονός, επομένως τόσο η βίωσή του όσο και η διαχείρισή του φέρνουν στην επιφάνεια τους συνήθεις τρόπους αντιμετώπισης των κρίσεων. Συνεπώς, η αναγνώριση και έπειτα η διαχείριση όλων αυτών των συναισθηματικών σταδίων είναι θεμελιώδη και ουσιαστικά, προϋποθέτοντας ωστόσο ότι υπάρχει εξοικείωση με αυτήν τη διαδικασία. Η ψυχοθεραπεία σε αυτό το στάδιο μπορεί να βοηθήσει αρκετά. Γενικότερα, η λεκτικοποίηση των συναισθημάτων και των σκέψεων βοηθά. Ανοίγει ταυτόχρονα χώρος για εποικοδομητικό εσωτερικό διάλογο, για αυτοφροντίδα, ενδυνάμωση, εξατομίκευση και νέες εμπειρίες ζωής.

Τι συμβουλές θα δίνατε σε κάποιον που δυσκολεύεται να προχωρήσει μετά
από έναν χωρισμό;

Η διαδικασία της αποεπένδυσης κάποιες φορές ξεκινάει πριν την οριστική λήξη του γάμου, άλλες πάλι μετά. Ως αποεπένδυση ορίζεται η απομάκρυνση της ψυχικής ενέργειας από ένα άτομο ή μία συνθήκη, δηλαδή η διακοπή της επένδυσης. Επομένως, ένα αρχικό και βασικό στάδιο στη διαχείριση της δυσκολίας είναι η μείωση της συναισθηματικής εμπλοκής του από τη σχέση. Πιο συγκεκριμένα, θα
μπορούσε ο εμπλεκόμενος να ξεκινήσει μια ψυχική «αποτοξίνωση» απομακρύνοντας φωτογραφίες, αντικείμενα, μηνύματα και αλλάζοντας κοινές συνήθειες, χωρίς ωστόσο πίεση για άμεση ίαση από το πένθος και εξιδανίκευση της νέας ζωής ή της προηγούμενης σχέσης. Αρκετά σημαντικό στάδιο επίσης είναι η ρεαλιστική ανάληψη ευθύνης που εξ ορισμού μοιράζεται και στους δυο, καθώς επίσης φοβίες μοναξιάς. Όλα αυτά τα στάδια χρειάζονται χρόνο για να μεταβολιστούν, αλλά όπως κι όλα τα πένθη είναι σημαντικό να κάνουν τον κύκλο τους γιατί διαφορετικά προκαλούν σοβαρές επιπλοκές στη μετέπειτα ζωή.

Υπάρχουν θετικές πτυχές στο διαζύγιο;

Αλίμονο αν η ζωή μας προσδιορίζονταν μόνο από τις απώλειές μας. Η ίδια η φύση καθημερινά μας μυεί στο φυσιολογικό τέμπο της αρχής και του τέλους, της αρχής και του τέλους ατέρμονα. Όσο κι αν το τέλος συχνά συνοδεύεται με πόνο, η ροή των πραγμάτων φέρνει αναπόφευκτα την αρχή που συχνά συνοδεύεται από την αναγέννηση και την εξέλιξη. Αφού κλείσει η πληγή του πένθους, σταδιακά επέρχεται η ανακούφιση και η ψυχική ηρεμία. Το διαζύγιο μπορεί να αποβεί μια καλή ευκαιρία επαναπροσδιορισμού, προσωπικής εξέλιξης, ωρίμανσης, ενδυνάμωσης, εξατομίκευσης και νέων εμπειριών. Αρκεί να υπάρχει πρόθεση.

Μπορεί να αποτελέσει μια ευκαιρία για προσωπική ανάπτυξη;

Αδιαμφισβήτητα μπορεί να αποτελέσει ουσιαστική ευκαιρία. Σε αυτό το σημείο είναι σημαντικό να αναγνωριστούν οι γνήσιες και ουσιαστικές προσπάθειες που κάνουν πλέον πολλά ζευγάρια, τόσο ατομικά όσο και κοινά, προκειμένου να βρουν ισορροπία και γαλήνη στη σχέση τους, είτε προχωρήσουν μαζί είτε χωριστά. Είναι σημαντικές πρωτοβουλίες που αλυσιδωτά επηρεάζουν και τις επόμενες γενιές, από το ατομικό στο συλλογικό. Υπάρχουν πλέον αρκετοί άνθρωποι που «αναβαθμίζουν» τα προικιά που έλαβαν, τα απομεινάρια δυσλειτουργικών γάμων των προηγούμενων
γενεών που επηρεάζουν τους τωρινούς ενήλικες έμμεσα και άμεσα. Αν φυσικά το
ζητούμενο είναι η εξέλιξη, τόσο ατομικά όσο και κοινά. Μέσα από τα ερείπια μιας σχέσης μπορεί να ενισχυθεί η αυτοπαρατήρηση και να προκληθεί αυτογνωσία. Οι δυο τους μπορούν να οδηγήσουν στην ψυχική ωρίμανση, στην οριοθέτηση, στην εξατομίκευση και στον επαναπροσδιορισμό. Όλα
αυτά μαζί θα φέρουν στην επιφάνεια δυσλειτουργικά μοτίβα, περιοριστικές πεποιθήσεις, υποσυνείδητα βιώματα και θα φωτίσουν την προσωπική ιστορία του καθενός. Κατ΄επέκταση θα δώσουν απαντήσεις και περισσότερες πιθανότητες αναζήτησης ενός συντρόφου-συνοδοιπόρου παρά ενός συντρόφου-προσδοκία κάλυψης των προσωπικών ελλειμμάτων ή αλλιώς συντρόφου-γονέα.

Πώς επηρεάζει το διαζύγιο τα παιδιά, και ποιοι είναι οι καλύτεροι τρόποι για
να τα στηρίξουν οι γονείς;

Ας τολμήσουμε να παραδεχτούμε ότι τα παιδιά συνήθως τοποθετούνται ως ασπίδες από τους γονείς προκειμένου οι δεύτεροι να αποφύγουν προσωπικά τους θέματα. Όλοι οι προαναφερθέντες ψυχολογικοί παράγοντες που οδηγούν ένα ζευγάρι στο διαζύγιο προϋπάρχουν στο ζευγάρι. Αδιαμφισβήτητα ο ερχομός ενός παιδιού και η γονεϊκότητα τους ενισχύει, φέρνοντάς τους στην επιφάνεια. Ωστόσο, η ίδια η γονεϊκότητα φέρνει στην επιφάνεια και φαντάσματα του παρελθόντος του
καθενός, γεγονός που επηρεάζει άμεσα τις σχέσεις. Τα παιδιά δεν επηρεάζονται τόσο από το διαζύγιο αυτό καθ’ αυτό όσο από τον εμφύλιο που ξεκινά μετά το τέλος του γάμου. Εδώ μπορείτε να διαβάσετε τι θα μας επικοινωνούσαν, αν τους δίναμε τον λόγο:

Εσείς χωρίζετε! Εγώ τι φταίω;

Ο εμφύλιος ωστόσο δεν συμβαίνει μόνο όταν το ζευγάρι χωρίζει. Υπάρχουν πολλοί γονείς που συντηρούν δυσλειτουργικές σχέσεις και δεν τους περνά καν από το μυαλό η πιθανότητα διαζυγίου.

Παρακάτω μπορείτε να διαβάσετε περισσότερα για τους καβγάδες:

Καβγαδίσαμε μπροστά στο παιδί

Επομένως, η διαχείριση της σχέσης ή/και του διαζυγίου είναι το ζητούμενο και η συναισθηματική ασφάλεια, ο σεβασμός, η συνέχεια, η σταθερότητα κι η ειλικρίνεια αναλογικά με την ηλικία είναι δομικά στοιχεία.

Παρακάτω ακολουθεί ένας οδηγός διαχείρισης διαζυγίου με παιδιά:

Οδηγός διαχείρισης διαζυγίου για γονείς με παιδιά από 0 έως 3 ετών.

Συνοψίζοντας θα λέγαμε πως στα πλαίσια ενός «καλού» διαζυγίου η ειλικρίνεια ανάλογα με την ηλικία παίζει σημαντικό ρόλο, η λήξη του εμφυλίου είναι σημαντική προϋπόθεση, όπως και η αδιαμφισβήτητη αγάπη, η παρουσία, η προβλεψιμότητα και η σταθερότητα στη συνέχεια της ζωής του παιδιού. Επιτρέπουμε τη συναισθηματική έκφραση, ενισχύουμε την ενσυναίσθηση, την ηρεμία και τον αυτοσεβασμό, έχοντας στο νου μας για πτώση των επιδόσεων, απομόνωση, παθητικοεπιθετικότητα, παρορμητισμό, υπερβολική προσκόλληση, αύξηση της έκθεσης στις οθόνες, ανασφάλεια στις σχέσεις, φόβο εγκατάλειψης ή δέσμευσης, αυξημένο άγχος, δυσκολία διατήρησης σταθερών σχέσεων, αυτό-
ενοχοποίησης, φόβο αγνώστου και έντονη θλίψη. Σε αυτές τις περιπτώσεις η βοήθεια ενός ειδικού ψυχικής υγείας είναι αρκετά σημαντική.

Ιωάννα Κόπτση, PhDc HCPC IARPP
Ψυχολόγος HCPC |
Κλινική Ψυχοθεραπεύτρια |
Υπ. Διδάκτωρ Ιατρικής Σχολής ΑΠΘ |
Αρθρογράφος Ψυχολογίας

Με αφορμή την Παράσταση «Λεμονγκράς», ο ηθοποιός Λευτέρης Βασιλάκης μίλησε στο cityvibes και μοιράστηκε τις σκέψεις του πάνω στο έργο, αλλά και τις υπόλοιπες συνεργασίες του:

Το «Λέμονγκρας» βασίζεται σε αληθινή ιστορία και εξερευνά θέματα όπως τα οικογενειακά μυστικά και η επίδραση του παρελθόντος στο παρόν. Πώς επηρέασε αυτή η βάση την ερμηνεία σου και την προσέγγισή σας στον ρόλο;

“Την αλήθεια την «φτιάχνει» κανείς ακριβώς όπως φτιάχνει και το ψέμα”, είχε πει ο Ελύτης.
Και είναι ακριβώς αυτός ο τρόπος να κάνεις θέατρο είτε πρόκειται για αληθινή ιστορία είτε για μυθοπλασία. Στο Λέμονγκρας έχουμε συνδυασμό και τον δύο – βασισμένη σε μια αληθινή ιστορία η Ηρώ έγραψε ένα έργο της φαντασίας. Η προσέγγιση και η ερμηνεία ενός ρόλου έχει πάντα την ίδια διαδρομή: μελέτη – παρατήρηση – δοκιμή – εξάσκηση. Tο τι μένει, εξαρτάται από το τι εξυπηρετεί πρώτον την εξέλιξη της ιστορίας και δεύτερον την συνύπαρξη του ρόλου με τους άλλους ήρωες τις ιστορίας και το αντίστροφο.

Εκτός από το θέατρο, σε έχουμε δει και τηλεοπτικά. Πώς διαφέρει η εμπειρία του θεάτρου από την τηλεόραση για εσένα , και ποιο από τα δύο σου προσφέρει μεγαλύτερη δημιουργική ικανοποίηση;

Όσο πιο πολύ έχεις δουλέψει στο θέατρο και έχεις εξασκηθεί στο σώμα,στη φωνή,στα εκφραστικά σου μέσα και στα συναισθηματικά σου αποθέματα τόσο πιο αποτελεσματικός θα είσαι στους γρήγορους ρυθμούς που απαιτεί ένα τηλεοπτικό γύρισμα. Kαι τα δύο τα απολαμβάνω εξίσου σαν κάθε φορά να είναι η πρώτη φορά.

