Η μουσικοθεραπεία αποτελεί μια διαφορετική μορφή θεραπείας, που σιγά-σιγά έχει αρχίσει να διαδίδεται και στη χώρα μας. Στον χώρο αυτό, η μουσική αναδεικνύεται ως γλώσσα που ξεπερνά τα λόγια και αγγίζει βαθιά σημεία της ανθρώπινης ψυχής. Μέσα από τη ροή των νότων, η μουσικοθεραπεία προσφέρει έναν μοναδικό χώρο αυτο-ανακάλυψης, ανοίγοντας πόρτες σε διαδικασίες επούλωσης και ανάκαμψης.

Μαζί μας βρίσκεται αυτή τη φορά η Χριστίνα Εδιάρογλου, Εναλλακτική Θεραπεύτρια – Μουσικοθεραπεύτρια, ώστε να μας προσφέρει τις γνώσεις της αναφορικά με το επάγγελμά της.

Τι είναι η μουσικοθεραπεία και ποιο ήταν το έναυσμα για να ασχοληθείτε με αυτό επαγγελματικά?

« Η μουσικοθεραπεία είναι μια σχετικά καινούργια μορφή θεραπείας στην Ελλάδα, μιας και έχει αρχίσει να γίνεται ευρέως γνωστή τα τελευταία 15 χρόνια περίπου. Στην Ευρώπη και την Αμερική είναι σαφώς πιο διαδεδομένη, και αναγνωρισμένη ως επιστήμη – επάγγελμα υγείας. Πρόκειται για τον επιστημονικό κλάδο, ο οποίος χρησιμοποιεί την τέχνη της μουσικής και διάφορα άλλα μουσικά στοιχεία και ακούσματα, όπως οι ήχοι της φύσης, ρυθμοί, συχνότητες (hz), εγκεφαλικά κύματα κλπ με μοναδικό στόχο την θεραπεία του ατόμου. Μιλάμε, λοιπόν, για θεραπεία και όχι ψυχαγωγία ή μουσική εκπαίδευση. Μάλιστα, είναι ολιστική θεραπεία και δρα συμπληρωματικά σε οποιαδήποτε άλλη θεραπεία πάθησης ή ασθένειας. Δεν αναφερόμαστε, λοιπόν, σε μια απλή ακρόαση μουσικής από το internet, αλλά σε κάτι πολύ βαθύτερο, επεξεργασία και έκφραση συναισθημάτων, βελτίωση επικοινωνίας, αυτογνωσία και αυτοβελτίωση, κοινωνικοποίηση κ.α.
Η Μουσική χρησιμοποιούταν ήδη από τα αρχαία χρόνια για θεραπεία παθήσεων (στην αρχαία Αίγυπτο, Ινδία, Κίνα κλπ). Στην αρχαία Ελλάδα, ο Πυθαγόρας πρώτος συνταγογράφησε μουσική για ασθένειες, ενώ ο Ασκληπιός είχε μουσικούς μέσα στα Ασκληπιεία (τα «ιατρεία» δηλαδή της εποχής) προκειμένου να βοηθήσουν τους ασθενείς να γιατρευτούν. Ο Αριστοτέλης, επίσης, στο βιβλίο του «Φυσικά» αναφέρεται στην χρήση της κατάλληλης μουσικής για κάθε ασθένεια, ενώ πιστά τον
ακολουθεί και ο Ιπποκράτης. Όσον αφορά την εποχή μας, το 1919 για πρώτη φορά παγκόσμια το Columbia University, ξεκίνησε επίσημα το πρώτο μάθημα της Μουσικοθεραπείας ως Επιστήμη.
Προσωπικά, από μικρή μου άρεσε πολύ η θεραπεία της ανθρώπινης ψυχής, διάβαζα βιβλία και το έψαχνα πολύ. Μεγαλώνοντας και έχοντας τεράστια αγάπη για την μουσική, ξεκίνησα τις σπουδές μου στο κλασικό τραγούδι (μονωδία) και πιάνο, μη γνωρίζοντας ακόμα για το συνδυασμό αυτών των δύο ως επιστήμη. Όταν λοιπόν κάποια στιγμή πριν 7 χρόνια, έφτασε στα αυτιά μου αυτή η πληροφορία περί ύπαρξης της Μουσικοθεραπείας, ενθουσιάστηκα και απ’ευθείας ξεκίνησα τις σπουδές μου, κάτι που δεν μετάνιωσα ποτέ! »

Ποια τα οφέλη της μουσικοθεραπείας και σε ποιους ανθρώπους απευθύνεται ;

« Τα οφέλη της Μουσικοθεραπείας είναι πολλαπλά:

