Η αφήγηση στην παραδοσιακή εκπαίδευση

Στα τυπικά εκπαιδευτικά προγράμματα του δυτικού κόσμου, η αφήγηση προσλαμβάνεται ως μη ισχυρό κειμενικό είδος, ιδανικό για «ατομική λογοτεχνική δημιουργικότητα».

Η προσδοκώμενη εξέλιξη των παιδιών στις εκπαιδευτικές βαθμίδες είναι η μετάβασή τους από τις καθημερινές, υποκειμενικές, αφηγηματικές μορφές λόγου -από τη «παιδική αντίληψη του κόσμου»- στις πιο «αφηρημένες, επιστημονικές μορφές λόγου» -την πιο «ώριμη και ενήλικη κατανόηση του κόσμου», κάτι που οφείλεται στον κυρίαρχο θετικιστικό τρόπο κατανόησης της γνώσης.

Σε Δημοτικό και Γυμνάσιο η θέση της αφήγησης στη γλωσσική εκπαίδευση διαθέτει μια κειμενοκεντρική προσέγγιση της διδασκαλίας. Στο Λύκειο, εξακολουθεί να υφίσταται συσχετισμός με τον ιστοριογραφικό και τον λογοτεχνικά επεξεργασμένο λόγο και το εθνικό, ιδεολογικό πλαίσιο.

Εν ολίγοις, η αφήγηση παρουσιάζεται αποκομμένη από τις καθημερινές ανάγκες και πρακτικές, παραχωρώντας έμφαση στον γραπτό αφηγηματικό λόγο και όχι στην προφορική αφηγηματική επικοινωνία. Φυσικά, επεξεργάζεται αφηγηματικό προεπιλεχθέν υλικό, κατά το οποίο η ανάλυση τόσο των γλωσσικών χαρακτηριστικών, όσο και της δομής στηρίζεται στα μοντέλα λογοτεχνικής θεωρίας και κριτικής.

Ιδιαίτερη αξία για τη μετάδοση της γνώσης στην δυτική εκπαίδευση αποδίδεται «στον εκθετικό, επιστημονικό, κυρίως γραπτό λόγο, σε αντίθεση με τον αφηγηματικό, προφορικό λόγο».

Klapproth, 2004

Αναφορικά τέτοια αφηγηματικά είδη είναι η μονολογική αυτοβιογραφική αφήγηση, η συνομιλιακή αφήγηση παρελθοντικών ή μελλοντικών γεγονότων, το ηλεκτρονικό ειδησεογραφικό δελτίο -που παρέχει δυνατότητες σχολιασμού του- και το έντυπο ειδησεογραφικό άρθρο.

Αικατερίνη Συμφέρη
Θεολόγος-Εκπαιδευτικός-Προπτυχιακή Ιταλικής Φιλολογίας ΑΠΘ