Πώς κυλάει η συνεργασία σου με την Ηρω καθώς και με την υπόλοιπη ομάδα;

Είναι η δεύτερη χρονιά που συνεργάζομαι με την Ηρω – αυτή την φορά σε δικό της έργο και δική της σκηνοθεσία.
Η Ηρώ είναι ένα υπέροχο πλάσμα γεμάτο ευγένεια ,καλοσύνη ,δοτικότητα και ταλέντο.Χαρακτηριστικά που διακρίνεις εντός και εκτός σκηνής. Είναι απόλαυση να την συναντώ επι σκηνής και μεγάλη χαρά να συνδημιουργώ με την υπόλοιπη ομάδα που σφύζει από ταλέντο,καλή διάθεση και συναδελφικό σεβασμό.

Σε ευχαριστούμε πολύ Λευτέρη!

Κάθε άνθρωπος υιοθετεί μια μοναδική στάση απέναντι στα προβλήματά του, η οποία μπορεί να περιλαμβάνει συμπτώματα, αρνητικές σκέψεις και συναισθήματα που ενισχύουν τον φαύλο κύκλο της δυσκολίας του. Στη συστημική ψυχοθεραπεία, δεν εστιάζουμε μόνο στο πρόβλημα αυτό καθαυτό, αλλά διερευνούμε πώς η στάση του ατόμου απέναντι σε αυτό μπορεί να το ενισχύει ή, αντίθετα, να το αποδυναμώνει. Μέσα από τη θεραπευτική διαδικασία, ο άνθρωπος μπορεί να αναγνωρίσει τις δυναμικές που διαμορφώνουν τη σχέση του με το πρόβλημα και να αναπτύξει νέες προοπτικές και τρόπους αντιμετώπισης, που θα του επιτρέψουν να επανακτήσει τον έλεγχο της ζωής του.

Απαντήσεις για το εν λόγω θέμα, μας έδωσε η Ψυχολόγος MSc Συστημική Ψυχοθεραπεύτρια, Ανδρομάχη Μαυροβίτου.

Περισσότερες πληροφορίες για τη Ψυχολόγο μπορείτε να βρείτε εδώ …

Ποιοι είναι οι κύριοι παράγοντες που επηρεάζουν τη στάση ενός ατόμου απέναντι στο πρόβλημά του και πώς αυτή η στάση διαμορφώνει την ψυχολογική του κατάσταση;

«Αρχικά, είναι σημαντικό πριν ξεκινήσουμε τη κουβέντα μας να δώσουμε έναν ορισμό του προβλήματος για το οποίο θα συζητήσουμε σήμερα. Με τον όρο ”πρόβλημα” αναφέρομαι σε μια συναισθηματική κατάσταση, μια συμπεριφορά ή μια στάση, η οποία βιώνεται ως αρνητική από κάποιον άνθρωπο και χρειάζεται αλλαγή. Μιλάμε δηλαδή για πρόβλημα, όταν κάποιος θεωρεί μια κατάσταση αφενός ανεπιθύμητη και χρήζουσα αλλαγής και αφετέρου κατά βάση μεταβλητή. Μιλάω για ”πρόβλημα” μόνο αν μπορεί να λυθεί, αν δεν μπορεί να λυθεί το ονομάζω ”δυσκολία, δυσχέρεια”. Για παράδειγμα το ότι μεγαλώνουμε κάθε μέρα θεωρείται δυσκολία και όχι πρόβλημα. Ας δούμε τώρα τι περιλαμβάνουμε στους κύριους παράγοντες, οι οποίοι επηρεάζουν τη στάση ενός ατόμου απέναντι στο πρόβλημά του. Διάφοροι ψυχολογικοί, κοινωνικοί και προσωπικοί παράγοντες συνδυάζονται με τον τρόπο που το άτομο αντιλαμβάνεται το πρόβλημά του και το πώς το διαχειρίζεται. Θα αναφερθώ σε μερικούς από αυτούς.

Αρχικά, οι προσωπικές πεποιθήσεις ενός ατόμου επηρεάζουν σημαντικά την αντίδρασή του σε ένα πρόβλημα. Αν το άτομο πιστεύει ότι έχει τον έλεγχο της κατάστασης ή ότι μπορεί να την ξεπεράσει, τότε η στάση του θα είναι πιο θετική και ενεργητική. Αντίθετα, αν πιστεύει ότι είναι ανίκανο να αντιμετωπίσει το πρόβλημα ή ότι η κατάσταση είναι αβοήθητη, η στάση του θα είναι πιο αρνητική. Επίσης, σημαντικό ρόλο στο πώς θα προσεγγίσει το πρόβλημά του διαδραματίζουν οι προηγούμενες εμπειρίες ενός ατόμου με παρόμοια προβλήματα. Αν το άτομο έχει αντιμετωπίσει επιτυχώς προβλήματα στο παρελθόν, έχει περισσότερη αυτοεκτίμηση και πίστη στις ικανότητές του, κάτι που ενισχύει την θετική του στάση. Αντίθετα, αν οι προηγούμενες εμπειρίες ήταν αρνητικές ή αν απέτυχε να βρει λύσεις, μπορεί να νιώθει απογοητευμένο ή να αναπτύξει αρνητική στάση. Άλλος ένας σημαντικός παράγοντας είναι η ύπαρξη κοινωνικού δικτύου. Η ύπαρξη υποστηρικτικού κοινωνικού δικτύου, δηλαδή η ύπαρξη οικογένειας, φίλων ή και συναδέλφων μπορεί να ενισχύσει την αίσθηση ασφάλειας και ενθάρρυνσης. Αν το άτομο νιώθει ότι έχει υποστήριξη, είναι πιο πιθανό να υιοθετήσει μια θετική και δραστήρια στάση. Αντίθετα, η έλλειψη υποστήριξης ή η κοινωνική απομόνωση μπορεί να αυξήσει την αίσθηση αβοηθησίας, επιδεινώνοντας την ψυχολογική του κατάσταση.

Τέλος αξίζει να αναφερθεί ο ρόλος της αυτοεκτίμησης, δηλαδή στο πώς νιώθει κάποιος για τον εαυτό του και στο ποιες είναι οι κυρίαρχες ιδέες για τον ίδιο του τον εαυτό. Το επίπεδο της αυτοεκτίμησης και η ικανότητα του ατόμου να διαχειρίζεται τα συναισθήματά του επηρεάζουν επίσης την αντίδρασή του στο πρόβλημα. Άτομα με υψηλή αυτοεκτίμηση τείνουν να βλέπουν τα προβλήματα ως ευκαιρίες για μάθηση και ανάπτυξη, ενώ άτομα με χαμηλή αυτοεκτίμηση είναι πιο πιθανό να τα δουν ως απειλή ή αποτυχία.»

Πώς η αντίληψη ενός ατόμου για τα συμπτώματά του επηρεάζει την ένταση και
τη διάρκεια του προβλήματος που αντιμετωπίζει;

«Με τον όρο συμπτώματα νοείται μία γκάμα καταστάσεων όπως το άγχος, οι κρίσεις πανικού, οι ψυχαναγκασμοί, οι καταναγκασμοί, η απώλεια διάθεσης, τα ψυχοσωματικά συμπτώματα, οι φοβίες, οι διαταραχές ύπνου, οι διατροφικές διαταραχές κτλ. Όπως είπαμε και παραπάνω στους παράγοντες, οι οποίοι επηρεάζουν τη στάση ενός ατόμου απέναντι στο πρόβλημά του ανήκει και η αιτιολογική του εξήγηση. Γι’ αυτό είναι σημαντικό να διερευνήσουμε στο που πιστεύει κάποιος ότι οφείλονται τα συμπτώματά του. Χρειάζεται να ρωτάμε κάποιον που οφείλεται το πρόβλημά του. Μέρος του προβλήματος αποτελεί συχνά και η αιτιολογική του εξήγηση. Ένα πρόβλημα μπορεί να οφείλεται σε περισσότερα προβλήματα ή κατά τη διάρκεια της συζήτησης να αποκαλυφθούν περισσότερα προβλήματα.Τι εννοώ όμως με την αιτιολογική εξήγηση;

Όταν κάποιος προσπαθεί να αιτιολογήσει το πρόβλημα του μπορεί να επικεντρώνεται σε μια εσωστρεφής ή εξωστρεφής αιτιολογία, μπορεί η περιγραφή του γύρω από το πρόβλημα να είναι γραμμική ή κυκλική, υπεύθυνη ή ανεύθυνη. Είναι διαφορετικό να πιστεύει κάποιος ότι για το πρόβλημά του οφείλεται μόνο ο ίδιος και διαφορετικό να περιλαμβάνει και άλλους παράγοντες στην εξήγησή του. Είναι διαφορετικό να πιστεύει κάποιος ότι το πρόβλημά του οφείλεται μόνο σε έναν παράγοντα και αλλιώς να το αποδίδει σε πολλούς αλληλοεμπλεκόμενους παράγοντες. Είναι διαφορετικό να θεωρεί κάποιος τον εαυτό του το μοναδικό υπεύθυνο για τη διαχείριση του προβλήματος και διαφορετικό να θεωρεί ότι δεν έχει καμία ευθύνη για το πρόβλημα. Ανάλογα με το πώς εξηγεί κάποιος το πρόβλημά του αλλάζει και η στάση του απέναντι στο πρόβλημά του.

Για παράδειγμα κάποιος, ο οποίος εστιάζει σε μια ανεύθυνη περιγραφή τείνει να θεωρεί ότι δεν μπορεί να κάνει τίποτα για πρόβλημά του, η δράση του μειώνεται και αντιλαμβάνεται τον εαυτό του ως θύμα.
Αντίστοιχα κάποιος, ο οποίος εξηγεί τα συμπτώματά του μόνο με οργανικές αιτίες δεν θεωρεί ότι μπορεί να κάνει οτιδήποτε στο περιβάλλον του για να προκαλέσει κάποια αλλαγή ενισχύοντας το αίσθημα αβοηθησίας, απελπισίας και άγχους. Τέτοιου είδους εξηγήσεις έχουν ως αποτέλεσμα συχνά την αύξηση της έντασης των συμπτωμάτων και την παράταση στη διάρκειά τους.»

Με ποιον τρόπο οι αρνητικές σκέψεις και τα αρνητικά συναισθήματα, όπως ο φόβος και η απογοήτευση, επηρεάζουν την ικανότητα ενός ατόμου να αναζητήσει βοήθεια ή να αλλάξει τη στάση του απέναντι στο πρόβλημά του και πώς μπορεί κάποιος να τα διαχειριστεί αποτελεσματικά;

«Τα συμπτώματα μας δημιουργούν δυσάρεστες σκέψεις και δυσάρεστες αισθήσεις. Δεν περνάμε καλά εξαιτίας τους και αυτές οι δυσάρεστες αισθήσεις οδηγούν με τη σειρά τους σε αρνητικές σκέψεις και σε δυσάρεστα συναισθήματα, όπως αυτά που αναφέρατε παραπάνω. Συχνά, υπάρχει η τάση προσπαθούμε να καταπολεμήσουμε ότι μας δημιουργεί δυσάρεστες αισθήσεις και σκέψεις. Αυτή η τάση καταπολέμησης μπορεί να αποτελέσει εμπόδιο στην αναζήτηση βοήθειας ή στην στάση μας απέναντι στο πρόβλημα που αντιμετωπίζουμε. Το θέμα δεν είναι να καταπολεμήσουμε, αλλά να κατανοήσουμε. Ας φανταστούμε τον εαυτό μας σαν ένα παζλ. Όλοι οι άνθρωποι είναι πολλαπλοί σαν το σύμπαν, αποτελούνται δηλαδή από πολλά κομμάτια. Τα αρνητικά συναισθήματα με τη σειρά τους αποτελούν και αυτά κομμάτια στο παζλ του εαυτού μας, συμπληρώνουν το παζλ του εαυτού μας.
”Πώς θα ολοκληρώσεις λοιπόν ένα παζλ, αν σου λείπουν κάποια κομμάτια;” Σε μια εποχή που η ”θετικότητα” των συναισθημάτων και των σκέψεων σχεδόν επιβάλλεται και αποτελεί τη κυρίαρχη εικόνα μοιάζει χρήσιμο να σταθούμε και να παρατηρήσουμε και τις πλευρές του εαυτού μας και τα συναισθήματα, τα οποία απαγορεύονται, δεν επιτρέπονται.

