Γλωσσολογία –Saussure

Αν κάποιος μπορεί να ονομαστεί ιδρυτής της σύγχρονης γλωσσολογίας, αυτός είναι ο σπουδαίος Ελβετός μελετητής Ferdinand de Saussure, που γεννήθηκε το 1857 στη Γενεύη.

Μεταπηδά στη γλωσσολογία από τις θετικές επιστήμες. Αρχίζει μια επιτυχημένη ακαδημαϊκή καριέρα στο Παρίσι και το 1891 επιστρέφει στην Ελβετία. Προοδευτικά έθεσε υπό αμφισβήτηση ολόκληρη τη γλωσσολογία. Το πανεπιστήμιο του αναθέτει να αναπληρώσει έναν άλλο καθηγητή για τα «Μαθήματα γενικής γλωσσολογίας» και πεθαίνει το 1913, σε ηλικία 56 ετών.

Εξέδωσαν κάποιοι φοιτητές τα «Μαθήματα» με βάση τις σημειώσεις τους, και ο Saussure έγινε προοδευτικά στοχαστής μεγάλου κύρους. Η έκδοση του έργου το 1916 σηματοδοτεί μια επανάσταση στο χώρο της επιστημονικής γλωσσολογίας, καθώς την μεταβάλλει από ιστορική σε συστηματική επιστήμη, αντικαθιστώντας την ατομική θεώρηση από μια καθολική. Θέτει τα θεμέλια της σύγχρονης γλωσσολογίας.

Μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο επηρεάζει και άλλες επιστήμες μέσω της επικέντρωσής του στη σημασία των δομών, την κοινωνική ανθρωπολογία και την πολιτική θεωρία/επιστήμη.

Ο ίδιος φαίνεται να έχει αυτοσυνείδηση αυτής της καινοτομίας, καθώς το μάθημα ξεκινά από τον εξαρχής ορισμό του αντικειμένου της γλωσσολογικής επιστήμης: «ποιο είναι το πλήρες και ταυτόχρονα το συγκεκριμένο αντικείμενο της γλωσσικής επιστήμης; Το ερώτημα είναι ιδιαίτερα δύσκολο».

Ο Saussure διαχωρίζει την γλώσσα και την ομιλία. Η προσπάθειά του είναι να εντοπίσει το μέρος του λόγου που είναι δομικό, που εντοπίζεται έξω από το άτομο και το δεσμεύει ως προϊόν ιστορικής, κοινωνικής συμφωνίας. Ουσιαστικά, αντικείμενο της γλωσσολογίας είναι η γλώσσα ως σύστημα/ως δομή.

Κατερίνα Συμφέρη
Εκπαιδευτικός & Προπτυχιακή Ιταλικής Φιλολογίας ΑΠΘ