10 facts για την Eurovision που ίσως να μην ήξερες

Ο Ευρωπαϊκός Διαγωνισμός Τραγουδιού (Eurovision) διοργανώνεται κάθε χρόνο τον Μάιο, και καθηλώνει ένα σημαντικό μέρος του πληθυσμού της Ευρώπης πίσω στις τηλεοράσεις, ενώ τα τελευταία χρόνια ο εν λόγω διαγωνισμός επέκτεινε τη προβολή του και σε άλλα μέρη του κόσμου, πέρα της Ευρώπης. Ωστόσο υπάρχουν κάποια γεγονότα που ίσως εσύ φίλε αναγνώστη – φίλη αναγνώστρια να μην γνώριζες.

1. Το χρονικό της δημιουργίας του διαγωνισμού

Ο Ευρωπαϊκός Διαγωνισμός Τραγουδιού (Eurovision) αναπτύχθηκε από την Ευρωπαϊκή Ραδιοτηλεοπτική Ένωση (EBU), ως ένα πείραμα στη ζωντανή τηλεοπτική μετάδοση και έναν τρόπο παραγωγής φθηνότερου τηλεοπτικού προγράμματος για εθνικούς ραδιοτηλεοπτικούς οργανισμούς. Η λέξη “Eurovision” χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά από τον Βρετανό δημοσιογράφο George Campey στο London Evening Standard το 1951, όταν αναφέρθηκε σε ένα πρόγραμμα του BBC που μεταδόθηκε από την ολλανδική τηλεόραση. Μετά από διάφορα γεγονότα που μεταδόθηκαν διεθνώς μέσω του δικτύου μετάδοσης της Eurovision στις αρχές της δεκαετίας του 1950, συμπεριλαμβανομένης της στέψης της Ελισάβετ II το 1953, μια επιτροπή της EBU, με επικεφαλής τον Marcel Bezençon, δημιουργήθηκε τον Ιανουάριο του 1955 για τη διερεύνηση νέων πρωτοβουλιών για συνεργασία μεταξύ ραδιοτηλεοπτικών φορέων, η οποία ενέκρινε την περαιτέρω μελέτη σ’ έναν ευρωπαϊκό διαγωνισμό τραγουδιού. Ήταν μια ιδέα που προτάθηκε αρχικά από τον διευθυντή της RAI Sergio Pugliese. Η γενική συνέλευση της EBU συμφώνησε στη διοργάνωση του διαγωνισμού τραγουδιού τον Οκτώβριο του 1955, με τον αρχικό τίτλο του European Grand Prix, και αποδέχθηκε πρόταση της ελβετικής αντιπροσωπείας να φιλοξενήσει την εκδήλωση στο Λουγκάνο την άνοιξη του 1956. Το Ιταλικό Μουσικό Φεστιβάλ Sanremo, που πραγματοποιείται από το 1951, χρησιμοποιήθηκε ως βάση για τον αρχικό σχεδιασμό του διαγωνισμού, με αρκετές τροποποιήσεις και προσθήκες λόγω του διεθνούς χαρακτήρα του.

Να πούμε ότι στην πρώτη χρονιά του διαγωνισμού, συμμετείχαν 7 χώρες με 2 τραγούδια η καθεμία τους. Αυτές οι χώρες ήταν: Βέλγιο, Γαλλία, Γερμανία, Ιταλία, Λουξεμβούργο, Ολλανδία, & Ελβετία. Νικήτρια ήταν η Ελβετία με την Lys Assia και το Refrain.

2. Η χρονιά της Eurovision με 4 νικητές

Το 1969, η Eurovision διοργανώθηκε στο Teatro Real της Μαδρίτης. Στο κλείσιμο της ψηφοφορίας, τα αποτελέσματα έβγαλαν τετραπλή ισοψηφία στην κορυφή. Τα τραγούδια που κέρδισαν, ήταν:

–Salomé – Vivo cantando (Ισπανία)
-Lulu – Boom Bang-a-Bang (Ηνωμένο Βασίλειο)
-Lenny Kuhr – De troubadour (Ολλανδία)
-Frida Boccara – Un jour, un enfant (Γαλλία)

Αυτή είναι και η μοναδική Eurovision της ιστορίας με παραπάνω από 1 νικητή την ίδια χρονιά.