Το ερώτημα που γεννιέται είναι: ”Πώς θα σε μάθεις αν αγνοείς κάποιες πλευρές σου;” Μοιάζει λοιπόν πιο βοηθητικό να δούμε τα συναισθήματά μας ως πυξίδα. Ξεκινώ με τη βάση ότι πίσω από κάθε συναίσθημα υπάρχει και μια ανάγκη και σας προσκαλώ να δείτε ότι τα συναισθήματα λειτουργούν ως πυξίδα. Λειτουργώντας ως πυξίδα μας καλούν να σκεφτούμε: ”Προς τα που χρειάζεται να
στραφώ ουσιαστικά, ποιες είναι οι ανάγκες μου, ποιες είναι οι επιθυμίες μου;”

Ξεκινώντας με αυτό τον αναστοχασμό και αφού εντοπίσω μερικές από τις ανάγκες και τις επιθυμίες μπορεί να ξεκινήσει και η συζήτηση για το τι μπορώ να κάνω για να τις ικανοποιήσω, αν όχι ολοκληρωτικά, ικανοποιώντας κάποιο μέρος από αυτές. Ας πάμε τώρα στις σκέψεις. Αντίστοιχα, όσο κάποιος προσπαθεί να καταπολεμήσει κάποιες σκέψεις τόσο εκείνες εμφανίζονται και αυξάνονται.
Η λύση δεν βρίσκεται στον αγώνα εναντίον ενός αντιπάλου που δεν μπορείς να νικήσεις, αλλά στο να κάνεις τον εχθρό φίλο σου. Μοιάζει λοιπόν να αποτελεί μονόδρομος η φιλική και επιτρεπτή αντιμετώπιση των σκέψεων που δεν μου αρέσουν, ώστε σταδιακά να αποσυρθούν. Μοιάζει χρήσιμο κάποιος να αναρωτηθεί: ”Ποια η δική μου στάση απέναντι σε σκέψεις που μου προκαλούν δυσφορία;”
”Τι θα γινόταν αν φερόμουν σε αυτές τις σκέψεις πιο χαλαρά, φιλικά;”»

Υπάρχουν συγκεκριμένες τεχνικές ή στρατηγικές που βοηθούν ένα άτομο να αλλάξει τη στάση του απέναντι στα προβλήματά του και να αναπτύξει μια πιο υγιή προσέγγιση;

«Η συστημική ψυχοθεραπεία τιμά οποιοδήποτε σύμπτωμα ως μια προσπάθεια επίλυσης. Αντιμετωπίζει κάθε σύμπτωμα ως μία λύση σε μια εσωτερική ή εξωτερική σύγκρουση με κόστος τις αρνητικές επιδράσεις σε προσωπικό ή διαπροσωπικό επίπεδο. Υποστηρίζει ότι κάποιο πρόβλημα λύθηκε με το πρόβλημα που αναπτύχθηκε και ότι το σύμπτωμα έρχεται να μας βοηθήσει, όχι για να μας βλάψει.Φαίνεται λοιπόν χρήσιμο να υποδεχτούμε τα συμπτώματα ως πηγές πληροφορίας. Τα συμπτώματα είναι αυτά, τα οποία φωνάζουν ότι κάτι γίνεται λάθος, ότι κάποιες ανάγκες έχουν παραμεληθεί.Θα μπορούσε κάποιος να πει ότι: ”Αν δεν ακούσεις τις ανάγκες σου, θα τις νιώσεις στο πετσί σου”. Θα έρθουν παραμορφωμένες, μεταμφιεσμένες με τη μορφή συμπτωμάτων. Πηγαίνοντας τώρα στο θέμα της αλλαγής, το πρώτο πράγμα, το οποίο είναι απαραίτητο για βοηθήσει ένα άτομο να αλλάξει τη στάση του απέναντι στο πρόβλημά του είναι να μπει σε μια διαδικασία παρατήρησης.

Να τεθούν ερωτήματα όπως για παράδειγμα:

Πώς και έχω αυτά τα συμπτώματα;

Τι είναι αυτό που τα συντηρεί;

Ποιος ο ρόλος της δικής μου στάσης στη διατήρησή τους;

Τι μηνύματα μου στέλνουν τα συμπτώματά μου;

Υπάρχουν ανάγκες που έχω παραμελήσει;

Το κλειδί, όπως ανέφερα και παραπάνω είναι να προσπαθήσω να κατανοήσω, να
προσπαθήσω να μάθω και όχι να καταπολεμήσω.»

Διεύθυνση εργασίας: Ναυάρχου Κουντουριώτου 8, 54625, Κέντρο, Θεσσαλονίκη

Τηλέφωνο επικοινωνίας: 6981527394, 2315154787

E-mail: mavrovitou.psy@gmail.com

Ιστοσελίδα: www.psychologist-mavrovitou.gr

Στις 14 Φεβρουαρίου του 1990. Το Voyager 1 είναι 6.000.000.000 χλμ μακριά από τη Γη, στον δρόμο για να αφήσει το ηλιακό μας σύστημα. Ο αστροφυσικός Carl Sagan πείθει την NASA να γυρίσει τον φακό του, και με ρίσκο βλάβης βγάζει την πρώτη και μοναδική φωτογραφία του πλανήτη Γη από τέτοια προοπτική.

Γράφει:

«Σκεφτείτε ξανά αυτήν την κουκκίδα. Εκεί είναι το σπίτι. Εκεί είναι το εδώ. Εκεί είμαστε εμείς. Όλοι όσοι αγαπάτε, όλοι όσοι γνωρίζετε, όσοι ποτέ ακούσατε, κάθε άνθρωπος που υπήρξε, έζησε τη ζωή του. Το σύνολο της χαράς και του πόνου μας, χιλιάδες θρησκείες, ιδεολογίες και οικονομικά δόγματα, κάθε κυνηγός και τροφοσυλλέκτης, κάθε ήρωας και δειλός, κάθε δημιουργός και καταστροφέας πολιτισμών, κάθε βασιλιάς και αγρότης, κάθε ερωτευμένο νεαρό ζευγάρι, κάθε μητέρα και πατέρας, παιδί, εφευρέτης και εξερευνητής, κάθε διδάσκαλος, κάθε διεφθαρμένος πολιτικός, κάθε «σούπερ σταρ», κάθε «ανώτατος ηγέτης», κάθε άγιος και αμαρτωλός στην ιστορία του είδους μας έζησε εκεί – σε μια κουκίδα σκόνης αιωρούμενη σε μια ηλιαχτίδα».

Σ’ αυτή την κουκίδα που γυρνάει γύρω απ’ τον εαυτό της, σε τροχιά γύρω απ’ τον ήλιο, σ’ έναν γαλαξία που περιστρέφεται γύρω από μια μαύρη τρύπα, καθ’ οδόν για το πουθενά, αγχώνομαι αν φαίνεται πως το δεξί αυτί μου είναι πιο ψηλά απ’ τ’ αριστερό. 

Ποιο είναι το νόημα της ζωής μας, και τι σχέση έχει μ’ αυτό ο θάνατος;

Στο Cityvibes.gr «φιλοξενείται» ο Γιάννης Θεοχαρίδης, Ψυχολόγος – Υπαρξιακός Ανθρωπιστικός Ψυχοθεραπευτής (BSc, MA).

«Δεν είναι εύκολο να αγγίξεις ένα τόσο βαθύ θέμα όπως ο θάνατος και το νόημα της ζωής και να αποφύγεις τους πλατειασμούς και την φιλοσοφία. Αλλά για να προσπαθήσω, με απλότητα και συντομία. 

Ο Θεός ή η φύση, ανάλογα με το γούστο της καθεμιάς, μας άφησε ένα αναλυτικό μυαλό, που συνεχώς επεξεργάζεται, φτιάχνει ερωτήσεις και ψάχνει απαντήσεις. Το να ρωτάμε ”γιατί” είναι η φυσική μας κατάσταση, η πρώτη παιδική μας γλώσσα. Πως απαντάμε σαν ενήλικες όμως στις ερωτήσεις ”γιατί είμαι εδώ, σ’ αυτόν τον κόσμο; Τι να κάνω με τη ζωή μου; Ποιο είναι το νόημα του πράγματος; Πως γεμίζει αυτό το κενό μέσα μου;” Χιουμοριστικά και προβοκατόρικα θα έλεγα ”σόρρυ, κατασκευαστικό λάθος. 

Με λίγη περισσότερη σοβαρότητα, το δεδομένο του θανάτου μας και το νόημα της ζωής μας είναι συνυφασμένα μεταξύ τους. Εξηγώντας:

Ερχόμαστε στην θεραπεία κουβαλώντας τις ιδέες μας, τις προκαταλήψεις μας, τις προσδοκίες των άλλων αλλά και τις δικιές μας. Το άγχος μας καταβάλλει, ψάχνουμε την σωστή απάντηση στην κρίσιμη ερώτηση. Να μείνω ή να φύγω; Να αλλάξω δουλειά, χώρα, σύντροφο; Ψάχνουμε σιγουριά, ανακούφιση, και συχνά κάτι ακόμη: Να πετάξουμε από πάνω μας την ευθύνη του να διαλέξουμε, γιατί μπορεί να διαλέξουμε λάθος, ακόμη κι αν αυτό σημαίνει πως κάποιος άλλος θα διαλέξει για ‘μας. Ίσως οι γονείς μας, ίσως η κοινωνία που καθορίζει τι είναι και δεν είναι ”κανονικό”, ίσως ακόμη και η τύχη.

Αναζητώντας την σωστή απάντηση όμως χάνουμε το νόημα, και το νόημα της ζωής μας είναι με πολύ απλά λόγια το εξής:

Δεν έχει κάποιο συγκεκριμένο και ακόμη και το αφηρημένο είναι διαφορετικό για τον καθένα. 

Φαίνεται να υπάρχει η αρχή του νήματος στο ότι το νόημα τείνει να προκύπτει μέσα μας, σαν ένα αίσθημα πληρότητας, σε στιγμές και όχι απαραίτητα με διάρκεια, όταν  επιτρέπουμε στον εαυτό μας να ζήσει την ζωή που έχει, αφήνοντας κάπως την εμμονική προσπάθεια να την καταλάβει αλλά κυρίως να την ελέγξει. Στο ταξίδι να ξανα-ανακαλύψουμε ποιοι ήμαστε μπορούμε να βρούμε μέσα μας  απαντήσεις για το ποια είναι τα πράγματα που μας γεμίζουν. Ίσως στενές και αυθεντικές σχέσεις, δημιουργικότητα, μουσική, ταξίδια, ένα χαζό ανέκδοτο, η γεύση μιας καινούριας μπύρας, ένα καλό βιβλίο, να κάνεις κάτι που σου φάνταζε αδύνατο ή δύσκολο, λίγο δροσερό νερό μετά από μια σκληρή δουλειά, ένα καλό φαγητό όταν πεινάς, το πάθος για την εργασία μας, η αγάπη για τον σύντροφό ή τα παιδιά μας. Πάνω απ’ όλα όμως, η παραίτηση από την προσδοκία πως το νόημα θα είναι κάτι μαγικό, μυστικιστικό, που όταν το βρω όλα θα κάτσουν στη θέση τους, θα μπουν σε μια σειρά. Το νόημα δεν βρίσκεται στο τέλος του δρόμου και την κατάκτηση του αντικείμενου του πόθου μας, ανακαλύπτεται/βρίσκεται στην διαδρομή και την διαδικασία. Δεν είναι το αποτέλεσμα, είναι ο τρόπος, και το πως δίνουμε στον εαυτό μας την άδεια να ζήσει τώρα και εδώ, χωρίς να περιμένει το πράγμα που πρώτα πρέπει να γίνει για να είμαστε μετά καλά.»

