Το πιο ισχυρό μέσο έκφρασης ενός παιδιού και αναπόσπαστη δραστηριότητα της καθημερινότητάς του είναι το παιχνίδι. Μέσω αυτού μπορεί να εξωτερικεύει τα συναισθήματά του, να μαθαίνει, να πειραματίζεται, να ευχαριστιέται και να ανακαλύπτει σιγά-σιγά τον εαυτό του και τον κόσμο που το περιβάλλει.

Το παιχνίδι ως αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητας των παιδιών προϋπάρχει από την αρχαιότητα, διαφέρει όμως σημαντικά με το παιχνίδι στις μέρες μας. Τα παιδιά στην αρχαιότητα με τα υλικά που μάζευαν από τη φύση (ξύλα, πέτρες, πηλό) έφτιαχναν τα αυτοσχέδια παιχνίδια τους ενώ στην σημερινή εποχή υπάρχει μια τεράστια μαζική παραγωγή παιχνιδιών από αλυσίδες καταστημάτων. 

Σε γενικές γραμμές, θα μπορούσαμε να πούμε ότι το παιχνίδι αποτελεί μια βασική δραστηριότητα στη ζωή του παιδιού, η οποία διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στη σωματική, ψυχοσυναισθηματική, κοινωνική και γνωστική του ανάπτυξη. Μέσα από το παιχνίδι, το παιδί έχει την δυνατότητα να δράσει ελεύθερα, να αναπτύξει τις σωματικές και γλωσσικές του ικανότητες. Επίσης, να οξύνει τη σκέψη του, την κρίση του, τη λογική του, να ερευνήσει τον υλικό κόσμο, να χρησιμοποιήσει τη φαντασία του και το κυριότερο να εκφράσει τα συναισθήματα του. Ακόμη, το παιχνίδι δίνει την ευκαιρία στο παιδί να αποκτήσει εμπιστοσύνη στις ικανότητες του, να μάθει να κοινωνικοποιείται και να συνεργάζεται.

 Η αξία του παιχνιδιού είναι μέγιστη διότι μπορεί:

1. να ενσωματώνει γνωστικά, συναισθηματικά και κοινωνικά ερεθίσματα.
2. Nα διευκολύνει τη μάθηση εκθέτοντας τα παιδιά σε νέες εμπειρίες, δραστηριότητες και ιδέες.
3. Nα επιτρέπει στα παιδιά να δομούν νοήματα από τις εμπειρίες τους.
4. Nα εντάσσει τα παιδιά στο κοινωνικό σύνολο καθώς τα βοηθάει στην αντίληψη της ομαδικότητας με τους κανόνες και τις αξίες της.
5. Nα προσαρμόζει την ψυχοσύνθεση του με την δημιουργία του αυτοελέγχου, του σεβασμού και της ωρίμανσης του.

Η απουσία του παιχνιδιού από τη ζωή του παιδιού θα μπορούσε να συνδεθεί με φτωχές κινητικές δεξιότητες, χαμηλά επίπεδα φυσικής δραστηριότητας, μειωμένες κοινωνικές δεξιότητες. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα, τη δυσκολία διαχείρισης κοινωνικών καταστάσεων, όπως η επίλυση συγκρούσεων, θεμάτων διαφορετικότητας, αυτοεκτίμησης, αποτυχίας. Γεγονός που θα επηρεάσει και τη μετέπειτα ζωής τους.

Επιπλέον, παίζει καθοριστικό ρόλο στη σωματική, την ψυχοσυναισθηματική, την κοινωνική και τη γνωστική του ανάπτυξη ενός παιδιού γιατί εμπεριέχει την έννοια της ελευθερίας, προβάλλει πρότυπα συμπεριφοράς και συνάμα αποτελεί μια εξελικτική διαδικασία. Επίσης, βοηθάει στην εύκολη προσέγγιση της γνώσης με διασκεδαστικό τρόπο.

Επομένως, το παιχνίδι δεν είναι απλώς μια τυχαία παράμετρος της παιδικής ηλικίας αλλά έχει συγκεκριμένες λειτουργίες και σκοπό, όπως την ολόπλευρη ανάπτυξη του παιδιού και τη ψυχική του ισορροπία.

Καταλήγοντας, μην ξεχνάμε και τα ψηφιακά παιχνίδια. Χάρη στη ραγδαία ανάπτυξη της τεχνολογίας, τα περισσότερα παιδιά από μικρή ηλικία ξέρουν να χειρίζονται κινητό, tablet και υπολογιστή. Συνήθως, η πρώτη επαφή γίνεται σε βρεφική ακόμη ηλικία όταν ορισμένοι γονείς για να κοιμίσουν, ταΐσουν ή απασχολήσουν τα παιδιά τους τους δίνουν το κινητό για να ακούσουν παιδικά τραγουδάκια ή για να δουν παιδικά.