3. Το ρεκόρ των νικών

Νικητές πολλοί και διαφορετικοί όλα αυτά τα χρόνια. Ωστόσο οι νικήτριες χώρες είναι ελάχιστες. Και κάποιες από αυτές έχουν την “συνταγή της επιτυχίας”. Μία από αυτές τις χώρες είναι σίγουρα η Ιρλανδία, η οποία είναι μέχρι στιγμής η μοναδική με τις περισσότερες νίκες στο θεσμό, καθώς έχει 7 στο ενεργητικό της (1970, 1980, 1987, 1992, 1993, 1994, 1996). Φυσικά είναι και η Σουηδία, η οποία ακολουθεί κατά πόδας με 6 νίκες (1974, 1984, 1991, 1999, 2012, 2015), κι έχει την ευκαιρία να φτάσει την Ιρλανδία φέτος. Υπάρχουν όμως και χώρες με συνεχόμενες νίκες όπως η Ισπανία (1968, 1969), το Λουξεμβούργο (1972, 1973), και το Ισραήλ (1978, 1979) με 2 συνεχόμενες νίκες. Όμως η Ιρλανδία και σ’ αυτή τη κατηγορία κυριαρχεί, καθώς κατέχει το ρεκόρ των 3 συνεχόμενων νικών (1992, 1993, 1994).

4. Ο καλλιτέχνης με τις περισσότερες νίκες

Είναι γνωστός κι ως Mr. Eurovision, κι όχι άδικα. Είναι ο μοναδικός καλλιτέχνης μέχρι στιγμής με τις περισσότερες νίκες στο ενεργητικό του. Το όνομά του είναι Johnny Logan. Το σημαντικό μέρος της συνολικής επιτυχίας της Ιρλανδίας οφείλεται στον Johnny Logan, καθώς τις έχει χαρίσει 3 νίκες: 2 ως ερμηνευτής (1980, 1987), και 1 ως συνθέτης/στιχουργός (1992). Φέτος βέβαια νιώθει την απειλεί ότι θα την πλησιάσει η Loreen με τη Σουηδία.

5. Νίκη με την 2η συμμετοχή

Έχουμε δει πολλούς καλλιτέχνες όλα αυτά τα χρόνια να συμμετέχουν 2 φορές στην Eurovision. Είτε έχουν κερδίσει στην 1η τους συμμετοχή και στην επόμενη απέτυχαν, είτε είχαν παρόμοια αποτελέσματα και στις 2 συμμετοχές τους. Υπάρχουν και οι καλλιτέχνες που κέρδισαν στην 2η συμμετοχή τους. Η μία καλλιτέχνιδα είναι η δικιά μας Βίκυ Λέανδρος, η οποία όμως εκπροσωπούσε το Λουξεμβούργο. Συμμετείχε για πρώτη φορά το 1967 στη Βιέννη με το L’amour est bleu (η αγάπη είναι μπλε), όπου έφερε το Λουξεμβούργο στην 4η θέση. Η επόμενη της συμμετοχή ήρθε το 1972 στο Εδιμβούργο με το Après toi (μετά από σένα), η οποία έφερε το Λουξεμβούργο για τρίτη φορά στη κορυφή της Eurovision.

Άλλη μία καλλιτέχνιδα είναι επίσης η δικιά μας Έλενα Παπαρίζου. Η πρώτη της συμμετοχή ήταν το 2001 στη Κοπεγχάγη, η οποία μαζί με τον Νίκο Παναγιωτίδη απάρτιζαν τους Antique, και φέρανε για πρώτη φορά την Ελλάδα στο βάθρο με το (I Would) Die For You, τερματίζοντας στην 3η θέση. Η 2η της συμμετοχή ήρθε 4 χρόνια αργότερα, και συγκεκριμένα στο Κίεβο (2005), η οποία ως σόλο καλλιτέχνιδα αυτή τη φορά, έφερε την Ελλάδα στη κορυφή με το My Number One, ανήμερα και της ονομαστικής της εορτής. Αυτή ήταν η πρώτη, και μοναδική μέχρι στιγμής νίκη για την Ελλάδα στην Eurovision.

Τέλος, άλλος ένας καλλιτέχνης που κατάφερε ανάλογη επιτυχία είναι ο Ρώσος Dima Bilan. Το 2006 στην Eurovision που διεξήχθη στην Αθήνα, έφερε τη Ρωσία στην 2η θέση με το Never Let You Go. Το 2008 στο Βελιγράδι όπου συμμετείχε για 2η φορά, έφερε στη Ρωσία την πρώτη και (επίσης) μοναδική νίκη, με το Believe.