Πως μπορεί η επίγνωση του θανάτου μας να μας βοηθήσει στην αναζήτηση του νοήματος;

«Όταν τα φώτα χαμηλώνουν παρατηρείς τόσα περισσότερα αστέρια, γράφει στο βιβλίο του ”Αυτό ήταν η ζωή; Τότε άλλη μια φορά!” ο Γιάλομ. Όταν η ένταση, οι υποχρεώσεις, η επείγουσα καθημερινότητα, μπαίνουν σε προοπτική, τότε βρίσκουν ευκαιρία να βγουν μπροστά οι δυστυχώς κάπως αδιάκριτες αλλά ουσιώδεις γεύσεις της ζωής. Ο Heidegger έγραφε ”since I was bourn I started to decay, now nothing ever ever goes my way”. Ή οι Placebo, μπορεί να μπερδεύομαι. Ο Frankl συνέχιζε πως η επίγνωση του θανάτου μπορεί να εμποτίσει τη ζωή με μια αίσθηση αμεσότητας για να την ζήσουμε.

Η πραγματικότητα του θανάτου μας καταστρέφει, η ιδέα του όμως μπορεί να μας σώσει. Memento mori έλεγαν και οι Ρωμαίοι. Θεραπευτικά μιλώντας, το μυαλό μας είναι συνήθως καλά μονωμένο ενάντια στον δεδομένο θάνατό μας, και το αδιανόητο άγχος που θα ζούσαμε αν κάθε μέρα και κάθε στιγμή ήμασταν σε τριβή με την θνητότητα, χωρίς την λειτουργική ψευδαίσθηση πως ο θάνατος είναι κάτι που το παθαίνουν άλλοι. Αυτό το πέπλο προστασίας μπορεί να γίνει πιο λεπτό στις στιγμές που ο θάνατος μας ακουμπά. Ίσως κάποιο γνωστό μας πρόσωπο, κάποιος συγγενής, ίσως μια δικιά μας εμπειρία, μια ασθένεια, μπορούν να μας φέρουν, συνήθως για λίγο, πιο κοντά με το υπαρξιακό άγχος του θανάτου. 

Στην δουλειά που έχει κάνει ο Ψυχίατρος και Ψυχοθεραπευτής Ίρβιν Γιάλομ με καρκινοπαθείς στο τελευταίο στάδιο της ασθένειας, παρατήρησε πως η αντιμετώπιση του επερχόμενου τέλους με ευθύτητα και αυθεντικότητα, μέσα στο θεραπευτικό πλαίσιο, μπορεί να φέρει ουσιαστική προσωπική ανάπτυξη με πολλούς τρόπους. Προτεραιοποίηση του ποιες σχέσεις ή εμπειρίες είναι πραγματικά σημαντικές για ‘μας, εμβάθυνση των συνδέσεών μας με ανθρώπους μπροστά στη μοναχικότητα του θανάτου (ο θάνατος είναι κάτι που πρέπει να κάνουμε μόνοι), ανάληψη ευθύνης των πραγμάτων που μας αναλογούν και αποδοχή πως δεν ελέγχουμε τον άνεμο, μόνο την θέση των πανιών. Για το τέλος κράτησα την σκοπιμότητα, τις πράξεις με πρόθεση. Σωστές επιλογές μπορεί να μην υπάρχουν, ότι και να κάνουμε κάτι θα μετανιώσουμε έγραφε ο Kierkegard. Μένει σ’ εμάς όμως να ”βάζουμε πλάτη” σ’ ό,τι διαλέγουμε, να αλλάζουμε αν αυτό είναι απαραίτητο. Να προσαρμοζόμαστε στα αδιαπραγμάτευτα δεδομένα της ζωής, με θάρρος, χαρακτήρα, αυθεντικότητα και ίσως και μια σκανδαλιάρικη αίσθηση του παραλόγου που έλεγε ο Camus. Όλοι μας κάποια στιγμή, θα πεθάνετε…»

Πως αντιμετωπίζονται αυτά μέσα στην ψυχοθεραπεία;

«Δεν υπάρχει συγκεκριμένη συνταγή για τον τρόπο αντιμετώπισης της αίσθησης απώλειας νοήματος και του φόβου του θανάτου, αλλά υπάρχουν κατευθύνσεις.  Αν διάλεγα μια κοινή συνισταμένη θα ήταν να πάμε εμπρόθετα στα μέρη που φοβόμαστε, να πάμε εκεί εθελοντικά, με τον ρυθμό και την ένταση που αντέχουμε. Η ψυχοθεραπεία και πόσο μάλλον η υπαρξιακή ψυχοθεραπεία δεν μπορεί να βρει αντικειμενικές λύσεις σε υποκειμενικά προβλήματα, γιατί απλά δεν πιστεύει σ’ αυτές. Δεν υπάρχουν. Ειδικά όταν μιλάμε για δυνάμεις της φύσης όπως τα υπαρξιακά δεδομένα (ο  θάνατος, η απουσία αντικειμενικού νοήματος, η αίσθηση της απομόνωσης, και το ζήτημα της ελευθερίας και των επιλογών). Μέσα από την κατανόηση του τι πάει να πει να είσαι άνθρωπος, και να τραβάς τα ζόρια που αντιστοιχούν στην ανθρώπινη φυλή, προσπαθούμε να τα βρούμε με την αβεβαιότητα σαν ανθρώπινη κατάσταση, να δώσουμε χώρο και χρόνο στα συναισθήματα που απαιτούν να ανέβουν στη σκηνή, να δούμε τα τέρατά μας στα μάτια, να τους βγάλουμε ονόματα, να πιούμε έναν καφέ μαζί ίσως. Τότε όταν κάτσει η σκόνη, όταν ο τρόμος κάτω απ’ το κρεβάτι γίνει Βαγγέλης και η φρίκη στην ντουλάπα γίνει Ασπασία, τότε ίσως η ζωή μας δεν κυριαρχείται από πανικοβλημένες προσπάθειες να αποφύγουμε τους φόβους μας, και να μπορούμε με νηφαλιότητα να διαπραγματευτούμε τι να κάνουμε μ΄αυτά τα λεμόνια.»

Θεοχαρίδης Γιάννης

Ψυχολόγος, BSc, MA University of Sheffield, UK

Υπαρξιακός Ανθρωπιστικός Ψυχοθεραπευτής I.T.

Existential Humanistic Institute, San Francisco, California

Κασσάνδρου 91, 6974734228, Giannistheocharidis.gr

Ο τοκετός στο σπίτι αποτελεί μια επιλογή που όλο και περισσότερες γυναίκες εξερευνούν, αναζητώντας μια πιο φυσική και εξατομικευμένη εμπειρία γέννας. Παρόλο που παραμένει ένα θέμα που συχνά εγείρει ερωτήματα και αντιπαραθέσεις, πολλές μητέρες που τον επιλέγουν μιλούν για μια βαθιά ενδυναμωτική διαδικασία. Στη σημερινή συνέντευξη, θα συζητήσουμε με την Ελένη Χαριτοπούλου, ανεξάρτητη μαία και ψυχολόγο, η οποία θα μοιραστεί την εμπειρία και τις γνώσεις της γύρω από τον τοκετό στο σπίτι, τις προκλήσεις αλλά και τα οφέλη που μπορεί να προσφέρει.

Η Ελένη Χαριτοπούλου γεννήθηκε στην Αθήνα το 1985. Αποφοίτησε από το τμήμα Ψυχολογίας του Α.Π.Θ. το 2008 και είναι κάτοχος άδειας ασκήσεως επαγγέλματος ψυχολόγου. Έκτοτε εργάστηκε ως ελεύθερη επαγγελματίας διατηρώντας το γραφείο της στην πόλη της Θεσ/νίκης. Το 2018, ούσα και η ίδια πλέον μητέρα δύο παιδιών, έπειτα από τη συμμετοχή της στις κατατακτήριες εξετάσεις, κατατάχθηκε στο τμήμα μαιευτικής του ΑΤΕΙΘ από όπου αποφοίτησε το 2022. Είναι κάτοχος άδειας ασκήσεως επαγγέλματος μαίας και διατηρεί το προσωπικό της γραφείο στην περιοχή της Επανομής. Με γνώμονα την εξατομικευμένη προσέγγιση, παρέχει υψηλού επιπέδου και επιστημονικά τεκμηριωμένη φροντίδα και συμβουλευτική στην έγκυο, την επίτοκο και τη λεχωίδα. Έχοντας γεννήσει και η ίδια τα τρία παιδιά της στο σπίτι με μαίες, αναγνωρίζει το μεγαλείο του φυσιολογικού τοκετού, τη δύναμη της γυναίκας που γεννάει και στόχος της είναι τα μωρά να παίρνουν την πρώτη τους ανάσα σε ένα περιβάλλον ασφάλειας, αγάπης και σεβασμού.

Ποια είναι τα βασικά ψυχολογικά οφέλη για τη μητέρα όταν επιλέγει να γεννήσει στο σπίτι, σε σύγκριση με ένα μαιευτήριο;

«Όταν μιλάμε για τοκετό στο σπίτι, πάντα αναφερόμαστε σε υγιείς γυναίκες που κυοφορούν υγιή έμβρυα σε μία εγκυμοσύνη χωρίς επιπλοκές. Επομένως, το πιο σημαντικό ίσως από όλα είναι το γεγονός, ότι η γυναίκα θα βιώσει τη γέννα της ως φυσική συνέχεια της σύλληψης και της εγκυμοσύνης και όχι ιατρικοποιημένα σαν να είναι άρρωστη που χρειάζεται νοσηλεία. Αυτό σημαίνει ότι δεν θα υποστεί παρεμβάσεις στο σώμα της, δεν θα λάβει φάρμακα που επιταχύνουν τη διαδικασία του τοκετού και η δύναμη της γέννησης ουσιαστικά επιστρέφει στην ίδια τη γυναίκα, η οποία αποφασίζει πώς θέλει να γεννήσει και ποιους θέλει να έχει δίπλα της. Επίσης, στον κατ’οίκον τοκετό, κανείς δεν διακόπτει την πρώτη επαφή της μητέρας με το μωρό της, το οποίο αμέσως μετά την γέννα τοποθετείται στην αγκαλιά της και παραμένει εκεί βοηθώντας το έτσι να ρυθμίσει καλύτερα τη θερμοκρασία του σώματός του, την αναπνοή του και να θηλάσει για πρώτη φορά. Το ότι δεν επεμβαίνει και δεν διακόπτει κανείς αυτές τις πρώτες ώρες γνωριμίας της μητέρας με το νεογέννητο και αντίστροφα, είναι εξαιρετικής σημασίας για την δημιουργία του δεσμού ανάμεσά τους. Με τον τρόπο αυτό γίνεται η γέννα μια ενδυναμωτική εμπειρία για τη μητέρα δίνοντάς της τα καλύτερα εφόδια για την είσοδο στη μητρότητα.»