Τα παιδιά, έτσι, εξοικειώνονται με την τεχνολογία και μεγαλώνοντας εντάσσουν στην καθημερινότητα τους τα ψηφιακά παιχνίδια. Ορισμένες φορές, όμως, αυτή η εξοικείωση γίνεται εμμονή…

 Αναστασία Κακλαμάνου

Δεν υπάρχει αμφιβολία πως όλοι μας έχουμε ανάγκη να περιτριγυριζόμαστε από ανθρώπους και να αναπτύσσουμε σχέσεις μαζί τους, φιλικές ή ερωτικές. Η πιο «στενή» σχέση λένε πως είναι η αγάπη. Πράγματι, αλλά δεν είναι ο μοναδικός τύπος «στενής» σχέσης που μπορούμε να δημιουργήσουμε.

Με τον όρο «σχέση» εννοούμε όταν δύο άνθρωποι ή περισσότεροι έρχονται πολύ κοντά ο ένας με τον άλλον. Οι διαπροσωπικές μας σχέσεις είναι πολύ σημαντικό μέρος της ζωής μας και αναπτύσσονται, αρχικά, στο οικογενειακό μας περιβάλλον.

Όλοι μας έχουμε την ανάγκη να έχουμε φίλους, δεσμό αλλιώς μας «κυριεύει» το αίσθημα της μοναξιάς. Σε κάθε περίπτωση, όμως, επιδιώκουμε να δημιουργήσουμε μια υγιής σχέση που θα μπορεί να αντέξει στο χρόνο. Κατά κοινή ομολογία, υπάρχουν κάποια χαρακτηριστικά που οφείλουν να έχουν αυτές οι «στενές» σχέσεις.

Η εμπιστοσύνη, η ζεστασιά και η στοργή, η αποκάλυψη προσωπικών στοιχείων και η αφοσίωση αποτελούν μερικά από αυτά τα χαρακτηριστικά. Ας τα δούμε, αναλυτικά:

Εμπιστοσύνη: Η πίστη στον άλλον, η οποία εμπεριέχει μια δόση ρίσκου διότι δεν μπορείς να γνωρίζεις εξ’ αρχής εάν το ατόμο που αναπτύσσεις σχέση μαζί του δεν θα σε προδώσει ή αν θα σου προσφέρει τη συναισθηματική στήριξη που επιζητάς. Για να υπάρχει εμπιστοσύνη σε μια σχέση είτε φιλική είτε ερωτική πρέπει να υπάρχει εξίσου αξιοπιστία, ανταπόκριση, δυνατότητα και επιθυμία επίλυσης των συγκρούσεων μεταξύ σας αλλά και πίστη.

Ζεστασιά και στοργή: Αν δεν ανυπομονείς να βρεθείς με τους στενούς σου φίλους ή με τη σχέση σου και να περάσεις χρόνο μαζί τους/του, μάλλον κάτι πάει λάθος. Η ζεστασία και η στοργή είναι από τα πιο σημαντικά χαρακτηριστικά μιας σχέσης. Πολύ βασικό να νιώθεις οικειότητα και αγάπη για τον άλλον, να χαίρεσαι με τη χαρά του, να απολαμβάνεις την παρέα του κ.α.

Αποκάλυψη προσωπικών στοιχείων: Οι άνθρωποι γνωρίζονται και καταλαβαίνονται καλύτερα όταν εκμυστηρεύονται ο ένας στον άλλον εμπειρίες, επιθυμίες κ.α. Μέσα από τις αποκαλύψεις, η σχέση γίνεται πιο δυνατή διότι δεν ανοιγόμαστε σε όλους και δεν υπάρχει κιόλας λόγος.

Αφοσίωση: Για να γίνει μια σχέση ανθεκτική και ανεπηρέαστη στο πέρασμα του χρόνου και να αποκρούσει κάθε πιθανό εμπόδιο χρειάζεται η αφοσίωση.

Για τους περισσότερους ανθρώπους, τα πρόσωπα με τα οποία διατηρούν «στενές» σχέσεις είναι ελάχιστα γιατί λίγοι είναι αυτοί που είναι πρόθυμοι να σε βοηθήσουν ανά πάσα στιγμή, ενδιαφέρονται για την ευτυχία σου και βρίσκονται δίπλα σου στις χαρές και στις λύπες, χωρίς επικριτικά σχόλια και πικρία.