6. Η Eurovision είναι η αρχή μιας πολύ σπουδαίας μουσικής καριέρας

Στην Eurovision έχουν συμμετάσχει αρκετοί γνωστοί καλλιτέχνες και συγκροτήματα κατά καιρούς, είτε για να αποκτήσουν μεγαλύτερη φήμη, είτε για να διαφημίσουν τον διαγωνισμό, είτε γιατί απλά τους αρέσει. Υπάρχουν ωστόσο και νικητές του θεσμού, που ήταν και εκκολαπτόμενοι αστέρες της παγκόσμιας μουσικής βιομηχανίας. Κάποιοι από αυτούς σημείωσαν μια σημαντική άνοδο, όπως η αείμνηστη France Gall, η Vicky Leandros, και ο Johnny Logan, υπάρχουν όμως και κάποιοι άλλοι που σημείωσαν τρελή άνοδο.

Η πρώτη πιο χαρακτηριστική περίπτωση, είναι οι ABBA. Οι ABBA εκπροσώπησαν τη Σουηδία το 1974 στο Μπράιτον με το Waterloo, κι έφεραν τη πρώτη νίκη στη Σουηδία. Η επιτυχία τους όμως έμελλε να επεκταθεί για πολλά χρόνια, κι εκτός συνόρων, καθώς έχουν κυκλοφορήσει άλλους 6 δίσκους στη συνέχεια, ενώ έχουν σημειώσει πωλήσεις μεταξύ 150 και 385 εκατομμύρια παγκοσμίως. Κι έχουν χαρίσει μεγάλες επιτυχίες όπως: Gimme! Gimme! Gimme! (A Man After Midnight), Voulez Vous, Dancing Queen, Money, Money, Money, The Winner Takes It All, κλπ.

Η άλλη επίσης πιο χαρακτηριστική περίπτωση, είναι η Celine Dion. Η 20χρονη τότε Καναδή τραγουδίστρια, εκπροσώπησε την Ελβετία το 1988 στο Δουβλίνο, και την έφερε για 2η φορά στην κορυφή με το Ne partez pas sans moi (μη φύγεις χωρίς εμένα). Όμως και η Celine Dion είδε τρελή άνοδο στην καριέρα της, κι ας έβαλε το χεράκι του ο αείμνηστος μάνατζερ της και σύζυγός της René Angélil. 27 άλμπουμ στο ενεργητικό της, πάνω από 200 εκατομμύρια πωλήσεις παγκοσμίως, και μεγάλες επιτυχίες όπως: The Power of Love, Think Twice, Because You Loved Me, It’s All Coming Back to Me Now, My Heart Will Go On, I’m Your Angel & I’m Alive.

Τέλος η πιο πρόσφατη χαρακτηριστική περίπτωση είναι οι Måneskin. Η ταλαντούχα ροκ μπάντα από τη Ρώμη, εκπροσώπησε την Ιταλία το 2021 στο Ρότερνταμ, στην επιστροφή μετά από τον COVID-19, και της χάρισε την 3η νίκη στην Eurovision, με το Zitti E Buoni (σκάσε και συμμορφώσου). Ωστόσο οι Måneskin μετά από τη νίκη τους, είδαν την φήμη τους να ανεβαίνει παγκοσμίως, οπότε συνεχίζουν να δουλεύουν για να μεγαλώσουν ακόμη περισσότερο το όνομά τους. Τα μέχρι στιγμής αποτελέσματα είναι οι συνολικές τους πωλήσεις να ανέρχονται στις 40 εκατομμύρια παγκοσμίως, σημαντικά διεθνή βραβεία, και μεγάλες ραδιοφωνικές επιτυχίες, όπως: Beggin (cover), I Wanna Be Your Slave, Supermodel, & The Loneliest.

7. H Eurovision δεν είναι απαραίτητα εξ ολοκλήρου Ευρωπαϊκός Διαγωνισμός

Ναι, η Eurovision έχει ως κύρια βάση την Ευρωπαϊκή Ήπειρο για τη διεξαγωγή της, όπως επίσης και ο κύριος πυρήνας διαγωνιζομένων είναι επίσης από την Ευρώπη. Ωστόσο δεν σημαίνει ότι πρέπει απαραίτητα να είναι από την Ευρώπη. Θα μπορούσε να είναι κοντά στην Ευρώπη, όπως η Τουρκία (1975-2013), και το Ισραήλ (από το 1973) που είναι χώρες από την Μέση Ανατολή. Θα μπορούσε επίσης να έχει άμεση σύνδεση με την Ευρώπη, όπως η Αυστραλία (από το 2015), η οποία είναι χώρα της Ωκεανίας. Η EBU είχε δηλώσει ότι δεν υπάρχει τέτοιος περιορισμός για τη συμμετοχή στον διαγωνισμό, ή μόνο τη προβολή, αρκεί να υπάρχουν κάποιες συμφωνίες με τον εκάστοτε Εθνικό Ραδιοτηλεοπτικό Φορέα. Επίσης η EBU είχε συμφωνήσει με το Αμερικανικό τηλεοπτικό δίκτυο NBC για τη προβολή της Eurovision στις ΗΠΑ.