Ποιες είναι οι μεγαλύτερες ανησυχίες ή φόβοι που εκφράζουν οι γυναίκες σχετικά με τον τοκετό στο σπίτι και πώς μπορούν να αντιμετωπιστούν;

«Αυτό που πολλές φορές απασχολεί τις γυναίκες, όταν σκέφτονται την επιλογή τους να γεννήσουν στο σπίτι, είναι το τι θα συμβεί αν παρουσιαστεί κάποια επιπλοκή. Αυτό αντιμετωπίζεται με την πλήρη ενημέρωση του ζευγαριού από την μαιευτική ομάδα. Λαμβάνουν όλες τις πληροφορίες που χρειάζονται για να κατανοήσουν ποιες καταστάσεις αντιμετωπίζονται στο σπίτι και σε ποιες περιπτώσεις θα χρειαστεί να γίνει μεταφορά σε δημόσιο νοσοκομείο ή ιδιωτικό μαιευτήριο.

Κάτι άλλο που ρωτάνε συχνά είναι το αν θα μπορέσουν να διαχειριστούν τον πόνο χωρίς περιοχική αναισθησία. Το γεγονός ότι στον τοκετό στο σπίτι δεν χρησιμοποιούνται φάρμακα για επίσπευση του τοκετού, έχει σαν αποτέλεσμα οι συστολές ή αλλιώς τα «κύματα» της μήτρας, να έχουν πάντα κάποια λεπτά απόσταση το ένα από το άλλο και να είναι γενικά πιο διαχειρίσιμα. Επίσης, η κινητικότητα της μητέρας, η εναλλαγή θέσεων και στάσεων ώστε η ίδια η γυναίκα να βρει τη θέση που την βολεύει καλύτερα, της παρέχει ανακούφιση και συμβάλει στην εξέλιξη της γέννας. Επίσης στο σπίτι εφαρμόζουμε και άλλες τεχνικές ανακούφισης όπως οι μαλάξεις (μασάζ) ή τα TENS. Βεβαίως έχουμε πάντα και την επιλογή της χρήσης νερού με την πισίνα τοκετού για τις γυναίκες που το επιθυμούν.

Τέλος, πολλοί είναι εκείνοι που δεν γνωρίζουν τη διαδικασία που γίνεται σχετικά με την δήλωση νεογνού. Ενημερώνουμε λοιπόν τους γονείς, πως οι μαίες που παρίστανται στον τοκετό, αναλαμβάνουν να συμπληρώσουν τη δήλωση γέννησης και τους δίνουν όλα τα απαραίτητα έγγραφα ώστε να δηλωθεί το νεογνό στον αντίστοιχο Δήμο και να λάβουν οι ίδιοι το επίδομα τοκετού στο σπίτι, το οποίο αυτήν τη στιγμή στην Ελλάδα ορίζεται στα 900 ευρώ.»

Ποιοι παράγοντες είναι σημαντικοί για να διασφαλιστεί ότι ο τοκετός στο σπίτι είναι μια ασφαλής επιλογή για τη μητέρα και το μωρό;

«Για να διασφαλιστεί πως ο τοκετός στο σπίτι είναι μια ασφαλής επιλογή για την μητέρα και το μωρό της, αρχικά θα πρέπει η μαιευτική ομάδα να έχει την κατάλληλη εκπαίδευση, εμπειρία και εξοπλισμό για να τον αναλάβει. Επίσης, η μαιευτική ομάδα, αφού θα καταγράψει το πλήρες ιστορικό της γυναίκας και εφόσον έχει επισκεφτεί το σπίτι στο οποίο επιθυμεί να πραγματοποιηθεί ο τοκετός, θα πρέπει να αποφασίσει αν πληρούνται οι προϋποθέσεις για να μπορέσει η συγκεκριμένη γυναίκα να γεννήσει στο σπίτι και αν όχι να την ενημερώσει για τις επιλογές της. Τέλος, πάντα έχει προαποφασιστεί πoιο θα είναι το πλάνο Β και σε ποιες περιπτώσεις ενεργοποιείται καθώς κανείς δεν μπορεί να εγγυηθεί ότι ένας τοκετός που θα ξεκινήσει στο σπίτι, θα ολοκληρωθεί στο σπίτι.»

Πώς μπορεί ο σύντροφος ή το υποστηρικτικό περιβάλλον της μητέρας να συμβάλλει θετικά στην εμπειρία του τοκετού στο σπίτι;

«Η γέννα στο σπίτι αφορά τόσο τη γυναίκα όσο και το σύντροφό της. Είναι καλό λοιπόν να συμμετέχουν εξίσου και οι δύο στις προγεννητικές συναντήσεις με τη μαιευτική ομάδα, να λαμβάνουν τις γνώσεις που χρειάζονται και να λύνουν όποιες απορίες προκύψουν. Η ενεργή συμμετοχή του συντρόφου, δημιουργεί θετικά συναισθήματα στη γυναίκα και λειτουργεί ευεργετικά για τη σχέση τους. Η εμπιστοσύνη και ο σεβασμός στο σώμα της γυναίκας και η υποστήριξή της την ώρα της γέννας, της δίνει τα εφόδια που χρειάζεται για να έχει μια θετική εμπειρία τοκετού. Το οικογενειακό και φιλικό περιβάλλον αν επιθυμεί να λειτουργήσει βοηθητικά, καλό θα ήταν να ακούσει και να σεβαστεί τις αποφάσεις του ζευγαριού και εφόσον μπορεί να παρέχει βοήθεια αν και όπου τους ζητηθεί.»

Υπάρχουν συγκεκριμένες ψυχολογικές τεχνικές ή προετοιμασίες που μπορεί να ακολουθήσει μια γυναίκα για να νιώσει πιο ήρεμη και έτοιμη για τον τοκετό στο σπίτι;

«Για να νιώθει ήρεμη μια γυναίκα που γεννάει στο σπίτι, δεν χρειάζεται κάποια συγκεκριμένη ψυχολογική τεχνική ή προετοιμασία πέρα από τις συναντήσεις της με τη μαιευτική της ομάδα. Όταν ξεκινήσει ο τοκετός, η παραμονή στο ιδιωτικό, οικείο και ζεστό περιβάλλον του σπιτιού της, μαζί με τους ανθρώπους που εκείνη έχει επιλέξει να βρίσκονται εκεί, ο χαμηλός φωτισμός και τα μειωμένα ερεθίσματα, ήδη λειτουργούν καθησυχαστικά. Ωστόσο, όταν μία γυναίκα το επιθυμεί, μπορεί πάντα να εκπαιδευτεί σε τεχνικές χαλάρωσης και οραματισμού (όπως π.χ. hypnobirthing) που είναι βοηθητικές όπου και αν έχει επιλέξει να γεννήσει.»

Η ρεφλεξολογία είναι μια εναλλακτική θεραπευτική μέθοδος που βασίζεται στην εφαρμογή πίεσης σε συγκεκριμένα σημεία των ποδιών, των χεριών και των αυτιών, τα οποία θεωρείται ότι αντιστοιχούν σε διάφορα όργανα και συστήματα του σώματος. Μέσω της διέγερσης αυτών των σημείων, επιδιώκεται η εξισορρόπηση της ενέργειας, η βελτίωση της κυκλοφορίας του αίματος και η ενίσχυση της φυσικής ικανότητας του οργανισμού για αυτοΐαση.

Στο Cityvibes.gr μίλησε ο Ρεφλεξολόγος Άκης Πολυζωίδης, ο οποίος μοιράστηκε τις γνώσεις του για τη συγκεκριμένη θεραπευτική μέθοδο.

«Γεννήθηκα στη Θεσσαλονίκη και έζησα στο εξωτερικό ως Αυστραλός υπήκοος. Η σχέση και η επαφή μου με τις εναλλακτικές θεραπείες ξεκίνησε μετά τη θεραπεία ενός προσωπικού μου προβλήματος, που με έκανε να δω την ολιστική προσέγγιση της θεραπείας με άλλο μάτι. Σπούδασα επαγγελματική Ρεφλεξολογία, αλλά η αγάπη για γνώση και η έρευνα γύρω από τις εναλλακτικές θεραπείες δεν σταματά ποτέ, συνέχεια μαθαίνεις καινούργια πράγματα – τεχνικές και αποκτάς εμπειρίες από το πιο απλό και καθημερινό περιστατικό. Το συναίσθημα του να προσφέρεις στον συνάνθρωπο είναι βαθιά ικανοποιητικό και γεμάτο νόημα. Δημιουργεί μια αίσθηση χαράς, πληρότητας και σύνδεσης με τους άλλους. Συνέχισα τις σπουδές μου στην Παραδοσιακή Κινέζικη Ιατρική, Χαρακτηρολογία, Βεντούζες και Βεντούζες για παιδιά. Έχω τη χαρά να παρέχω τις υπηρεσίες μου σε έναν όμορφο και ζεστό χώρο, το ”Ρεφλεξολογία + αυτοΐαση”, που βρίσκεται στην οδό Ελύτη 2, στα Μετέωρα Πολίχνης στη Θεσσαλονίκη.»

Μπορείτε να μας εξηγήσετε τι ακριβώς είναι η ρεφλεξολογία και πώς λειτουργεί
στο σώμα;

«Ρεφλεξολογία είναι η τεχνική που εφαρμόζεται με ειδικές πιέσεις και φυσικούς χειρισμούς σε συγκεκριμένα αντανακλαστικά σημεία στα πέλματα, στις παλάμες και στα αυτιά. Σκοπός της είναι να προάγει τη φυσική αυτοθεραπεία του οργανισμού βελτιώνοντας τη συνολική ευεξία. Η ρεφλεξολογία λειτουργεί στο σώμα μας μέσο του Κεντρικού Νευρικού Συστήματος. Υπάρχουν απολήξεις νεύρων σε όλο το σώμα που με τις κατάλληλες πιέσεις διεγείρονται και επηρεάζουν όργανα, σημεία και μέλη του οργανισμού. Ο ρεφλεξολόγος εκπαιδεύεται με σκοπό να αναγνωρίζει τα ανακλαστικά σημεία και να προκαλεί ευεργετική αντίδραση που μπορεί να χαρίσει ευεξία και αποσυμφόρηση των αντίστοιχων οργάνων και περιοχών. Ο ρεφλεξολόγος δεν είναι γιατρός, δεν παρεμβαίνει σε παθήσεις, δεν χορηγεί –
τροποποιεί ή προτείνει φαρμακευτική αγωγή. Η ρεφλεξολογία μπορεί να συνδυαστεί με οποιαδήποτε άλλη εναλλακτική θεραπεία ή με την κλασική ιατρική. Συνήθως ενισχύεται το αποτέλεσμα όσον αφορά τον χρόνο αποθεραπείας.»

Ποιες είναι οι πιο συνηθισμένες παθήσεις ή καταστάσεις για τις οποίες έρχονται
οι άνθρωποι σε εσάς;

«Οι πιο συνηθισμένες επισκέψεις σε ένα ρεφλεξολόγο έχουν να κάνουν με τη βοήθεια σωματικών και συναισθηματικών θεμάτων, κυρίως όταν επιθυμούν μια φυσική ή συμπληρωματική προσέγγιση για τη διαχείριση των συμπτωμάτων τους.

