Τελικά τι γίνεται με την χορτοφαγία;

Όλο και ακούμε τα τελευταία χρόνια ανθρώπους να στρέφονται στις διάφορες χορτοφαγικές και αυστηρά χορτοφαγικές διατροφές (Vegetarians and vegans).  Κάποιες κατηγορίες χορτοφαγικών διατροφών που υπάρχουν είναι: 

• η γαλακτο-χορτοφαγία όπου δεν καταναλώνουν κρέας ή αυγά αλλά καταναλώνουν γαλακτοκομικά προϊόντα
•  η γαλακτο-αυγο-χορτοφαγία όπου δεν τρώνε κρέας αλλά καταναλώνουν γαλακτοκομικά προϊόντα και αυγά
•  Η αυγο-χορτοφαγία όπου  δεν τρώνε κρέας ή γαλακτοκομικά προϊόντα αλλά καταναλώνουν αυγά
• Η αυστηρή χορτοφαγία (γνωστοί ως vegans στην αγγλική γλώσσα) όπου δεν καταναλώνουν κανένα ζωικό προϊόν (όπως είναι τα αυγά, τα γαλακτοκομικά, το μέλι κλπ), δεν φορούν γούνες, δέρμα και μαλλί και δεν χρησιμοποιούν προϊόντα που κάνουν τεστ σε ζώα
• Η γαλακτό-αυγό-θαλασσινό χορτοφαγία όπου αναφέρεται σε ανθρώπους που καταναλώνουν γαλακτοκομικά, αυγά, ψάρια και ενδεχομένως οστρακόδερμα, αλλά κανέναν άλλο τύπο κρέατος
• Η ωμοφαγία όπου  βασίζεται σε μια διατροφή κυρίως ακατέργαστων τροφίμων αυστηρής χορτοφαγίας  τα οποία δεν θερμαίνονται πάνω από 46,7 °C. Μπορεί να θερμανθούν ελαφρώς ή να μείνουν ακατέργαστα, αλλά ποτέ να μαγειρευτούν

Ο υπολογισμός της ποσότητας των χορτοφάγων στον κόσμο δεν ήταν ποτέ εύκολη υπόθεση. Πολλοί άνθρωποι ανά το κόσμο στρέφονται στις χορτοφαγικές διατροφές  για πολιτικούς, διατροφικούς , ηθικούς, θρησκευτικούς , περιβαλλοντικούς και ψυχολογικούς λόγους.  Σε μελέτες φαίνεται πως υπάρχουν περίπου 75.300.000 χορτοφάγους στον κόσμο εκ των οποίων το μεγαλύτερο ποσοστό είναι γυναίκες. 

Βλέπουμε όμως πως η χορτοφαγία  από αρκετό κόσμο αμφισβητείτε.  Κάποιοι την συνδέουν με ανεπάρκεια κάποιων θρεπτικών συστατικών όπως είναι οι πρωτεΐνες , το ασβέστιο, το σίδηρο και δεν την θεωρούν υγιής διατροφή αφού περιέχει πολλά αμυλούχα τρόφιμα. Αλλά και κάποιοι άλλοι πιστεύουν  πως μια τέτοια διατροφή είναι σκληρή και αυστηρή και ο άνθρωπος είναι  στην φύση του να καταναλώνει κρέας από την εποχή των σπηλαίων. Στην πραγματικότητα όμως οι χορτοφαγικές δίαιτες έχουν και πλεονεκτήματα αλλά και μειονεκτήματα για την υγεία όπως έχουν και δίαιτες που περιέχουν κρέας.

Ας ξεκαθαρίσουμε πως επειδή οι άνθρωποι των σπηλαίων κυνηγούσαν ζώα και κατανάλωναν μόνο κρέας για να επιβιώσουν δεν σημαίνει πως οι άνθρωποι στην σημερινή εποχή  έχουν της ίδιες ανάγκες αλλά ούτε οι καταστάσεις και οι προτεραιότητες της ζωή τώρα είναι η ίδιες όπως τότε . Σύμφωνα μάλιστα με σύγχρονα επιστημονικά ευρήματα, διαιτολόγια πλούσια σε πρωτεΐνες όπου ένα μεγάλο ποσοστό προέρχεται από ζωικές τροφές αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου, καρδιόπαθειας, διαταραχές των ηλεκτρολυτών και βλάβες στα νεφρά.  Η πρωτεΐνη ναι μεν είναι από τα πιο σημαντικά υλικά στο ανθρώπινο σώμα αλλά φαίνεται ότι το 10% έως 20% ικανοποιεί πραγματικά τις βασικές  ανάγκες . Ωστόσο η πρωτεΐνη δεν υπάρχει μόνο στο κρέας και τα γαλακτοκομικά, υπάρχει σε καθετί. Πραγματικά δεν υπάρχει τροφή στην φύση συμπεριλαμβανομένων των φρούτων και λαχανικών και οσπρίων που δεν έχει πρωτεΐνη άρα είναι ανώφελο να λέμε πως με μια χορτοφαγική δίαιτα δεν προσλαμβάνει ο άνθρωπος επαρκής ποσότητες πρωτεΐνης.