Βελτίωση ποιότητας ζωής, έλεγχος του άγχους, ανακούφιση πόνου, έκφραση συναισθημάτων, ενίσχυση μνήμης, βελτίωση επικοινωνίας, προώθηση της φυσικής αποκατάστασης (εγκεφαλικά κλπ), επικοινωνία, δημιουργική έκφραση, ανάπτυξη λόγου – ευφράδεια, συναισθηματική στήριξη, ανάπτυξη αυτοεκτίμησης – πρωτοβουλίας, προώθηση κοινωνικότητας και διαπροσωπικές σχέσεις, καλλιέργεια
θεραπευτικού πλαισίου για έκφραση των ποικίλων συναισθημάτων, κατανόηση από τρίτους (οικείο περιβάλλον), καλλιέργεια προσοχής και ικανότητας συγκέντρωσης & μνήμης κ.λ.π

Έγκυες γυναίκες και βρέφη (μέθοδος Sonatal), παιδιά προσχολικής ηλικίας (μουσικοκινητική αγωγή του Carl Orff), παιδιά σχολικής ηλικίας, έφηβοι, ενήλικες, ζευγάρια και υπερήλικες μπορούν να επωφεληθούν από τη Μουσικοθεραπεία σε ατομικό ή ομαδικό επίπεδο, και γενικότερα άτομα που αναζητούν ένα μέσο έκφρασης, προσωπικής ανάπτυξης, εξέλιξης ή ακόμα μια καλύτερη ποιότητα ζωής.

Η Μουσικοθεραπεία απευθύνεται σε άτομα με:

• Ψυχικές διαταραχές, Άγχος – Στρες
• Εξαρτήσεις
• Συναισθηματικές και συμπεριφοριστικές δυσκολίες
• Δυσθυμία, Κατάθλιψη, Πένθος
• Νευρολογικές δυσκολίες,
• Δυσλεξία, Δυσπραξία, ΔΕΠΥ, Τραυλισμός
• Διαταραχές λόγου και ομιλίας
• Αυτισμός, Σύνδρομο Down, Νοητική Υστέρηση, Επιληψία
• Τρίτη Ηλικία: Άνοια, Αλτσχάιμερ, Πάρκινσον, Αφασία
• Καρκίνο, καρδιοπάθειες
• Χρόνιες ασθένειες/παθήσεις
• Επίκτητες ανικανότητες
• Οπτικές και ακουστικές αναπηρίες
• Έγκυες γυναίκες (μέθοδος Sonatal)
• Παιδιά 2 – 6 ετών (μουσικοκινητική αγωγή του CarlOrff)
• Έφηβοι ή φοιτητές που δυσκολεύονται συναισθηματικά και αναζητούν λύσεις μέσω της αγαπημένης τους μουσικής.

Σε περιπτώσεις ατόμων που δεν μπορούν να επικοινωνήσουν εύκολα, η μουσική γίνεται το μέσο για να επικοινωνήσουμε εναλλακτικά ή σε άλλες περιπτώσεις συναισθηματικών μπλοκαρισμάτων, η μουσική δρα ως εργαλείο ψυχολογικής υποστήριξης. Τέλος, υπάρχουν και άτομα που την επιλέγουν προληπτικά χωρίς κάποιο εμφανή θεραπευτικό σκοπό, είτε γιατί περνούν μια αγχώδη περίοδο ή
κατάσταση στην οποία χρειάζονται αποφόρτιση, είτε γιατί χρειάζονται μια δημιουργική επανεκκίνηση. »

Ποιες είναι οι τεχνικές – εργαλεία που χρησιμοποιούνται στη μουσικοθεραπεία ;

« Αρχικά είναι πολύ σημαντικό να επισημάνουμε ότι η μουσικοθεραπεία παγκόσμια
διαχωρίζεται σε δεκτική και ενεργητική.

• Η Δεκτική εφαρμόζεται σε άτομα που μπορούν να επικοινωνήσουν λεκτικά με τον θεραπευτή (όπως ογκολογικά, χρόνιες παθήσεις πόνου, αγχώδεις διαταραχές κλπ). Κατά την διάρκεια της, σε γενικό πλαίσιο, ο θεραπευόμενος δέχεται ακούσματα και ακολουθεί συζήτηση.
• Η Eνεργητική εφαρμόζεται σε άτομα που δεν μπορούν να επικοινωνήσουν λεκτικά με τον θεραπευτή (όπως αυτισμός, σύνδρομο Down, τρίτη ηλικία σε προχωρημένα στάδια Άνοιας ή Alzheimer κλπ). Κατά την διάρκειά της παίζουμε μουσική με τον θεραπευόμενο, ο οποίος έχει ενεργό συμμετοχή με την φωνή, το σώμα, τα μουσικά όργανα ή οποιοδήποτε ηχογόνο αντικείμενο το οποίο χρησιμοποιείται σαν μουσικό όργανο.
  

Προσωπικά ως θεραπεύτρια, εφαρμόζω την δεκτική μουσικοθεραπεία σε συνδυασμό με στοιχεία από ενεργειακή θεραπεία, ψυχολογία, νευρογλωσσικό προγραμματισμό (NLP), life coaching κλπ, ανάλογα με τις ανάγκες και τα αιτήματα του κάθε θεραπευόμενου. Τα ακούσματα, λοιπόν, επιλέγονται μέσα από ένα τεράστιο αρχείο που έχει ο θεραπευτής και διαλέγει με βάση το ιστορικό του θεραπευόμενου : ήχους της φύσης, κλασική μουσική, κατάλληλες συχνότητες (hz), εγκεφαλικά κύματα (brain waves), αγαπημένες μουσικές του θεραπευόμενου και πολλά άλλα.