Οι πιο συνηθισμένες καταστάσεις για τις οποίες έρχονται είναι:

• Μυοσκελετικοί Πόνοι : Πόνοι στη μέση, στους ώμους, τον αυχένα και τις
  αρθρώσεις είναι συχνές αιτίες επίσκεψης. Η πίεση στα αντανακλαστικά
  σημεία μπορεί να μειώσει την ένταση και τον πόνο.
• Προβλήματα Κυκλοφορίας : Άτομα με κρύα άκρα, οίδημα ή κακή
  κυκλοφορία συχνά ωφελούνται, καθώς η ρεφλεξολογία ενισχύει τη ροή
  αίματος και λέμφου.
• Χρόνιες Παθήσεις : Άτομα με χρόνιες καταστάσεις όπως αρθρίτιδα,
  ινομυαλγία ή λύκο έρχονται για να μειώσουν τα συμπτώματα πόνου και
  κόπωσης. Η ρεφλεξολογία λειτουργεί ως συμπληρωματική πρακτική, όχι ως υποκατάστατο ιατρικής φροντίδας, αλλά βοηθά πολλούς να βελτιώσουν τη γενική τους ευεξία και την ποιότητα ζωής τους.
• Στρες και Άγχος : Το στρες είναι ίσως ο πιο συνηθισμένος λόγος. Οι
  άνθρωποι αναζητούν χαλάρωση, μείωση της νευρικότητας και καλύτερη
  διαχείριση της συναισθηματικής πίεσης.
• Πονοκέφαλοι και Ημικρανίες : Η ρεφλεξολογία μπορεί να βοηθήσει στη
  χαλάρωση των μυών του αυχένα και στη βελτίωση της κυκλοφορίας, κάτι
  που συχνά ανακουφίζει από πονοκεφάλους και ημικρανίες.
• Πεπτικές Διαταραχές : Πολλοί έρχονται για θέματα όπως φούσκωμα,
  δυσκοιλιότητα, ευερέθιστο έντερο ή άλλες πεπτικές ενοχλήσεις. Η πίεση
  σε συγκεκριμένα σημεία μπορεί να βοηθήσει στη ρύθμιση του πεπτικού
  συστήματος.
• Ορμονικές Ανισορροπίες : Ειδικά γυναίκες που αντιμετωπίζουν πόνους
  περιόδου, συμπτώματα εμμηνόπαυσης ή προβλήματα γονιμότητας
  βρίσκουν ανακούφιση μέσω της ρεφλεξολογίας.»

Πως πραγματοποιείται μια συνεδρία ρεφλεξολογίας, πρέπει να πονάει ο δέκτης και πως θα
νιώθει μετά;

«Μια τυπική συνεδρία είναι περίπου 30 λεπτά και ξεκινά με την λήψη ιστορικού υγείας και συμβουλές για την υγεία και τον τρόπο ζωής σας. Ο ρεφλεξολόγος θα χρησιμοποιήσει τις πληροφορίες για να προσαρμόσει το πρωτόκολλο ρεφλεξολογίας. Στη συνέχεια, θα αφαιρεθούν τα παπούτσια και οι κάλτσες και θα καθίσουν άνετα σε μια καρέκλα που ξαπλώνει. Ο ρεφλεξολόγος θα αξιολογήσει τα
πόδια και θα τονώσει διάφορα σημεία για να εντοπίσει περιοχές αντανάκλασης. Κάποιες χαλαρωτικές κινήσεις θα χρησιμοποιηθούν στην αρχή για την καλύτερη προσέγγιση του δέκτη. Στη συνέχεια εφαρμόζονται ειδικές πιέσεις στα πέλματα χρησιμοποιώντας τεχνικές ρεφλεξολογίας. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί κηραλοιφή ή κρέμα σώματος. Μπορούν επίσης να χρησιμοποιηθούν κάποια ξύλινα εργαλεία. Εφαρμόζοντας τη ρεφλεξολογία θα δράσουμε σε αντανακλαστικές περιοχές για την
ανακούφιση και την εξισορρόπηση αυτών όπως και ολόκληρου του οργανισμού. Η ρεφλεξολογία δεν πρέπει να είναι επώδυνη. Ο δέκτης αν αισθανθεί δυσφορία πρέπει να χαλαρώσουμε την πίεση που ασκούμε. Θα πρέπει να εργαστούμε με τόση πίεση ώστε να είναι αποδεκτή. Ορισμένες περιοχές μπορεί να είναι επώδυνες σχετικά και θα χρειαστεί να περάσουμε επιπλέον χρόνο σε αυτά τα σημεία. Ο πόνος
θα πρέπει να μειώνεται σταδιακά με την πίεση. Οι περισσότεροι άνθρωποι αισθάνονται ήρεμοι και χαλαροί μετά από μια συνεδρία ρεφλεξολογίας. Περιστασιακά, μερικοί άνθρωποι αισθάνονται υπνηλία και μεταβολές της διάθεσης. Είναι φυσιολογικό καθώς ο οργανισμός προσπαθεί να εξισορροπήσει. Τα συμπτώματα διαρκούν λίγη ώρα και μετά ηρεμούν. Μπορεί να θεωρηθεί σαν μία ένδειξη σωστής εφαρμογής της ρεφλεξολογίας και αυτή την αντίδραση την ονομάζουμε θεραπευτική κρίση.»

Πώς επιλέγετε τα σημεία πίεσης κατά τη διάρκεια μιας συνεδρίας και πώς
καταλαβαίνετε τι χρειάζεται το κάθε άτομο;

«Η επιλογή των σημείων πίεσης στη ρεφλεξολογία βασίζεται στη χαρτογράφηση του
σώματος μέσω των πελμάτων όπου κάθε σημείο αντιστοιχεί σε ένα όργανο ή
σύστημα του σώματος. Ο ρεφλεξολόγος χρησιμοποιεί τόσο την τεχνική του όσο και
την παρατήρηση για να καθορίσει τις ανάγκες του κάθε ατόμου.

Πώς επιλέγονται τα σημεία πίεσης:

• Συζήτηση με τον πελάτη: Η συνεδρία ξεκινά με ερωτήσεις για το ιστορικό υγείας,
  τις ανάγκες και τα συμπτώματα που βιώνει ο πελάτης.
• Παρατήρηση: Ο ρεφλεξολόγος μπορεί να παρατηρήσει την υφή, τη θερμοκρασία
  ή την ευαισθησία συγκεκριμένων περιοχών στο πέλμα.
• Αίσθηση του σώματος: Κατά τη διάρκεια της πίεσης, ο ρεφλεξολόγος ελέγχει για
  ευαίσθητα ή σκληρά σημεία που μπορεί να υποδεικνύουν ανισορροπία σε
  συγκεκριμένα όργανα ή συστήματα.
  Πώς καταλαβαίνει τι χρειάζεται το κάθε άτομο:
• Ανταπόκριση του σώματος: Κατά τη διάρκεια της συνεδρίας, η ανταπόκριση του
  πελάτη, όπως χαλάρωση ή ευαισθησία σε ορισμένα σημεία, δίνει ενδείξεις για την
  κατάστασή του.
• Εμπειρία και εκπαίδευση: Ο ρεφλεξολόγος έχει εκπαιδευτεί να αναγνωρίζει
  σημάδια ανισορροπίας από τα αντανακλαστικά σημεία.
• Συνολική εικόνα: Ο ρεφλεξολόγος συνδυάζει τις πληροφορίες από την
  παρατήρηση, την αίσθηση και τη συνομιλία με τον πελάτη για να του προσφέρει
  μια εξατομικευμένη προσέγγιση.

Τι συμβουλές θα δίνατε σε κάποιον που σκέφτεται να ξεκινήσει ρεφλεξολογία,
αλλά είναι επιφυλακτικός ή δεν είναι σίγουρος;

Για κάποιον που σκέφτεται να ξεκινήσει συνεδρίες ρεφλεξολογίας αλλά έχει
αμφιβολίες, οι παρακάτω συμβουλές μπορούν να τον βοηθήσουν να νιώσει πιο
σίγουρος:

• Ενημερωθείτε για τη ρεφλεξολογία. Διαβάστε για το τι είναι, πώς λειτουργεί
  και τι μπορείτε να περιμένετε από μια συνεδρία. Κατανοήστε ότι είναι μια
  συμπληρωματική μέθοδος που βοηθά στη χαλάρωση και στη βελτίωση της
  ευεξίας, αλλά δεν αντικαθιστά την ιατρική περίθαλψη.
• Επιλέξτε έναν εξειδικευμένο επαγγελματία. Αναζητήστε έναν πιστοποιημένο
  ρεφλεξολόγο με εμπειρία και καλές κριτικές. Μπορείτε να ζητήσετε
  συστάσεις από φίλους ή γνωστούς που έχουν δοκιμάσει τη ρεφλεξολογία.
• Ξεκινήστε με μια δοκιμαστική συνεδρία. Δεν είναι απαραίτητο να
  δεσμευτείτε από την αρχή για πολλές συνεδρίες. Μετά τη συνεδρία, δώστε
  χρόνο στον εαυτό σας να αξιολογήσει πώς αισθάνεστε.
• Συζητήστε τις ανησυχίες σας, μοιραστείτε τις σκέψεις και τις επιφυλάξεις
  σας με τον ρεφλεξολόγο πριν ξεκινήσετε. Θα σας εξηγήσει τη διαδικασία και
  θα απαντήσει στις ερωτήσεις σας.
• Ξεκαθαρίστε τους στόχους σας, σκεφτείτε τι θέλετε να πετύχετε με τη
  ρεφλεξολογία (π.χ., χαλάρωση, μείωση του άγχους, καλύτερη ποιότητα
  ύπνου). Όταν έχετε μια σαφή εικόνα για το τι θέλετε, θα είναι πιο εύκολο να
  αποφασίσετε.
• Μην έχετε προσδοκίες για άμεσα αποτελέσματα. Η ρεφλεξολογία
  λειτουργεί σταδιακά. Μερικοί άνθρωποι νιώθουν βελτίωση από την πρώτη
  συνεδρία, ενώ άλλοι χρειάζονται περισσότερες.
• Ακούστε το σώμα σας, εάν μετά από μια συνεδρία νιώσετε πιο ήρεμοι ή
  χαλαροί, αυτό είναι ένα καλό σημάδι. Εμπιστευτείτε τα σημάδια που σας
  δίνει το σώμα σας.

Πολυζωίδης Άκης

Ρεφλεξολογία + Aυτοΐαση

Ελύτη 2 Πολίχνη – Μετέωρα 56532

2310 635444

6972619844

Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έχουν αναδειχθεί ως αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητάς μας, επηρεάζοντας βαθιά την ψυχολογία και τη συναισθηματική μας κατάσταση. Από τη μία πλευρά, προσφέρουν δυνατότητες επικοινωνίας, ενημέρωσης και αυτοέκφρασης, ενώ από την άλλη, η υπερβολική χρήση τους μπορεί να συνδεθεί με αυξημένο άγχος, χαμηλή αυτοεκτίμηση και φαινόμενα όπως η κοινωνική σύγκριση και η εξάρτηση. Η κατανόηση της επίδρασής τους είναι ουσιαστική για την υιοθέτηση μιας πιο υγιούς και ισορροπημένης σχέσης με τον ψηφιακό κόσμο.

Στο Cityvibes.gr μίλησε για το εν λόγω θέμα ο Μιχάλης Κότικας, πιστοποιημένος Ψυχολόγος-Ψυχοθεραπευτής και εκπαιδευμένος Υπνοθεραπευτής.