Βέβαια, στη ζωή μας θα συναντήσουμε και ανθρώπους που δεν μας προσφέρουν την υποστήριξη τους ή δεν χαίρονται με τη χαρά μας αλλά αντιθέτως μας δημιουργούν προβλήματα, μας μειώνουν ή μας κάνουν να αισθανόμαστε ότι κάνουμε λάθη και γι’ αυτό μας επικρίνουν συνεχώς. Οι σχέσεις αυτές, λοιπόν, σαμποτάρουν τις προσπάθειες μας για να φτάσουμε στην προσωπική μας ευτυχία.

Όσο δύσκολο και να είναι σε κάποιες περιπτώσεις, πρέπει να τους αποφεύγουμε και να μην επιτρέπουμε στον εαυτό μας να διατηρούμε τοξικές σχέσεις μακροχρόνια. Δεν έχουν τίποτα να μας προσφέρουν και είναι κρίμα να σπαταλάμε χρόνο σε ανθρώπους που δεν μας νοιάζονται πραγματικά.

Αναστασία Κακλαμάνου

Η πιο σημαντική σχέση ενός ατόμου είναι η σχέση που έχει με τον εαυτό του καθώς επηρεάζει όλους τους τομείς της ζωής του. Πιο συγκεκριμένα, τα πάντα στη ζωή μας μπορεί να αλλάξουν ανά πάσα στιγμή, επί παραδείγματι να χάσουμε τη δουλειά μας ή να χωρίσουμε ή να χάσουμε το αγαπημένο μας πρόσωπο. Δύσκολες καταστάσεις, με διαφορετική βαρύτητα στην κάθε περίπτωση, αλλά δυστυχώς συμβαίνουν.

Μόνο ένα πράγμα παραμένει σταθερό, ο εαυτός μας!

Γι΄αυτό κιόλας θέλουμε να βελτιώσουμε τη σχέση που έχουμε μαζί του και το οφείλουμε για να αλλάξουμε τη ζωή μας προς το καλύτερο. Η αυτοαποδοχή, ο αυτοσεβασμός, η αυτοεκτίμηση είναι μερικά από τα «συστατικά» που μπορούν να διαμορφώσουν μια καλή σχέση με τον εαυτό μας.

Οι γνώσεις που έχουμε για τον εαυτό μας και ο τρόπος που επικοινωνούμε με το περίγυρο μας εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό με τον τρόπο που βλέπουμε τον εαυτό μας. Η αυτοεικόνα και η αυτοεκτίμηση έχουν ως κοινό στόχο τη διαμόρφωση της προσωπικότητας και της ψυχοσύνθεσης μας. Ωστόσο, μπορεί να επηρεαστούν από τους «σημαντικούς άλλους» της ζωής μας, δηλαδή από οικογένεια, φίλους κ.α.

Πιο συγκεκριμένα, η αυτοεικόνα είναι η ιδέα που έχουμε σχηματίσει για τον εαυτό μας με βάση τις εμπειρίες μας, τις δεξιότητες, τις ικανότητες, τις γνώσεις μας αλλά και την προσωπικότητα μας, από τα πρώτα χρόνια της ζωής μας. Ακόμη, κι από όσα συμπεραίνουμε από τη συμπεριφορά μας και τις αντιδράσεις των άλλων απέναντι μας. Επεξηγηματικά, μέσα από τις εμπειρίες μας διαμορφώνουμε μια προσωπική εικόνα για τις ικανότητες, τις δεξιότητες, τις γνώσεις και την προσωπικότητά μας.

Η αυτοεικόνα στηρίζεται στα όσα επιλέγουμε να κάνουμε και όχι στα όσα επιλέγουμε να μην κάνουμε. Επομένως, αν έχουμε θετικές εμπειρίες συμβάλουν στην θετική ενίσχυση της αυτοεικόνας μας ενώ αν οι εμπειρίας μας είναι αρνητικές την επηρεάζουν.

Ακόμη, η άμεση επιδοκιμασία ή αποδοκιμασία από ένα άλλο άτομο είναι ένας ισχυρός «μηχανισμός» διαμόρφωσης της αυτοεικόνας μας. Τα σχόλια που δεχόμαστε από το περιβάλλον που συναναστρεφόμαστε επικυρώνουν, ενισχύουν ή αλλάζουν την εικόνα που έχουμε σχηματίσει για εμάς.