Άλλες τεχνικές που χρησιμοποιούμε είναι οι εξής:

• G.I.M (Guided Imagery and Music): καθοδηγούμενες εικόνες και μουσική, όπου ο θεραπευόμενος μιλάει και αφηγείται την ώρα που ακούει την μουσική
• Sound Guided: καθοδηγούμενοι ήχοι από τον θεραπευτή
• Healing Trance Music, θεραπευτική μουσική που βοηθά και στον διαλογισμό
• Painting (to) Music: αυθόρμητη ζωγραφική για έκφραση την ώρα της ακρόασης μουσικής
• Ελεύθεροι λεκτικοί συνειρμοί στο χαρτί – Τεχνική της Μάνταλας
• Θεραπευτική ονειρική προβολή
• Ταξίδια κατευθυνόμενης φαντασίας
• Οραματισμοί καθοδηγούμενοι ή ελεύθεροι κ.λ.π »

Ποιες είναι οι πιο δυνατές εμπειρίες που είχατε με θεραπευόμενους ;

« Οι εμπειρίες και τα συναισθήματα ποικίλουν μέσα στις συνεδρίες της Μουσικοθεραπείας. Είναι εκπληκτικό πως οι άνθρωποι λύνονται και χαλαρώνουν μέσα από την μουσική και έτσι κάνουν τεράστιες συνειδητοποιήσεις, οι οποίες οδηγούν και στην θεραπεία τους. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα της κα Θ. η οποία κατά την διάρκεια ελεύθερου οραματισμού με κλασική μουσική, φορτίστηκε πολύ συναισθηματικά και ξέσπασε σε κλάματα, καθώς το κομμάτι που άκουγε, το είχε χορέψει με την κόρη της στο γάμο της. Ήταν η μοναδική φορά που της είχε πει σ’αγαπώ και εκείνη την στιγμή συνειδητοποιούσε πόσο δυσκόλευε την σχέση τους αυτή η έλλειψη έκφρασης (λεκτικής και μη) συναισθημάτων. Σε άλλη περίπτωση, ο Σ. και ενώ βρισκόταν σε αποκατάσταση από ατύχημα, δυσκολευόταν πολύ στην ομιλία. Ήταν εκπληκτικό, πως μέσα από το τραγούδι και τα ακούσματα κατάφερε να βελτιωθεί η άρθρωση και γενικότερα η ομιλία του. Τέλος, η Ε. δυσκολευόταν πολύ με τις κρίσεις πανικού, καθώς την επηρέαζαν σε όλους τους τομείς της ζωής της. Μέσα από την εκμάθηση αναπνοών και τους καθοδηγούμενους οραματισμούς, μέσα σε λίγους μήνες τις ξεπέρασε σε μεγάλο
ποσοστό. Στο σήμερα, έχει να της συμβεί πάνω από χρόνο. Όλες αυτές οι εμπειρίες και πολλές περισσότερες ακόμα, είναι τόσο δυνατές αλλά και συγκινητικές για τον θεραπευτή. Η μουσική μπορεί να κάνει κυριολεκτικά θαύματα. Αρκεί να πιστεύουμε σε αυτά. »

Χρειάζονται γνώσεις μουσικής από μεριάς του θεραπεύομενου ;

« Όχι, και στις δύο περιπτώσεις (δεκτική και ενεργητική μουσικοθεραπεία) δε χρειάζονται μουσικές γνώσεις για να επωφεληθεί κάποιος από αυτή την επαφή. »

Έχει η μουσικοθεραπεία παρενέργειες ;

« Η μουσικοθεραπεία γενικά είναι πολύ ασφαλής και δεν έχει παρενέργειες. Θα ήταν καλό για άτομα με ευάλωτη ψυχολογία να αποφεύγουν μουσική που τους θυμίζει κάποια δυσάρεστη εικόνα απ’την ζωή τους, ή ίσως η δυνατή μουσική και κάποια συγκεκριμένα είδη της, να ενοχλούν μερικούς ανθρώπους και να τους δημιουργούν ανησυχία ή ενόχληση. Γενικά, όμως, σε συντριπτικό ποσοστό η μουσική δημιουργεί θετική επίδραση και χαρά! »

“Η Μουσική λειτουργεί ως το πιο αρχέτυπο υλικό, μπορεί και δημιουργεί εικόνες εκεί όπου καμία άλλη θεραπεία ή λεκτική προσέγγιση δεν μπορεί»,
Carl Gustav Jung
“Where words fail, music speaks” (εκεί όπου αποτυγχάνουν οι λέξεις, μιλάει η μουσική, Hans Christian Andersen

Περισσότερες πληροφορίες για τη Μουσικοθεραπεύτρια, Χριστίνα Εδιάρογλου θα βρείτε εδώ:

mousikotherapeia.gr

Μιχάλης Ιωαννίδης