Ποιο ρόλο παίζουν τα κοινωνικά μέσα στη διαμόρφωση της αντίληψης των ανθρώπων για
την κοινωνία και την πολιτική;

«Τα κοινωνικά μέσα διαδραματίζουν καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση της αντίληψης των
ανθρώπων για την κοινωνία και την πολιτική, επηρεάζοντας τη σκέψη, τα συναισθήματα και τη
συμπεριφορά τους μέσα από διάφορους ψυχολογικούς μηχανισμούς. Ο τρόπος με τον οποίο
φιλτράρεται η πληροφορία μέσω των αλγορίθμων οδηγεί συχνά στο φαινόμενο της ηχούς
(echo chamber), όπου οι χρήστες εκτίθενται κυρίως σε απόψεις που συμφωνούν με τις ήδη
υπάρχουσες πεποιθήσεις τους. Αυτό περιορίζει την κριτική σκέψη και ενισχύει τις απόψεις
τους, μειώνοντας την ικανότητά τους να δουν εναλλακτικές προοπτικές.
Παράλληλα, τα κοινωνικά μέσα τείνουν να ενισχύουν τα συναισθήματα, ιδιαίτερα τον θυμό
και τον φόβο, μέσα από δραματοποιημένες ειδήσεις και προκλητικές αναρτήσεις. Αυτή η
συναισθηματική εμπλοκή συχνά συμβάλλει στην κοινωνική πόλωση, οδηγώντας σε
διαχωρισμούς μεταξύ διαφορετικών πολιτικών ή κοινωνικών ομάδων. Επιπλέον, επηρεάζουν
την αυτοεικόνα και την ταυτότητα των χρηστών, καθώς πολλοί διαμορφώνουν και
προβάλλουν μια εξιδανικευμένη εικόνα του εαυτού τους. Αυτή η διαδικασία μπορεί να
ενισχύσει τη συμμόρφωση με συγκεκριμένες κοινωνικές νόρμες ή την αποφυγή απόψεων που
αποκλίνουν από την κυρίαρχη αντίληψη της ομάδας στην οποία ανήκουν.
Ένα άλλο κρίσιμο στοιχείο είναι η εξάπλωση της παραπληροφόρησης, η οποία διευκολύνεται
από την ταχύτητα διάδοσης των ειδήσεων. Οι ψευδείς πληροφορίες συχνά ενισχύουν
προϋπάρχουσες προκαταλήψεις αντί να προάγουν την αντικειμενική σκέψη, επηρεάζοντας την
αντίληψη των ανθρώπων για την πραγματικότητα. Παρόλα αυτά, τα κοινωνικά μέσα δεν έχουν
μόνο αρνητική επίδραση. Μπορούν να λειτουργήσουν ως εργαλεία κοινωνικής ενδυνάμωσης,
επιτρέποντας σε ομάδες και άτομα να εκφραστούν, να οργανωθούν και να προωθήσουν
κοινωνικές αλλαγές που διαφορετικά θα ήταν δύσκολο να επιτευχθούν.
Επομένως, η ψυχολογική επίδραση των κοινωνικών μέσων είναι πολύπλοκη και αμφίδρομη.
Από τη μία πλευρά, ενισχύουν τις γνωστικές προκαταλήψεις και τη συναισθηματική φόρτιση,
ενώ από την άλλη, παρέχουν τη δυνατότητα για ενημέρωση, κοινωνική δικτύωση και
κινητοποίηση. Η κριτική σκέψη, η συναισθηματική αυτορρύθμιση και η συνειδητή
κατανάλωση πληροφοριών είναι κρίσιμες δεξιότητες που μπορούν να βοηθήσουν τα άτομα να
διαχειριστούν τις επιρροές των κοινωνικών μέσων και να τα αξιοποιήσουν προς όφελός τους.»

Ποιοι είναι οι πιθανοί ψυχολογικοί κίνδυνοι που σχετίζονται με την υπέρμετρη χρήση
κοινωνικών μέσων και την εθιστική συμπεριφορά;

«Η υπέρμετρη χρήση των κοινωνικών μέσων και η εθιστική συμπεριφορά σχετίζονται με
σοβαρούς ψυχολογικούς κινδύνους, επηρεάζοντας τη συναισθηματική υγεία, τις
διαπροσωπικές σχέσεις και τη γνωστική λειτουργία. Η συνεχής έκθεση σε εξιδανικευμένες
εικόνες ζωής άλλων μπορεί να οδηγήσει σε άγχος, χαμηλή αυτοεκτίμηση και κατάθλιψη, ενώ η
αλληλεπίδραση με προκλητικό περιεχόμενο εντείνει τη συναισθηματική φόρτιση. Ο εθιστικός
μηχανισμός των κοινωνικών μέσων, που βασίζεται σε άμεσες ανταμοιβές (likes, σχόλια),
μπορεί να οδηγήσει σε απώλεια ελέγχου και παραμέληση σημαντικών δραστηριοτήτων, όπως
ο ύπνος και οι κοινωνικές επαφές. Επιπλέον, η υπερβολική χρήση επηρεάζει την ποιότητα του
ύπνου, προκαλεί διαταραχές στη συγκέντρωση και μειώνει την ικανότητα λήψης αποφάσεων.
Παράλληλα, η κοινωνική απομόνωση εντείνεται όταν οι διαδικτυακές αλληλεπιδράσεις
αντικαθιστούν τις δια ζώσης σχέσεις, ενώ η έκθεση σε κυβερνοεκφοβισμό μπορεί να οδηγήσει
σε ψυχολογικό τραύμα. Ένας ακόμη κίνδυνος είναι η διαστρεβλωμένη αυτοεικόνα, καθώς τα
κοινωνικά μέσα προβάλλουν μη ρεαλιστικά πρότυπα, αυξάνοντας τον κίνδυνο διατροφικών
διαταραχών. Η διαχείριση αυτών των κινδύνων απαιτεί αυτορρύθμιση, περιορισμό της
χρήσης, ενίσχυση των πραγματικών κοινωνικών σχέσεων και καλλιέργεια κριτικής σκέψης
απέναντι στο διαδικτυακό περιεχόμενο. Σε σοβαρές περιπτώσεις, η ψυχοθεραπεία μπορεί να
βοηθήσει στην ανάπτυξη υγιών στρατηγικών διαχείρισης.»

Πως μπορούν τα social media να επηρεάσουν την ψυχική υγεία και να προκαλέσουν
συμπτώματα όπως η κατάθλιψη και το κοινωνικό άγχος;

«Τα social media μπορούν να επηρεάσουν σημαντικά την ψυχική υγεία, συμβάλλοντας στην
ανάπτυξη συμπτωμάτων όπως η κατάθλιψη και το κοινωνικό άγχος, κυρίως μέσω της
σύγκρισης, της απομόνωσης και της υπερδιέγερσης. Η συνεχής έκθεση σε επιμελημένες και
εξιδανικευμένες εικόνες της ζωής άλλων μπορεί να δημιουργήσει συναισθήματα ανεπάρκειας
και χαμηλή αυτοεκτίμηση, ενισχύοντας την αίσθηση ότι κάποιος δεν είναι αρκετά επιτυχημένος
ή ευτυχισμένος. Αυτό το φαινόμενο της ”κοινωνικής σύγκρισης” συνδέεται με αυξημένα
επίπεδα άγχους και καταθλιπτικής διάθεσης, ιδιαίτερα σε άτομα που ήδη νιώθουν ανασφάλεια.
Επιπλέον, η υπερβολική χρήση των social media μπορεί να οδηγήσει σε κοινωνική απομόνωση,
καθώς οι διαδικτυακές αλληλεπιδράσεις συχνά αντικαθιστούν τις πραγματικές κοινωνικές
σχέσεις. Η έλλειψη ουσιαστικής επαφής με τους άλλους ενισχύει τη μοναξιά και το κοινωνικό
άγχος, κάνοντας τα άτομα να αισθάνονται πιο αποκομμένα από τον πραγματικό κόσμο.
Παράλληλα, η συνεχής αναζήτηση επιβεβαίωσης μέσω likes και σχολίων μπορεί να κάνει την
αυτοεκτίμηση εξαρτημένη από την εξωτερική αποδοχή, αυξάνοντας το άγχος και την
ανασφάλεια. Άλλος σημαντικός παράγοντας είναι η υπερδιέγερση του εγκεφάλου λόγω της αδιάκοπης ροής πληροφοριών και ειδοποιήσεων, η οποία μπορεί να προκαλέσει γνωστική εξάντληση, διαταραχές
ύπνου και συναισθηματική αστάθεια. Παράλληλα, η έκθεση σε αρνητικό περιεχόμενο, όπως ο
κυβερνοεκφοβισμός, η παραπληροφόρηση και οι τοξικές διαδικτυακές συζητήσεις, μπορεί να
εντείνει το άγχος και να οδηγήσει σε αυξημένο αίσθημα ανασφάλειας και απελπισίας. Συνολικά, η επίδραση των social media στην ψυχική υγεία εξαρτάται από τον τρόπο χρήσης
τους. Η μέτρια και συνειδητή χρήση, σε συνδυασμό με την ενίσχυση των πραγματικών
κοινωνικών σχέσεων και την αποφυγή της σύγκρισης, μπορεί να βοηθήσει στη μείωση των
αρνητικών επιπτώσεων. Αντίθετα, η αλόγιστη χρήση και η εξάρτηση από την ψηφιακή
επιβεβαίωση μπορεί να οδηγήσουν σε σοβαρά προβλήματα ψυχικής υγείας.»

Πως μπορούμε να αναπτύξουμε αμυντικούς μηχανισμούς για τη διαχείριση της άγχους ή της
αρνητικής επίδρασης των κοινωνικών μέσων στην ψυχολογική μας κατάσταση;

«Η ανάπτυξη αμυντικών μηχανισμών απέναντι στο άγχος και την αρνητική επίδραση των
κοινωνικών μέσων απαιτεί συνειδητή διαχείριση της διαδικτυακής μας συμπεριφοράς και
ενίσχυση της ψυχικής ανθεκτικότητας. Ένα πρώτο βήμα είναι ο περιορισμός του χρόνου
χρήσης, θέτοντας σαφή όρια στην καθημερινή ενασχόληση με τις πλατφόρμες, ώστε να
αποφεύγεται η υπερβολική έκθεση και η εξάρτηση από αυτές. Παράλληλα, είναι σημαντικό να
αναπτύξουμε κριτική σκέψη απέναντι στο περιεχόμενο που καταναλώνουμε, αναγνωρίζοντας
ότι οι εικόνες και οι ζωές που προβάλλονται στα social media είναι συχνά επιμελημένες και
δεν αντανακλούν την πραγματικότητα.
Ένας άλλος βασικός μηχανισμός προστασίας είναι η καλλιέργεια της αυτογνωσίας και της
αυτοεκτίμησης ανεξάρτητα από την εξωτερική επιβεβαίωση. Η συνειδητή αποφυγή της
σύγκρισης με άλλους και η εστίαση στις δικές μας αξίες, στόχους και πραγματικές εμπειρίες
μπορούν να μειώσουν την αρνητική ψυχολογική επίδραση. Επιπλέον, η ενίσχυση των
διαπροσωπικών σχέσεων μέσω της δια ζώσης επικοινωνίας συμβάλλει στη συναισθηματική
ισορροπία και λειτουργεί ως αντίβαρο στη διαδικτυακή απομόνωση.
Η πρακτική τεχνικών χαλάρωσης, όπως ο διαλογισμός, η βαθιά αναπνοή και η φυσική άσκηση,
βοηθά στη μείωση του στρες που προκαλείται από τη συνεχή ψηφιακή διέγερση. Επίσης, η
συνειδητή επιλογή θετικού και εμπνευσμένου περιεχομένου μπορεί να ενισχύσει τη διάθεση
και να λειτουργήσει ως μέσο ψυχολογικής ενδυνάμωσης. Σε περιπτώσεις όπου το άγχος ή η
αρνητική επίδραση των social media γίνεται έντονη, η αναζήτηση επαγγελματικής υποστήριξης
από ειδικούς ψυχικής υγείας μπορεί να προσφέρει επιπλέον στρατηγικές διαχείρισης και
ενίσχυσης της ψυχολογικής ευεξίας.»