8. Η επιμένουσα νικά

Συνήθως αυτή τη φράση τη χρησιμοποιούμε, συνήθως όταν προσπαθούμε να φτάσουμε μέχρι τον απόλυτο θρίαμβο. Σ’ αυτή την περίπτωση όμως, αναφερόμαστε στην εκπρόσωπο μιας χώρας που απλά προσπαθούσε να περάσει τελικό. Αναφερόμαστε φυσικά στην Valentina Monetta από το Σαν Μαρίνο. Η Valentina Monetta είχε ως πρωταρχικό σκοπό να βάλει το Σαν Μαρίνο για πρώτη φορά στον τελικό. Απέτυχε το 2012, και το 2013, το πέτυχε όμως το 2014. Το 2014 η Valentina Monetta εκπροσώπησε το Σαν Μαρίνο με το Maybe, και απλά τερμάτισε στην 24η θέση. Φυσικά εκπροσώπησε το Σαν Μαρίνο και το 2017, ωστόσο απέτυχε να περάσει τελικό.

9. Καμιά φορά τα πράγματα δεν πάνε σύμφωνα με τον αρχικό σχεδιασμό

Μπορεί να βλέπουμε πολλά πράγματα σχεδόν ρολόι. Ωστόσο και στην Eurovision υπάρχουν στιγμές, που απλά δεν μπορούν να πάνε καλά. Υπάρχουν κάποιοι ανυπέρβλητοι παράγοντες που μπορούν να εμποδίσουν τη διεξαγωγή του διαγωνισμού, όπως ας πούμε ο COVID-19 το 2020. Το 2020 είναι μέχρι στιγμής η μοναδική χρονιά που δεν διεξήχθη ο διαγωνισμός, τη χρονιά που επίσης έχουν παγώσει και πολλά άλλα events. Οπότε ο αρχικός προγραμματισμός όπως ήταν φυσιολογικό να μεταφερθεί για την επόμενη χρονιά, και συγκεκριμένα το 2021, κάτω από διάφορα μέτρα προστασίας κατά του COVID-19.

Ένας άλλος ανυπέρβλητος παράγοντας, ήταν η εμπόλεμη κατάσταση στη χώρα της νικήτριας. Η Ουκρανία η οποία είχε κερδίσει το 2022, όπως θα ήταν αναμενόμενο θα αναλάμβανε την διοργάνωση, Ωστόσο λόγω της εμπόλεμης κατάστασης, η διεξαγωγή μεταφέρθηκε στην έδρα του Ηνωμένου Βασιλείου που ήρθε 2ο, και συνδιοργανώνει με την Ουκρανία τον φετινό διαγωνισμό για πρώτη φορά στην ιστορία.

10. Το ρεκόρ συμμετοχών στον διαγωνισμό είναι Γερμανική εγγύηση

Από το 1956 μέχρι και σήμερα το 2023, πλην φυσικά το 2020 που δεν πραγματοποιήθηκε, η Γερμανία με 65 συμμετοχές, είναι η μοναδική χώρα στην ιστορία που μετρά τις περισσότερες παρουσίες στην Eurovision με μοναδική απουσία το 1996. Όμως μετρά μόνο 2 νίκες (1982, 2010). Η Γαλλία επίσης συμμετέχει στην Eurovision από το 1956, ωστόσο απουσίασε το 1974 και το 1982, οπότε έχει 64 συμμετοχές, με 5 νίκες στο ενεργητικό της (1958, 1960, 1962, 1969, 1977). Ενώ το Ηνωμένο Βασίλειο συμμετείχε για πρώτη φορά το 1957, και από το 1959 μέχρι και σήμερα συμμετέχει αδιάκοπα, κι έχει επίσης 65 συμμετοχές και 5 νίκες στο ενεργητικό της (1967, 1969, 1976, 1981, 1997).

Χριστόφορος Χατζόπουλος
Ραδιοφωνικός Παραγωγός & Μουσικός Συντάκτης