Όσο πιο ενισχυμένη είναι η αυτοεικόνα που διατηρεί ένας άνθρωπος τόσο καλύτερα μπορεί διαχειριστεί τις προκλήσεις που προκύπτουν στη ζωή του.

Από την άλλη, αυτοεκτίμηση είναι η θετική ή αρνητική αξιολόγηση της αυτοεικόνας μας. Δηλαδή, η αξιολόγηση για την προσωπική μας ικανότητα που αναπτύσσεται σταδιακά μέσα από τις εμπειρίες μας. Δεν έχει να κάνει με το πόσο καλά κάνουμε κάτι ή όχι αλλά με το τι αντιλαμβάνεται ο κάθε άνθρωπος ως σημαντικό.

Αν κάνουμε κάτι με επιτυχία η αυτοεκτίμηση μας αυξάνεται ενώ αν κάνουμε μια ανεπιτυχής προσπάθεια η αυτοεκτίμηση μας μειώνεται.

Η ακρίβεια της αυτοεικόνας και της αυτοεκτίμησης εξαρτάται από την ακρίβεια των αντιλήψεων μας αλλά και τον τρόπο που επεξεργαζόμαστε τις αντιλήψεις που έχουν οι άλλοι για εμάς. Αρκετά δύσκολο, καθώς δεχόμαστε επιρροές από το περιβάλλον μας συνεχώς.

Έτσι, καταλήγουμε πως η αυτοεικόνα και η αυτοεκτίμηση επηρεάζουν τα αντικρουόμενα εσωτερικά μηνύματα προς τον εαυτό μας, τον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβανόμαστε τους άλλους αλλά και το προσωπικό στυλ της επικοινωνίας που ενστερνιζόμαστε.

Αναστασία Κακλαμάνου

Η αντίληψη είναι η διαδικασία επιλεκτικής προσοχής στις διάφορες πληροφορίες που συλλέγουμε μέσω των αισθήσεων μας, δίνοντας σε αυτές ένα συγκεκριμένο νόημα. Τα αυτιά, τα μάτια, η μύτη, το δέρμα και η γλώσσα μπορούν να συγκεντρώσουν πληροφορίες, αλλά ο εγκέφαλος είναι αυτός που επιλέγει ορισμένα στοιχεία, τα οργανώνει, τα ερμηνεύει και τέλος τα αξιολογεί. Η απόρροια αυτής της διαδικασίας είναι η αντίληψη των όσων συμβαίνουν ή έχουν συμβεί.

Όμως, οι αισθήσεις μας δέχονται «βομβαρδισμό» συνεχώς από ποικίλα ερεθίσματα. Αυτός είναι ο λόγος που η προσοχή μας επικεντρώνεται σε ένα μικρό μέρος των πληροφοριών, ενώ αγνοούμε κάποιες άλλες. Επομένως, η αντίληψη που θα σχηματίσουμε για ένα συμβάν που θα προκύψει δεν αποτελεί μια ακριβή απεικόνιση του.

Αμέτρητες είναι οι φορές που οι αντιλήψεις μας για τον κόσμο, για άλλους ανθρώπους, ακόμη και για τον ίδιο μας τον εαυτό θεωρούνται ακριβείς αφού ταυτίζονται, κατά κάποιον τρόπο, με αντιλήψεις άλλων. Άλλες φορές, όμως, οι αντιλήψεις που έχουμε σχηματίσει έχουν ελάχιστη σχέση με την πραγματικότητα.

Οι αντιδράσεις μας στηρίζονται σε υπέρτατο βαθμό με την αντίληψη και αυτό επηρεάζει την επικοινωνία. Επεξηγηματικά, αν η αντίληψη είναι λανθασμένη τότε η επικοινωνία θα είναι αναποτελεσματική.

Βέβαια, είναι σημαντικό να αναφέρουμε πως η αντίληψη μας ολοκληρώνεται μέσα από 3 στάδια τα οποία είναι τα εξής:

1. Προσοχή και επιλογή, δηλαδή από τα ερεθίσματα που δέχονται οι αισθήσεις μας καθημερινά η προσοχή μας εστιάζει σε ένα μικρό ποσοστό πληροφοριών ανάλογα με τις ανάγκες, τα ενδιαφέροντα και τις προσδοκίες μας.
2. Οργάνωση, σύμφωνα με ψυχολόγους και νευρολόγους, ο εγκέφαλος μας ακολουθεί κάποιες συγκεκριμένες αρχές για την οργάνωση των ερεθισμάτων που δεχόμαστε με απώτερο σκοπό να τα αναγνωρίσει. Οι πιο διαδεδομένες αρχές είναι η απλοποίηση, το μοτίβο, η εγγύτητα και η ορθή μορφή.
3. Ερμηνεία είναι η διαδικασία με την οποία δίνουμε νόημα στις πληροφορίες που έχουμε επιλέξει και οργανώσει.