Κομνηνών 26, Ωραιόκαστρο (Θεσσαλονίκη)

www.mindfluence.gr

mindfluencegreece@gmail.com

Instagram

Facebook

Με αφορμή την παράσταση “Οι Δούλες” του Ζαν Ζενέ, στο Θέατρο Arroyo, Ο ​​​​​​Αινείας Άλυ-Νουρ Ποντίκης και η Κωνσταντίνα Δαυλίτη, μοιράζονται στο Γιώργο Μαλέκα και το cityvibes.gr τις σκέψεις τους σχετικά με το θεατρικό δράμα του Γάλλου Λογοτέχνη, αλλά και τη συνεργασία τους ως μέλη της ομάδας «Disarters»:

1) Ποια στοιχεία του έργου θεωρείτε ότι παραμένουν επίκαιρα στη σημερινή εποχή; Πώς αυτό αποδίδεται επι σκηνής;

Αινείας: Το έργο «Οι Δούλες» του Ζαν Ζενέ, παρά το γεγονός ότι γράφτηκε το 1947, συνεχίζει να διατηρεί την επικαιρότητα του, κυρίως λόγω των θεμάτων που πραγματεύεται, όπως η εξουσία, η κοινωνική τάξη, η καταπίεση, η ταυτότητα και η σχέση κυρίαρχου και καταπιεσμένου. Σήμερα, οι κοινωνικές ανισότητες και οι διακρίσεις παραμένουν έντονα παρούσες, και η αναπαράσταση της καταπίεσης από τις εξουσιαστικές δομές στον κόσμο των δούλων και των κυριών είναι εξαιρετικά σχετική. Η υποταγή και η υποτίμηση των κατώτερων κοινωνικών στρωμάτων και η ανάγκη για εξουσία, επιβεβαίωση και αναγνώριση παραμένουν κεντρικά ζητήματα στον σύγχρονο κόσμο. Η πάλη για την αναγνώριση και την προσωπική αξία των δούλων, που στην περίπτωση του έργου αποτυπώνεται με την εξωτερική εμφάνιση και τις τελετουργίες τους, αναδεικνύει τις ανησυχίες για την προσωπική ταυτότητα και την κοινωνική θέση, θέματα που είναι εξαιρετικά επίκαιρα. Στη σύγχρονη εποχή, αυτό μπορεί να παραλληλιστεί με τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, την κουλτούρα των social media και την εμμονή με την εικόνα και τη δημόσια αναγνώριση.
Όσον αφορά την παράσταση αυτό αποδίδεται πρωτίστως με την έντονη σωματικότητα και εκφραστικότητα των ηθοποιών που τονίζουν τη σύγκρουση εξουσίας και υποταγής. Αυτό συνοδεύεται από τον σκηνικό καμβά και τα φωτιστικά εφέ που έχει επιλέξει η σκηνοθέτης τα οποία ενισχύουν την ένταση και την εσωτερική πάλη των χαρακτήρων.

Κωνσταντίνα: Θα σταθώ στο βασικό θέμα του έργου μας, το οποίο είναι το ταξικό ζήτημα. Οι δυο αδερφές, ούσες δούλες, βρίσκονται στο κατώτερο κοινωνικά στρώμα σε σχέση με την κυρία τους, που είναι στο ανώτατο κοινωνικά στρώμα, είναι το πρόσωπο της εξουσίας. Πιο συγκεκριμενα τα δυο αυτά κορίτσια δίνουν μια μάχη να ανέλθουν και να γίνουν η κυρια, ώστε να μπορέσουν να υπάρξουν. Με την σκηνοθετική μάτια της κυρίας Μελεμέ δώσαμε μεγαλύτερη έμφαση στο παιχνίδι, έτσι λοιπόν η θεατρική σκηνή μετατρέπεται σε αρένα μάχης/επιβίωσης όπου οι δυο αδερφές παίζοντας το παιχνίδι τους όπου παριστάνουν την κυρία, αποκτούν φωνή, επαναστατούν.

2) Ο Ζενέ εμπνεύστηκε το έργο από το διαβόητο έγκλημα των αδελφών Παπέν. Πώς αυτή η πραγματική ιστορία επηρέασε την ερμηνεία σας και την κατανόηση των χαρακτήρων;

Κωνσταντίνα: Από την πρώτη στιγμή ήρθαμε σε επαφή με την ιστορία των αδερφών Παπέν. Οι περισσότεροι σουρεαλιστές τότε επηρεάστηκαν από αυτή την ιστορία , καθώς επίσης και ο Ζενέ. Θεωρώ πολύ ενδιαφέρον το ότι η σουρεαλιστική βάση του έργο μας άπτεται της πραγματικότητας. Προσωπικά η ιστορία τους με βοήθησε να κατανοήσω ότι η Κλαίρη και η Σολανζ είναι κακοποιημένα πλάσματα, όπως η Κριστίν και η Λέα. Ο τρόπος που θα αμυνθεί ένα κακοποιημένο άτομο, που δεν έχει μάθει στην αγάπη και την φροντίδα, είναι να επαναλάβει τις πράξεις επίθεσης που έχει δεχτεί προς τον εαυτό του και προς τους άλλους. Έτσι, λοιπόν, τα δυο πρόσωπα υποκύπτουν στα ζωώδη τους ένστικτα για να επιβιώσουν.

Αινείας: Η πραγματική ιστορία των αδελφών Παπέν, που σκότωσαν τη μητέρα και τη κόρη του σπιτιού, επηρεάζει έντονα την κατανόηση των χαρακτήρων στο έργο του Ζενέ. Το έγκλημα αυτό, που είχε χαρακτηριστικά ακραίας συναισθηματικής φόρτισης και ψυχολογικής έντασης, προσφέρει ένα ισχυρό υπόβαθρο για την ερμηνεία των δύο δούλων στο έργο.
Αυτό το ιστορικό γεγονός ενισχύει την αίσθηση της έντονης συναισθηματικής σύγκρουσης που χαρακτηρίζει τους χαρακτήρες, καθώς και την αμφιθυμία τους απέναντι στην εξουσία και την υποταγή. Η σχέση των αδελφών Παπέν, γεμάτη από ένταση και ψυχική διαταραχή, αποτυπώνεται στη δυναμική μεταξύ των δούλων, που προσπαθούν να υπερβούν τους περιορισμούς που τους έχει επιβάλλει η κοινωνία και οι σχέσεις εξουσίας. Το έγκλημα και η ψυχολογική ένταση των αδελφών Παπέν προσδίδουν βάθος στην κατανόηση της ψυχολογίας των ηρωίδων του Ζενέ, τονίζοντας τη σφοδρότητα της εσωτερικής τους πάλης και την ανάγκη για εξουσία και ελευθερία.

3) Πώς αντιλαμβάνεστε την έννοια της ελευθερίας μέσα από το έργο του Ζενέ, δεδομένων των περιορισμών και των κοινωνικών ρόλων που επιβάλλονται στους χαρακτήρες;

Αινείας: Στο έργο του Ζενέ, η ελευθερία δεν είναι απλώς η δυνατότητα να κάνεις ό,τι θέλεις χωρίς περιορισμούς. Αντίθετα, οι χαρακτήρες του είναι συχνά παγιδευμένοι σε κοινωνικούς ρόλους και καταστάσεις που τους περιορίζουν. Παρ’ όλα αυτά, προσπαθούν να διεκδικήσουν την ελευθερία τους με τον τρόπο τους, συχνά μέσα από την παρανομία, την αντίσταση ή την απόρριψη των κοινωνικών κανόνων. Για τον Ζενέ, η ελευθερία είναι περισσότερο η άρνηση των περιορισμών που επιβάλλει η κοινωνία και η δημιουργία μιας νέας ταυτότητας, ακόμα κι αν αυτή είναι περιθωριακή ή ανεύθυνη.

Κωνσταντίνα: Όπως είπαμε στο έργο κυριαρχεί το ζήτημα των τάξεων. Ο Ζενέ επινοεί το κρυφό παιχνίδι των δυο δουλών μέσα στο οποίο είναι ελεύθερες να κάνουν, να πουν και να φανταστούν ό,τι θέλουν, κάτι που στην πραγματική τους ζωή δεν μπορεί να συμβεί. Μάλιστα μονόδρομος προς την ελευθερία είναι ο θάνατος.

Θαυμάζω κάθε φορά την ευρηματικότητα και την ματιά της (σ.σ. της Λίλλυ Μελεμέ – σκηνοθέτιδος) που εξάπτουν την φαντασία. Έχει το ταλέντο να φτιάχνει όμορφες εικόνες και να βοηθά τον ηθοποιό να κάνει μια ουσιαστική βουτιά στους χαρακτήρες.

Κωνσταντίνα Δαυλίτη

4) Πώς κυλάει η συνεργασία μεταξύ σας αλλά και με τη σκηνοθέτη του ξακουστού “ANNA – X” τη σεζόν 2024 – 2025;

Κωνσταντίνα: Έχω την χαρά να συνεργάζομαι με τους συμφοιτητές μου. Αυτό για μένα είναι πολύ θετικό καθώς γνωρίζουμε πολύ καλά ο ένας τον άλλον, τα καλά και τα στραβά που λέμε. Οπότε και εντάσεις να υπάρχουν το επόμενο λεπτό έχουμε ξαναβρεί τις ισορροπίες μας εφόσον έχουμε κοινούς κώδικες, τόσο σαν καλλιτέχνες όσο και σαν άνθρωποι. Αυτό δεν θα μπορούσε να συμβει αν δεν μας έδινε την ευκαιρία η κυρία Μελεμέ, καθώς υπήρξε μέντορας μας στην σχολή. Οφείλουμε να πούμε όλοι ένα μεγάλο ευχαριστώ αφού ήταν κοντα μας σταθερά και καθόλη την διάρκεια της διαδικασίας και των προβών παρα την πίεση του χρόνου. Κάτι που δεν είναι καθόλου δεδομένο. Θαυμάζω κάθε φορά την ευρηματικότητα και την μάτια της που εξάπτουν την φαντασία. Έχει το ταλέντο να φτιάχνει όμορφες εικόνες και να βοηθά τον ηθοποιό να κάνει μια ουσιαστική βουτιά στους χαρακτήρες.

Αινείας: Με την ομάδα έχουμε άρτια συνεργασία. Ήμασταν ήδη τρία χρόνια μαζί στην Δραματική Σχολή και γνωρίζουμε πολύ καλά ο ένας τον άλλον.
Αυτά που μας χαρακτηρίζουν είναι η πολύ καλή χημεία και η ομαδικότητα που έχουμε, τα οποία συνοδεύονται από την εργατικότητα και την ορμητικότητα μας.
Όσο αφορά τη Λίλλυ Μελεμέ ο,τι και να πω είναι λίγο. Υπήρξε δασκάλα μου στο τελευταίο έτος της Δραματικής σχολής και νιώθω ευλογημένος που βρέθηκα στον δρόμο της στα πρώτα μου επαγγελματικά βήματα. Είναι ένας ευγενής άνθρωπος που ακούει τους ηθοποιούς του και που η αισθητική είναι κάτι που πηγάζει από μέσα της. Με τις στοχευμένες και λεπτομερείς οδηγίες της προστατεύει και αναδεικνύει τόσο το υποκριτικό όσο και το εικαστικό κομμάτι. Πραγματικά νιώθω τυχερός που οι δρόμοι μας συναντήθηκαν και ελπίζω να αξιωθώ ώστε κάποια στιγμή να ξανά σμίξουμε.

Σας ευχαριστώ πολύ Αινεία & Κωνσταντίνα και εύχομαι καλή επιτυχία στα επόμενά σας βήματα!
Επιμέλεια Συνέντευξης: Γιώργος Μαλέκας

“Οι Δούλες” του Ζαν Ζενέ, σε σκηνοθεσία Λίλλυς Μελεμέ, από τη νέα θεατρική ομάδα DISARTERS | Από 14 Ιανουαρίου 2025, στο Θέατρο Arroyo