Είναι σημαντικό όμως να γνωρίζουμε πως οι χορτοφάγοι και ειδικότερα οι αυστηροί χορτοφάγοι λόγο του ότι επιλέγουν πρωτεΐνες που προέρχονται μόνο από φυτικές τροφές ( όσπρια , ξηροί καρποί) είναι αναγκαίο για να απορροφήσουν όλα τα απαραίτητα αμινοξέα να τις συνδυάσουν με ένα αμυλούχο τρόφιμο όπως είναι το ρύζι ή το ψωμί. Επίσης για καλύτερη απορρόφηση του σιδηρού που βρίσκεται στα πράσινα φυλλώδη λαχανικά (σπανάκι) συνιστάτε ο συνδυασμός με τροφές υψηλής περιεκτικότητας σε βιταμίνη C ( λεμόνι).  Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δοθεί στην Βιταμίνη 12, αν υπάρχει έλλειψη της πρέπει υποχρεωτικά υποκατασταθεί με την μορφή συμπληρωμάτων. Επίσης όλα τα προϊόντα σόγιας ( γάλα σόγιας) που κυκλοφορούν πλέον στην αγορά προσφέρουν επαρκές  ποσότητες ασβεστίου αποτρέποντας την εμφάνιση οστεοπόρωσης.

Συμπερασματικά μέσα από μελέτη φάνηκε πως η χορτοφαγία λόγο του ότι στηρίζεται σε μια διατροφή με άφθονες φυτικές ίνες από τα φρούτα και λαχανικά, σε μονοακόρεστα και πολυακόρεστα λιπαρά οξέα ( ω-3 και ω-6) που βρίσκονται στους ξηρούς καρπούς, στα βούτυρα από αυτούς, στο αβοκάντο και στους σπόρους ,επιδρά στην μείωση του δείκτη μάζα σώματος , στην μείωση της ολικής χοληστερόλης  και της LDL χοληστερόλης αλλά και στην ρύθμιση των επιπέδων την γλυκόζης στο αίμα.  Άρα μια φυτική διατροφή επιδρά ενάντια της επίπτωσης και/ή της θνησιμότητας από ισχαιμική καρδιακή νόσο αλλά και στην εμφάνιση κάθε μορφής καρκίνου.

Προσοχή όμως χορτοφαγική διατροφή δεν σημαίνει ο άνθρωπος που καταναλώνει άφθονα επεξεργασμένα ραφιναρισμένα δημητριακά , επεξεργασμένα προϊόντα , ψωμιά, διάφορες φυτικές τροφές ευκολίας, γλυκίσματα κτλ γιατί η κατάσταση της υγείας μετά θα είναι χειρότερη από ένα άτομο που τρώει λίγο κρέας ή αυγά αλλά καταναλώνει μεγάλη ποσότητες φρούτων, λαχανικών και οσπρίων.

 Κλείνοντας θα ήθελα να πω πως δεν υπάρχει λάθος και σωστό στο πως επιλέγει να τρέφεται ο κάθε άνθρωπος . Είτε είναι χορτοφάγος είτε είναι παμφάγος εάν  ακολουθεί ένα ισορροπημένο διαιτολόγιο, δεν υπερβαίνει τις υπερβολές και αποκαθιστά τις διατροφικές ελλείψεις δεν υπάρχει λόγος να φοβάται για την υγεία του. Βέβαια σημαντικό ρόλο στην ανάκτηση και διατήρηση της υγείας είτε του χορτοφάγου είτε του παμφάγου ατόμου δεν παίζει μόνο το πως τρέφεται , αλλά και οι σκέψεις και συναισθήματα που βιώνει από το πρωί μέχρι το τέλος της μέρας είτε για αυτά που τρώει είτε γενικότερα για την ζωή του. Ας μη ξεχνάμε πως το σώμα μας αντανακλά ότι υπάρχει στην συναισθηματική μας ζωή!

Κωνσταντίνου Ουρανία
Διαιτολόγος – Διατροφολόγος ΔΙΠΑΕ Θεσσαλονίκης
Επί Πτυχίου