Ωστόσο, οι άνθρωποι μπορεί να είναι σίγουροι για την ακρίβεια των αισθήσεων τους αλλά πολλές φορές οι αντιλήψεις τους είναι ανακριβείς. Τέλος, αυτό επηρεάζει και την επικοινωνία του ατόμου με το περιβάλλον του διότι αν η επικοινωνία τους στηρίζεται σε μια ανακριβή αντίληψη, τότε γίνεται ανεπιτυχής, παραπλανητική ακόμη και επικίνδυνη.

Αναστασία Κακλαμάνου

Η οικογένεια αποτελείται από μια ομάδα ανθρώπων που συνδέονται μεταξύ τους μέσω στενών, κοινωνικών και προσωπικών δεσμών, οι οποίοι δημιουργούνται είτε με συγγένεια εξ΄ αίματος είτε όχι σε πολλές περιπτώσεις. Θα μπορούσε κάποιος να χαρακτηρίσει την οικογένεια ως ένα υποσύστημα της κοινωνίας. Ένα υποσύστημα που συγκροτείται από ένα σύνολο ατόμων που αλληλεπιδρούν μεταξύ τους, θέτουν στόχους, συλλογικούς αλλά και προσωπικούς.

Ο κάθε άνθρωπος κληρονομεί τις αρχές, τις ιδέες και τις αντιλήψεις για τη ζωή επηρεασμένος από το περιβάλλον στο οποίο μεγάλωσε. Η οικογένεια μεταδίδει τον πολιτισμό, τη γλώσσα, διαμορφώνει τη συμπεριφορά και επηρεάζει τη μόρφωση που λαμβάνει το παιδί της.

Είναι το κύριο περιβάλλον του παιδιού και το πρώτο «ανεπίσημο» σχολείο καθώς συμβάλλει στη γνωστική, συναισθηματική και κοινωνική του ανάπτυξη. Διαμορφώνει τον χαρακτήρα και τη συμπεριφορά του με τις επιδράσεις που του ασκεί.

Ακόμη, μπορεί να επηρεάσει τη πρόοδο του στο σχολείο σε μεγάλο βαθμό. Πιο συγκεκριμένα, η οικογένεια είναι σε θέση να επηρεάσει την αποδοτικότητα του παιδιού καθώς και τη γενικότερη στάση του απέναντι στο σχολικό σύστημα.

Η οικογένεια θα πρέπει να είναι σε θέση να προσφέρει στο παιδί με ορθό τρόπο αξίες, στάσεις, αντιλήψεις για τη ζωή και να το βοηθήσει να αναπτύξει μια προσωπικότητα ισχυρή και ισορροπημένη. Επιπλέον, να του παρέχει ασφάλεια αλλά και χώρο αυτοβελτίωσης και εξέλιξης, να λειτουργεί ως αρωγός στη ζωή του με κύριο στόχο την ολόπλευρη ανάπτυξη του.

Με λίγα λόγια, η επιρροή που ασκεί η οικογένεια στο παιδί είναι μέγιστη. Όταν το παιδί βρίσκεται σε μικρή ηλικία, αφομοιώνει όσα του λέει η οικογένεια του και προσπαθεί να μιμηθεί πράξεις και κινήσεις των ατόμων που συναναστρέφεται καθημερινά χωρίς δεύτερη σκέψη. Μεγαλώνοντας, όμως, αποκτώντας βέβαια και κριτική ικανότητα είναι σε θέση να «φιλτράρει» όσα του έχει διδάξει το περιβάλλον στο οποίο μεγάλωσε, να «ζυγίσει» τις καταστάσεις και να «καταλήξει», αν μπορούμε να το πούμε έτσι, σε αυτά που θέλει να συνεχίσει στη ζωή του να κάνει και σε αυτά που τα θεωρεί λάθος και θέλει να τα αλλάξει.

Ωστόσο, η μεγαλύτερη υποχρέωση που έχει η οικογένεια είναι να αγαπήσει και να προστατεύσει το παιδί της στο έπακρο. Μέσα από ένα περιβάλλον γεμάτο αγάπη και πληρότητα ως προς το αίσθημα της ασφάλειας, ένα παιδί μπορεί να αναπτυχθεί ομαλά και να εξελιχθεί με σκοπό την προσωπική του επιτυχία αλλά και ευτυχία.

Αναστασία Κακλαμάνου